Chromogranina A (CgA) jest białkiem o istotnym znaczeniu diagnostycznym, szczególnie w kontekście nowotworów neuroendokrynnych. Jego rola w medycynie nie ogranicza się jednak tylko do tego obszaru. Jako marker biochemiczny, CgA jest także cennym narzędziem diagnostycznym w identyfikacji i monitorowaniu różnych stanów patologicznych, w tym chorób układu sercowo-naczyniowego oraz zaburzeń metabolicznych. W artykule omawiamy, czym jest chromogranina A, jak wygląda badanie tego markera, kiedy jest zalecane oraz jak interpretować jego wyniki.
Spis treści:
- Chromogranina – co to jest?
- Kiedy przeprowadzić badanie chromograniny A?
- Chromogranina A – jak interpretować wynik badania?
Chromogranina – co to jest?
Chromogranina A (CgA) to glikoproteina, która odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu komórek neuroendokrynnych, występujących w różnych narządach, takich jak trzustka, nadnercza czy przewód pokarmowy. Jest magazynowana w ziarnistościach wydzielniczych tych komórek i uwalniana do krwi w odpowiedzi na różne bodźce. CgA działa jako prekursor do produkcji szeregu peptydów o istotnym znaczeniu fizjologicznym, które biorą udział w regulacji ciśnienia tętniczego krwi, modulacji układu immunologicznego oraz kontroli procesów metabolicznych.
W diagnostyce medycznej chromogranina A pełni rolę niespecyficznego markera biochemicznego, wykorzystywanego przede wszystkim w identyfikacji i monitorowaniu przebiegu nowotworów neuroendokrynnych. Zwiększone stężenie CgA we krwi może wskazywać na obecność tych nowotworów, ale może również być związane z innymi stanami patologicznymi, takimi jak niewydolność serca czy przewlekłe choroby zapalne.
W praktyce klinicznej badanie poziomu CgA pozwala nie tylko na wstępną diagnostykę, ale również na śledzenie przebiegu choroby oraz skuteczności terapii.
| Ciekawostka Istnieją dowody na to, że CgA może oddziaływać na mechanizmy regulujące apetyt i metabolizm poprzez modulowanie poziomu neuroprzekaźników, hormonów metabolicznych oraz procesów zapalnych, co wpływa na kontrolowanie wagi ciała i rozwój otyłości. |
Kiedy przeprowadzić badanie chromograniny A?
Badanie stężenia chromograniny A wykonuje się głównie:
- w diagnostyce nowotworów neuroendokrynnych (guzy trzustki, rakowiak czy guza chromochłonnego),
- w monitorowaniu odpowiedzi na terapię, wykrywaniu nawrotów choroby oraz prognozy przeżycia nowotworów neuroendokrynnych,
- jako marker w chorobach niezwiązanych z nowotworami, takich jak niewydolność serca czy przewlekła choroba zapalna jelit.
To może Cię zainteresować: Choroba Leśniowskiego-Crohna – ciężka choroba o wielu twarzach
Chromogranina A – jak się przygotować do badania?
Badanie chromograniny A polega na pobraniu próbki krwi na czczo, ponieważ jej stężenie zwiększa się po przyjęciu pokarmu.
| Warto wiedzieć Niektóre leki mogą podnosić poziom CgA we krwi. Dotyczy to zwłaszcza inhibitorów pompy protonowej oraz inhibitorów receptora H2. Dlatego zaleca się przerwanie ich stosowania na 7–14 dni przed badaniem po uprzedniej konsultacji z lekarzem. Wskazane jest również unikanie intensywnego wysiłku fizycznego oraz stresu przed badaniem, gdyż mogą one wpłynąć na wynik. |
Chcesz poznać stan swojego zdrowia, aby móc lepiej zadbać o siebie? Wykonaj badanie:
Chromogranina A – jak interpretować wynik badania?
Interpretacja wyników badania poziomu CgA jest złożona i zależy od wielu czynników, takich jak stan kliniczny pacjenta, przyjmowane leki oraz obecność innych schorzeń.
Normy poziomu CgA mogą się różnić w zależności od laboratorium i używanej metody badania, choć często przyjmuje się, że poziom poniżej 93 ng/ml jest prawidłowy. Warto jednak pamiętać, że różnice między laboratoriami mogą wpływać na zakres norm, dlatego zaleca się, aby wszystkie badania kontrolne były przeprowadzane w tym samym laboratorium.
Należy również uwzględnić, że stężenie CgA może być zależne od wielkości guza. W przypadku bardzo małych guzów poziom chromograniny A może pozostawać w granicach normy. Co więcej, samo podwyższenie poziomu CgA nie jest wystarczającym kryterium do rozpoznania nowotworu, a tym bardziej jego rodzaju, a prawidłowe wartości nie wykluczają jego obecności. Do dokładnej diagnozy konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań!
>> Przeczytaj również: Badanie histopatologiczne – co to jest, co wykrywa i kiedy się je przeprowadza?
Podwyższony poziom CgA
Podwyższony poziom chromograniny A jest często związany z:
- obecnością nowotworów (rak trzustki, rakowiak, guz chromochłonny, rak prostaty, drobnokomórkowy rak płuc czy neuroblastoma).
- innymi chorobami (niewydolność serca, nerek oraz wątroby, cukrzyca, nieswoiste zapalenie jelit, reumatoidalne zapalenie stawów, niedokrwistość czy zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka).
Należy jednak pamiętać, że podwyższony poziom CgA może być także spowodowany przyjmowaniem leków, takich jak inhibitory pompy protonowej, co może prowadzić do fałszywie dodatnich wyników.
Obniżony poziom CgA
Obniżony poziom chromograniny A jest rzadziej spotykany i zwykle nie ma znaczenia diagnostycznego.
Chromogranina A jest cennym markerem w diagnostyce i monitorowaniu nowotworów neuroendokrynnych oraz innych zaburzeń endokrynologicznych. Pomimo swojej wartości diagnostycznej, interpretacja poziomu CgA wymaga uwzględnienia wielu czynników, w tym stanu klinicznego pacjenta oraz wpływu leków. Z tego powodu, wyniki badania chromograniny A powinny być zawsze analizowane w kontekście klinicznym, z uwzględnieniem pełnej historii medycznej pacjenta.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171836,chromogranina-a
- Modlin IM., Gustafsson BI., Moss SF. et al. Chromogranin A–biological function and clinical utility in neuro endocrine tumor disease. Ann Surg Oncol. 2010 Sep;17(9):2427-43.
- Helle KB., Corti A., Metz-Boutigue MH. et al. The endocrine role for chromogranin A: A prohormone for peptides with regulatory properties. Cell. Mol. Life Sci. 64, 2863–2886 (2007).
- Xing Y., Shi H., Guo Q. et al. Chromogranin A as a diagnostic marker of pheochromocytoma and paraganglioma: A systematic review and meta-analysis. Int J Urol. 2024 Jun;31(6):637-645.
- Bourebaba Y., Mularczyk M., Marycz K., Bourebaba L. Catestatin peptide of chromogranin A as a potential new target for several risk factors management in the course of metabolic syndrome. Biomed Pharmacother. 2021 Feb;134:111113.
