Róża to schorzenie zaliczane do chorób zakaźnych, manifestujące się dość typowymi objawami dermatologicznymi. Jakie są przyczyny róży? Jak wygląda leczenie tego schorzenia? Czy róża zawsze wymaga pobytu w szpitalu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
- Czym jest róża? Charakterystyka choroby
- Róża – gdzie najczęściej się pojawia?
- Róża – przyczyny choroby
- Róża – kto jest najbardziej narażony na zakażenie?
- Róża – jak wygląda zakażenie skóry? Zdjęcia
- Róża – objawy i przebieg choroby
- Postacie kliniczne róży
- Róża – diagnostyka i leczenie
- Róża – jak uniknąć zakażenia? Profilaktyka
Czym jest róża? Charakterystyka choroby
Róża to choroba bakteryjna dotycząca skóry i tkanki podskórnej, która wiąże się z pojawieniem charakterystycznych objawów klinicznych. Najważniejsze objawy róży można dostrzec gołym okiem, a rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Róża zaliczana jest do grupy chorób zakaźnych, jednak należy zaznaczyć, że nie jest możliwe przenoszenie tego schorzenia pomiędzy ludźmi. Okres wylęgania róży, a więc czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów wynosi zazwyczaj od 1 do 4 dni.
Róża – gdzie najczęściej się pojawia?
Do pojawienia się zakażenia skóry i tkanki podskórnej dochodzi najczęściej w takich lokalizacjach jak:
- twarz – wówczas mamy do czynienia z różą twarzy,
- w obrębie kończyny dolnej, typowo podudzia – stan ten potocznie określany jest jako róża na nodze – jest to najczęstsza lokalizacja róży,
- w obrębie kończyny górnej – jak już wspomniano z sytuacją tą częściej można się spotkać u kobiet po mastektomii.
Róża – przyczyny choroby
Jak już zostało wspomniane, róża to choroba bakteryjna. Za jej pojawienie się odpowiadają najczęściej paciorkowce β-hemolizujące z grupy A, a przede wszystkim gatunek Streptococcus pyogenes. Zdarza się jednak, że różę wywołują inne paciorkowce – głównie z grup C i G. Należy mieć świadomość, że w niektórych przypadkach mamy do czynienia z koinfekcją paciorkowcowo-gronkowcową lub nadkażeniem już istniejących zmian skórnych gronkowcem. Jak dochodzi do zakażenia? Wrotami infekcji jest uszkodzona skóra i błony śluzowe. Po wniknięciu drobnoustrojów do organizmu, dochodzi do szerzenia się zakażenia drogą naczyń chłonnych i pojawienia się charakterystycznych objawów chorobowych. Wrotami zakażenia może być nawet drobne skaleczenie lub ukąszenie owada.
Róża – kto jest najbardziej narażony na zakażenie?
Istnieją pewne czynniki ryzyka, które sprawiają, że łatwiej o zachorowanie na różę. Należy w tym miejscu wymienić przede wszystkim:
- przewlekłe obrzęki kończyn, w tym obrzęki limfatyczne,
- stan po mastektomii – jednym z powikłań tego zabiegu operacyjnego jest właśnie obrzęk limfatyczny kończyny górnej,
- stan po zakrzepicy żył głębokich,
- cukrzyca – której towarzyszy zwiększona podatność na zakażenia,
- obecność owrzodzeń podudzi – każda rana stanowi potencjalne wrota zakażenia,
- stan po operacji żylaków,
- narkomania,
- stany zapalne skóry, którym towarzyszy silny świąd (możliwe są wówczas zadrapania skóry, mogące być wrotami infekcji),
- zaniedbania higieniczne.
Róża – jak wygląda zakażenie skóry? Zdjęcia
Objawy skórne róży są dość charakterystyczne. Skóra jest wówczas żywoczerwona, dobrze napięta i błyszcząca. Widoczny jest również obrzęk tkanki podskórnej, a skóra zajęta przez wykwity jest wyraźnie odgraniczona od skóry niezmienionej chorobowo. Zmiany skórne są typowo bolesne podczas palpacji. W okolicy zmian skórnych są czasami widoczne drobne wybroczyny, co przypomina osutkę płoniczą. Co więcej, w zajętym obszarze można również niekiedy dostrzec rumieniowe, podłużne smugi, co odpowiada zajęciu węzłów chłonnych i szerzeniu się infekcji.
Róża – objawy i przebieg choroby
Należy mieć świadomość, że róża to nie tylko objawy skórne, które możemy zobaczyć gołym okiem. Oprócz klasycznego obrazu dermatologicznego, w przebiegu tego schorzenia bakteryjnego możemy zaobserwować również:
- gorączkę, sięgającą nawet powyżej 40 st. C.,
- dreszcze,
- uczucie rozbicia,
- zmęczenie, osłabienie,
- objawy grypopodobne.
Dla róży typowe jest to, że objawy kliniczne pojawiają się nagle, nie obserwuje się w tym przypadku powolnego rozwijania się choroby.
Jak długo trwa choroba róża?
Klasyczna, niepowikłana róża trwa zazwyczaj 1-2 tygodnie. Po włączeniu odpowiedniego leczenia, objawy ogólne, w tym gorączka, mijają dość szybko. Dłużej leczą się zmiany skórne, które mogą ustępować w postaci złuszczania skóry i pojawienia się przebarwienia. Takie przebarwienia pozapalne mogą ustępować nawet od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Czasami zdarza się jednak tak, że po róży pozostaje owrzodzenie lub przewlekły obrzęk, którego leczenie może trwać znacznie dłużej. Takie powikłania częściej towarzyszą cięższym postaciom klinicznym róży, o których więcej można przeczytać w kolejnym akapicie.
Postacie kliniczne róży
Wyróżniamy pewne odmiany kliniczne róży, które klasyfikujemy na podstawie obrazu klinicznego. Należy tutaj wymienić:
- różę pęcherzową – w tej sytuacji obserwuje się pojawienie dość dużych pęcherzy, które początkowo wypełnia jasny, surowiczy płyn. Z czasem zawartość pęcherzy może zmienić się na surowiczo-ropną lub krwistą,
- różę krwotoczną – ta odmiana choroby cechuje się pojawieniem się wybroczyn w okolicach skóry zmienionej chorobowo oraz treścią krwistą w obrębie pęcherzy,
- różę zgorzelinową – w tym przypadku obserwuje się zajęcie tkanek położonych głębiej, róża zgorzelinowa cechuje się pojawieniem się martwicy i często objawów zakażenia ogólnoustrojowego. Za tę ciężką odmianą róży odpowiada czasami nadkażenie przez bakterie beztlenowe.
Róża – diagnostyka i leczenie
Rozpoznanie róży stawia się na podstawie obrazu klinicznego, co oznacza, że nie jest konieczne wykonanie badań w celu potwierdzenia diagnozy. Jednak niekiedy wykonanie pewnych badań może okazać się pomocne w procesie leczniczym. Przy podejrzeniu nadkażenia innymi drobnoustrojami konieczne może okazać się wykonanie posiewu ze zmian skórnych. Co więcej, w niektórych przypadkach wykonuje się badanie ultrasonograficzne kończyny (badanie USG doppler) w celu oceny naczyń żylnych i w celu wykluczenia zakrzepicy żylnej.
W przebiegu róży w badaniach laboratoryjnych możemy zaobserwować takie odchylenia jak:
- leukocytoza – czyli podwyższenie liczny leukocytów (białych krwinek), odchylenie to obserwowane jest w morfologii krwi obwodowej,
- wzrost stężenia białka CRP,
- wzrost stężenia prokalcytoniny – co może świadczyć o rozwijającym się ogólnoustrojowym stanie zapalnym.
Róża – leczenie domowe choroby skóry
Niepowikłana róża u nieobciążonego chorobowo pacjenta może być leczona w warunkach domowych. Jednak przy ciężkim zakażeniu (róża zgorzelinowa, krwotoczna, pęcherzowa), a także przy współwystępowaniu innych schorzeń konieczna może być hospitalizacja. O sposobie leczenia róży (w oparciu o badanie podmiotowe i przedmiotowe) decyduje lekarz.
Róża jest chorobą bakteryjną, więc konieczne jest włączenie antybiotykoterapii (doustnej lub dożylnej). Antybiotykiem pierwszego wyboru jest penicylina, zaś w przypadku nadwrażliwości typu I na penicyliny – stosuje się klindamycynę. Oprócz tego zastosowanie znajdują okłady chłodzące, elewacja kończyny, preparaty przeciwbólowe i przeciwzapalne, a w niektórych przypadkach także profilaktyka przeciwzakrzepowa.
Róża – jak uniknąć zakażenia? Profilaktyka
Niestety, róża to schorzenie, którego przechorowanie nie daje trwałej odporności. Nie istnieje również szczepionka, która zapobiegłaby zachorowaniu. Jeżeli u danego pacjenta są stale obecne czynniki sprzyjające zachorowaniu, to róża może się powtarzać. Taką sytuację określa się mianem róży nawrotowej. W tym przypadku możliwe jest zastosowanie leczenia z wykorzystaniem penicyliny benzatynowej, która podawana jest domięśniowo raz w miesiącu przez okres około roku. Ma to na celu zapobieganie nawrotom choroby.
Róża to choroba zakaźna, której istotą jest zakażenie skóry i tkanki podskórnej. Schorzenie rozpoznawane jest na podstawie obrazu klinicznego. W leczeniu tej przypadłości zastosowanie znajduje antybiotykoterapia. Jeżeli u pacjenta występują objawy, mogące świadczyć o róży, to wówczas konieczna jest wizyta u lekarza i włączenie odpowiedniej terapii.
Bibliografia
- P. Gajewski, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019/2020,
- A. Szutowicz i inni, Diagnostyka laboratoryjna, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009,
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022.
