Współczesna medycyna stale rozwija narzędzia, które umożliwiają wczesną diagnostykę i skuteczne monitorowanie chorób nowotworowych. Jednym z takich narzędzi jest marker CA 72-4, który odgrywa istotną rolę zwłaszcza w diagnostyce nowotworów przewodu pokarmowego. Badanie poziomu CA 72-4 może dostarczyć nie tylko informacji na temat obecności samego guza, ale także pomóc w monitorowaniu postępów leczenia. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest CA 72-4, kiedy warto przeprowadzić badanie, oraz jak właściwie interpretować jego wyniki.
Spis treści:
- CA 72-4 – co to za badanie?
- CA 72-4 – kiedy wykonać badanie?
- CA 72-4 – jak interpretować wynik badania?
CA 72-4 – co to za badanie?
CA 72-4 (Carbohydrate Antigen 72-4) to glikoproteina, która pełni rolę markera nowotworowego. Jest używana w diagnostyce i monitorowaniu niektórych nowotworów przewodu pokarmowego, takich jak rak żołądka, jelita grubego czy trzustki. Dodatkowo, CA 72-4 może również być podwyższony w przypadku niektórych nowotworów jajnika.
Markery nowotworowe, takie jak CA 72-4, to substancje, które normalnie występują w organizmie, ale w znacznie mniejszych ilościach. Badanie antygenu CA 72-4 polega na oznaczeniu jego stężenia we krwi pacjenta. Jest często stosowane jako uzupełnienie innych metod diagnostycznych.
Chociaż CA 72-4 jest użytecznym narzędziem w diagnostyce nowotworowej, warto pamiętać, że nie jest specyficzny wyłącznie dla nowotworów przewodu pokarmowego. Podwyższony poziom CA 72-4 może również występować w przypadku niektórych innych schorzeń, w tym nowotworów jajnika i niektórych schorzeń zapalnych. Dlatego ważne jest, aby interpretować wyniki badania CA 72-4 w kontekście całokształtu objawów klinicznych oraz wyników dodatkowych badań.
>> Przeczytaj też: Rak żołądka – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
CA 72-4 – kiedy wykonać badanie?
Wskazaniami do wykonania badania CA 72-4 są:
- podejrzenie nowotworu przewodu pokarmowego: objawy sugerujące jego obecność to:
– Przewlekłe bóle brzucha lub dyskomfort, który nie ustępuje,
– Trudności w przełykaniu lub uczucie zatykania w przełyku,
– Uporczywe nudności i wymioty,
– Utrata wagi bez wyraźnej przyczyny,
– Zmiany w rytmie wypróżnień, takie jak długotrwała biegunka lub zaparcia,
– Krwawienie z przewodu pokarmowego, objawiające się krwią w stolcu lub czarnymi stolcami,
– Przewlekłe uczucie pełności lub wzdęcia brzucha.
- podejrzenie raka jajnika – jako uzupełnienie innych markerów nowotworowych, takich jak CA 125,
- monitorowanie pacjentów z już rozpoznanym rakiem,
- ocena efektywności leczenia onkologicznego,
- kontrola pooperacyjna choroby nowotworowej,
- przesiewowe badania w grupach ryzyka.
>> Zobacz też: Markery nowotworowe w diagnozie raka jelita grubego i trzustki
CA 72-4 – jak interpretować wynik badania?
Interpretacja wyniku badania poziomu CA 72-4 wymaga specjalistycznej wiedzy medycznej dlatego bardzo ważne jest, aby pacjent nie podejmował prób samodzielnej interpretacji wyników! Wartość CA 72-4 może być podwyższona z wielu różnych powodów, niekoniecznie związanych z nowotworem, dlatego prawidłową analizę wyników powinien przeprowadzić wyłącznie lekarz.
Lekarz interpretuje wynik CA 72-4 w kontekście pełnego obrazu klinicznego pacjenta, uwzględniając jego historię chorób, inne wyniki badań laboratoryjnych oraz obrazowych, a także objawy kliniczne.
Jaki wynik CA 72-4 świadczy o raku?
Wartości referencyjne dla CA 72-4 w surowicy krwi zwykle wynosi poniżej 6,9 U/ml, chociaż wartość ta może się różnić w zależności od laboratorium oraz metod pomiaru. Wzrost poziomu CA 72-4 powyżej tej wartości może (choć nie musi) wskazywać na obecność nowotworu.
Jednakże, samodzielne wyniki badania CA 72-4 nie są wystarczające do postawienia diagnozy raka. Podwyższony poziom może być wynikiem różnych innych schorzeń, dlatego istotne jest, aby wyniki te były interpretowane uważnie. Z drugiej strony, niski poziom CA 72-4 nie wyklucza obecności nowotworu, zwłaszcza na wczesnym etapie choroby. W celu potwierdzenia obecności nowotworu konieczne jest w większości przypadków wykonanie dokładnych badań obrazowych oraz badania histopatologicznego.
O czym świadczy CA 72-4 powyżej normy?
Podwyższony poziom CA 72-4 może wskazywać na inne stany chorobowe poza nowotworami. Wśród nich wyróżniamy:
- Stany zapalne przewodu pokarmowego: Choroby zapalne jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
- Łagodne choroby żołądka i jelit: Wrzody żołądka, polipy jelitowe lub zapalenie błony śluzowej żołądka.
- Choroby wątroby: W niektórych przypadkach, choroby wątroby, takie jak marskość wątroby czy przewlekłe zapalenie wątroby, mogą być związane z podwyższonym poziomem CA 72-4.
- Choroby płuc: W niektórych przypadkach, przewlekłe choroby płuc, takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub zapalenie płuc, mogą prowadzić do podwyższenia poziomu CA 72-4.
Badanie poziomu CA 72-4 jest ważnym narzędziem w diagnostyce i monitorowaniu nowotworów przewodu pokarmowego. Jego wyniki mogą dostarczyć cennych informacji o obecności oraz postępie choroby, ale nie powinny być interpretowane jako badanie niezależne. Pomimo swojej użyteczności, CA 72-4 nie jest wskaźnikiem specyficznym, dlatego, decyzje diagnostyczne i terapeutyczne powinny być podejmowane na podstawie całościowego obrazu klinicznego.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- Guadagni F., Roselli M., Cosimelli M. et al. CA 72-4 serum marker–a new tool in the management of carcinoma patients. Cancer Invest. 1995;13(2):227-38.
- Kotzev AI., Draganov PV. Carbohydrate Antigen 19-9, Carcinoembryonic Antigen, and Carbohydrate Antigen 72-4 in Gastric Cancer: Is the Old Band Still Playing? Gastrointest Tumors. 2018 Sep;5(1-2):1-13.
- Lenhard MS., Nehring S., Nagel D. et al. Predictive value of CA 125 and CA 72-4 in ovarian borderline tumors. Clin Chem Lab Med. 2009;47(5):537-42.
- Louhimo J., Carpelan-Holmström M., Alfthan H. et al. Serum HCG beta, CA 72-4 and CEA are independent prognostic factors in colorectal cancer. Int J Cancer. 2002 Oct 20;101(6):545-8.
