Erytrocyty w moczu (erytrocyturia) to stan, w którym w próbce moczu obecne są czerwone krwinki. Zazwyczaj mocz nie zawiera erytrocytów lub ich ilość jest znikoma. Objawy towarzyszące erytrocyturii nie zawsze są widoczne, jednak obecność krwiomoczu może wskazywać na poważne problemy zdrowotne.
Spis treści:
- Przyczyny obecności erytrocytów w moczu
- Erytrocyturia: objawy, które towarzyszą podwyższonemu poziomowi erytrocytów w moczu
- Podwyższone erytrocyty w moczu dziecka: co oznaczają?
- Podwyższone erytrocyty w moczu w ciąży
- Jakie badania wykonać przy podwyższonym poziomie erytrocytów w moczu?
- Jak postępować w przypadku erytrocytów w moczu?
Zrozumienie różnicy między krwinkomoczem (mikrohematurią) a krwiomoczem (hematurią) jest kluczowe dla prawidłowej diagnozy i leczenia. Krwinkomocz charakteryzuje się obecnością nadmiernej liczby czerwonych krwinek w moczu, jednak ich ilość nie jest na tyle duża, aby zmienić jego kolor. Z kolei krwiomocz to stan, w którym liczba erytrocytów jest na tyle wysoka, że powoduje zabarwienie moczu na czerwono lub brunatno. Warto podkreślić, że krwinkomocz można wykryć wyłącznie za pomocą badań laboratoryjnych. Erytrocyty w moczu najczęściej są wykrywane przypadkowo podczas rutynowego badania ogólnego moczu.
>> Więcej dowiesz się z naszego artykułu: Krwinkomocz i krwiomocz – co trzeba o nich wiedzieć?
Przyczyny obecności erytrocytów w moczu
Do przyczyn erytrocyturii należą:
- infekcje dróg moczowych,
- kamica moczowa,
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- torbiele,
- nowotwory,
- urazy i ciała obce,
- układowe choroby reumatologiczne (takie jak np. toczeń rumieniowaty układowy),
- przyjmowanie niektórych leków (np. antykoagulantów),
- inne rzadsze przyczyny jak: zawał nerki, zakrzepica żył nerkowych, gruźlica nerek, endometrioza.
Krwinkomocz może również wystąpić po intensywnym wysiłku fizycznym czy podczas wysokiej gorączki.
| Czy wiesz, że: Intensywny wysiłek fizyczny, zwłaszcza taki, który powoduje mikrourazy mięśni i tkanek, może czasami prowadzić do krwinkomoczu. Jest to spowodowane zwiększoną przepuszczalnością naczyń krwionośnych, ale stan ten jest przejściowy i nie wymaga leczenia. |
Erytrocyturia: objawy, które towarzyszą podwyższonemu poziomowi erytrocytów w moczu
Objawy towarzyszące erytrocyturii różnią się w zależności od przyczyny jej wystąpienia i mogą obejmować:
- ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
- częste oddawanie moczu,
- ból w dolnej części pleców lub brzucha.
Innym objawem towarzyszącym erytrocyturii może być też gorączka.
Infekcje dróg moczowych
Toczący się stan zapalny w obrębie dróg moczowych prowadzi do zwiększonej przepuszczalności naczyń krwionośnych oraz ich bezpośredniego uszkodzenia, co zwiększa ryzyko krwinkomoczu z towarzyszącymi bólem oraz pieczeniem.
>> To może Cię zainteresować: Zakażenia układu moczowego (ZUM)
Kłębuszkowe zapalenie nerek
Kłębuszkowe zapalenie nerek prowadzi do uszkodzenia małych naczyń krwionośnych w nerkach, zwanych kłębuszkami nerkowymi. Uszkodzenie tych struktur może powodować „wyciek” czerwonych krwinek do moczu. Objawy mogą obejmować również obrzęki, nadciśnienie tętnicze czy obecność białka w moczu.
Kamica moczowa
Obecność kamieni w drogach moczowych powoduje mechaniczne uszkodzenie tkanek i naczyń, co w konsekwencji prowadzi do pojawienia się krwinek w moczu. W przypadku kamicy moczowej objawy mogą obejmować także bóle brzucha, boczne bóle pleców, częste oddawanie moczu oraz bóle podczas mikcji.
Urazy nerek
Urazy fizyczne nerek takie jak uderzenia, wypadki komunikacyjne, upadki czy kontuzje sportowe są bezpośrednią przyczyną uszkodzenia naczyń krwionośnych i pojawienia się krwinkomoczu lub krwiomoczu. Często towarzyszy im ból nerek.
Nowotwory układu moczowego
W zaawansowanych stadiach choroby nowotworowej układu moczowego narastający guz rośnie i może naciekać na sąsiednie tkanki oraz organy, powodując ryzyko uszkodzenia naczyń krwionośnych i wywołania mikrohematurii lub hematurii. Przy tak postępującej chorobie pojawiają się ból w okolicy nerek lub miednicy, niezamierzona utrata wagi czy zmęczenie.
Podwyższone erytrocyty w moczu dziecka: co oznaczają?
Podwyższone erytrocyty w moczu dziecka mogą wskazywać na podobne problemy jak u dorosłych, w tym na infekcje dróg moczowych, które są jedną z najczęstszych przyczyn erytrocyturii u dzieci. Ponadto wrodzone wady anatomiczne układu moczowego, takie jak:
- wrodzone zwężenia moczowodów,
- deformacje nerki,
- wady rozwojowe,
- anomalie cewki moczowej,
również mogą predysponować do krwiomoczu czy krwinkomoczu. Wspomniane wady powodują problemy z odpływem moczu i jego zastój, zwiększoną podatność na infekcje, a także zaburzenia krążenia krwi w nerkach, co może prowadzić do uszkodzenia tkanek.
>> Przeczytaj również: Zakażenia układu moczowego u dzieci
Podwyższone erytrocyty w moczu w ciąży
Podwyższone erytrocyty w moczu u kobiet w ciąży mogą być częstym zjawiskiem podczas rutynowych badań moczu. Jak u wszystkich pacjentów, mogą być spowodowane infekcjami dróg moczowych, które w ciąży są częstsze z powodu zachodzących zmian hormonalnych.
Jakie badania wykonać przy podwyższonym poziomie erytrocytów w moczu?
Krwiomocz i krwinkomocz jest sygnałem alarmowym, którego nie należy bagatelizować. W razie jego wystąpienia należy pilnie udać się do lekarza w celu zebrania dokładnego wywiadu, zbadania pacjenta oraz zadecydowania o dalszej diagnostyce.
Badania krwi
Badania krwi przy erytrocyturii mają na celu ocenę funkcji nerek oraz wykluczenie innych chorób. Często zalecane badania to ocena stężenia kreatyniny, BUN (azotu mocznikowego) oraz morfologii krwi obwodowej i stężenia CRP. Te badania mogą dostarczyć istotnych informacji na temat stanu zdrowia nerek i ogólnego stanu organizmu.
Badania moczu
Badanie moczu obejmuje:
- Parametry fizyczne: barwa, przejrzystość, ciężar właściwy oraz obecność białka, glukozy, ciał ketonowych, owalnych ciał tłuszczowych, kropli tłuszczu, bilirubiny i urobilinogenu.
- Elementy upostaciowane: erytrocyty, leukocyty, komórki nabłonka, wałeczki, bakterie i inne mikroorganizmy, kryształy oraz pasma śluzu
Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi, jeżeli wyniki badania ogólnego moczu są prawidłowe, nie wykonuje się dodatkowego badania osadu moczu, który zalecany jest w przypadku:
- zmiana barwy moczu na pomarańczową, brązową, czerwoną, różową, niebieską lub zieloną,
- zmiana przejrzystości – mocz staje się lekko mętny lub mętny,
- ciężar właściwy moczu przekracza 1,030,
- pH moczu jest wyższe niż 7,5,
- obecność nieprawidłowych składników: białko, glukoza, leukocyty, azotyny, bakterie lub krew.
Wyjątek stanowią dzieci do 5 r.ż. oraz kobiety ciężarne, jeśli zostało to określone w skierowaniu, dla których badanie osadu moczu jest obligatoryjne.
Jak przygotować się do badania moczu?
- Pobierz poranną próbkę: Badanie wykonuje się na porannej próbce moczu, ponieważ jest najbardziej skoncentrowana po całej nocy.
- Higiena: Przed pobraniem próbki, umyj ujście cewki moczowej bez użycia silnych środków dezynfekcyjnych. Użyj czystego, najlepiej jednorazowego ręcznika do osuszenia.
- Środkowa porcja: Do pojemnika na mocz powinna trafić środkowa porcja moczu.
- Unikaj wysiłku: Dzień przed badaniem unikaj intensywnego wysiłku fizycznego.
- Menstruacja: Kobiety nie powinny wykonywać badania w trakcie menstruacji oraz dwa dni przed i dwa dni po niej.
- Infekcje: Nie wykonuj badania w czasie infekcji.
- Przechowywanie próbki: Materiał do badania powinien być oddany rano w dniu badania. Jeśli musisz przechować próbkę, trzymaj ją w lodówce, aby uniknąć fałszywie pozytywnych wyników.
>> Aby dowiedzieć się więcej, przeczytaj artykuł: Mocz – jak powstaje, kiedy zrobić badanie i jak się przygotować?
Dodatkowo mogą być przeprowadzane inne badania diagnostyczne, takie jak posiew moczu czy testy immunologiczne z krwi (m.in. na obecność przeciwciał ANA, przeciwciał przeciwjądrowych czy kompleksów immunologicznych) w celu wykluczenia infekcji dróg moczowych lub innych schorzeń takich jak choroby autoimmunologiczne czy zapalenia nerek.
Badania obrazowe
Badania obrazowe służą do szczegółowej oceny struktury oraz funkcji nerek i układu moczowego. Jedną z najczęściej wykorzystywanych metod jest USG, skuteczne w identyfikacji kamieni nerkowych, torbieli, wstępnej diagnostyce nowotworów oraz innych zmian strukturalnych. Tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny wykorzystywane są w przypadku identyfikacji małych kamieni nerkowych, guzów oraz oceny stopnia zaawansowania chorób nerek.
Jak postępować w przypadku erytrocytów w moczu?
Zarówno mikrohematuria, jak i hematuria są zazwyczaj objawami choroby podstawowej, a nie samodzielnym schorzeniem. Leczenie więc skierowane jest na usunięcie jej przyczyny. W każdym przypadku kluczowe jest indywidualne podejście lekarza oraz odpowiednie dostosowanie terapii do potrzeb pacjenta.
>> Sprawdź również: Laboratoryjne badania nerek
Erytrocyty w moczu są istotnym sygnałem świadczącym o problemach zdrowotnych, od infekcji dróg moczowych, po poważne choroby nowotworowe układu moczowego. Dokładna diagnostyka, oparta na badaniach krwi, moczu oraz obrazowych, jest kluczowa dla ustalenia przyczyny występowania krwiomoczu i dostosowania leczenia.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pacjent/objawy/223643,krwiomocz-i-krwinkomocz (dostęp: 10.07.2024).
- Peterson LM., Reed HS. Hematuria. Primary Care: Clinics in Office Practice, Volume 46, Issue 2, 2019, Pages 265-273, 3.
- Kincaid-Smith P., Fairley K. The Investigation of Hematuria. Seminars in Nephrology, Volume 25, Issue 3, May 2005, Pages 127-135.
- Patel HP., Bissler JJ. Hematuria in children. Pediatric Clinics of North America, Volume 48, Issue 6, 1 December 2001, Pages 1519-1537
