W ramach morfologii krwi jednym z kluczowych parametrów jest RBC (Red Blood Cells), czyli liczba erytrocytów. Erytrocyty, zwane także czerwonymi krwinkami, odgrywają kluczową rolę w transporcie tlenu z płuc do tkanek oraz dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Monitorowanie ich liczby pomaga wykrywać wiele chorób, od anemii po zaburzenia związane z układem krążenia. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej badaniu RBC – po co się je wykonuje, kiedy warto je przeprowadzić oraz jak interpretować jego wyniki.
Spis treści:
Czym są erytrocyty?
Erytrocyty to najliczniejsze komórki krwi, które pełnią niezwykle istotną funkcję w organizmie. Ich głównym zadaniem jest transportowanie tlenu z płuc do wszystkich tkanek organizmu oraz przenoszenie dwutlenku węgla z tkanek do płuc, skąd jest wydalany z organizmu. Zbudowane są głównie z hemoglobiny, białka odpowiedzialnego za wiązanie cząsteczek tlenu. Erytrocyty mają charakterystyczny, dwuwklęsły kształt, co zwiększa ich powierzchnię i ułatwia wymianę gazów.
Wytwarzanie erytrocytów odbywa się w szpiku kostnym, a proces ten nazywany jest erytropoezą. Erytrocyty żyją przeciętnie około 120 dni, po czym są usuwane przez wątrobę i śledzionę. Optymalna liczba erytrocytów jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu – zbyt mała ich ilość prowadzi do niedotlenienia, a nadmiar może wskazywać na poważne zaburzenia krążenia.
| Czy wiesz że? Erytrocyty są niezwykle elastyczne, co pozwala im przeciskać się przez bardzo wąskie naczynia włosowate, które są mniejsze niż one same. Mogą zmieniać swój kształt, by dopasować się do tych naczyń, a następnie wrócić do pierwotnej formy. |
RBC – co to za badanie krwi?
Badanie RBC to oznaczenie liczby czerwonych krwinek we krwi. Jest jednym z podstawowych parametrów morfologii krwi. Liczba erytrocytów mierzona jest w milionach komórek na mikrolitr (μL) krwi. Zakres norm dla tego parametru zależy od wieku, płci i stanu fizjologicznego pacjenta.
U dorosłych, wartości referencyjne RBC wynoszą zazwyczaj:
- Dla mężczyzn: 4,7–6,1 mln komórek/μL,
- Dla kobiet: 4,2–5,4 mln komórek/μL,
- Dla dzieci: wartości te są różne w zależności od wieku i wynoszą od 4,1 do 5,5 mln komórek/μL.
Wykonanie badania RBC daje pełny obraz liczby czerwonych krwinek, ale jego wyniki powinny być analizowane wraz z parametrami takimi jak hemoglobina (HGB) i hematokryt (HCT).
>> Przeczytaj także: Morfologia krwi – badanie, które może uratować życie!
Kiedy wykonać badanie RBC?
Badanie RBC jest często zlecane przez lekarzy jako część rutynowej morfologii krwi lub w przypadku podejrzenia zaburzeń związanych z erytrocytami. Wskazania do wykonania tego badania mogą obejmować:
- Objawy anemii, takie jak chroniczne zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, zawroty głowy, duszność czy przyspieszona akcja serca.
- Zaburzenia układu krążenia – nagłe spadki ciśnienia, omdlenia, czy przewlekłe choroby sercowo-naczyniowe.
- Kontrola stanu zdrowia w trakcie leczenia chorób przewlekłych, takich jak niewydolność nerek, choroby płuc czy cukrzyca.
- Podejrzenie krwawienia wewnętrznego – np. po urazach, zabiegach chirurgicznych lub w wyniku chorób przewodu pokarmowego.
- Monitorowanie w trakcie terapii – zwłaszcza w przypadku pacjentów poddawanych leczeniu, które może wpływać na erytropoezę, np. chemioterapii lub radioterapii.
Wynik RBC – co oznacza?
Interpretacja wyników badania RBC zależy od tego, czy liczba erytrocytów mieści się w normie, czy też jest podwyższona bądź obniżona. Wartości w normie oznaczają prawidłową produkcję erytrocytów i zazwyczaj świadczą o dobrym stanie zdrowia.
Podwyższone RBC – o czym świadczy?
Podwyższony poziom erytrocytów we krwi, zwany erytrocytozą lub policytemią, może być wynikiem różnych stanów. Może to być odpowiedź organizmu na zwiększone zapotrzebowanie na tlen, np. w przypadku przebywania na dużych wysokościach lub podczas długotrwałego wysiłku fizycznego. Jednak w niektórych przypadkach może świadczyć o poważniejszych problemach zdrowotnych, takich jak:
- Czerwienica prawdziwa (policytemia vera) – nowotworowe schorzenie szpiku kostnego, które prowadzi do nadprodukcji erytrocytów.
- Przewlekłe choroby płuc – np. POChP, gdzie organizm kompensuje zmniejszoną zdolność wymiany gazowej zwiększoną produkcją erytrocytów.
- Odwodnienie – prowadzące do zagęszczenia krwi i fałszywego wzrostu liczby erytrocytów.
- Choroby serca, zwłaszcza te związane z niedotlenieniem organizmu, jak wrodzone wady serca.
Podwyższone RBC u dziecka – co oznacza?
Przyczyny tego stanu mogą obejmować podobnie jak u dorosłych odwodnienie, wady serca, choroby płuc lub przewlekłe niedotlenienie, które powodują zwiększoną produkcję czerwonych krwinek w celu poprawy dostarczania tlenu do tkanek. Rzadziej, podwyższone RBC może być wynikiem wrodzonych chorób krwi. W takich przypadkach konieczna jest dokładna diagnostyka, aby ustalić przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie.
RBC poniżej normy – na co może wskazywać?
Obniżony poziom erytrocytów we krwi, zwany erytropenią, najczęściej wskazuje na anemię, która może być spowodowana:
- Niedoborem żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego, co upośledza produkcję erytrocytów w szpiku kostnym.
- Chorobami przewlekłymi, takimi jak choroby nerek, gdzie zmniejsza się produkcja erytropoetyny – hormonu odpowiedzialnego za stymulację erytropoezy.
- Utratą krwi w wyniku przewlekłych krwawień, np. z przewodu pokarmowego czy narządów rodnych.
- Zaburzeniami funkcji szpiku kostnego, np. aplazją szpiku, gdy szpik nie produkuje wystarczającej ilości erytrocytów.
- Chorobami autoimmunologicznymi, w których organizm atakuje własne erytrocyty, jak w przypadku niedokrwistości hemolitycznej.
Należy pamiętać że w drugiej połowie ciąży ze względu na wzrost objętości krążącego osocza ilość erytrocytów także może być zmniejszona.
Badanie RBC to podstawowe, ale niezwykle istotne narzędzie diagnostyczne, które pozwala ocenić ogólny stan zdrowia pacjenta. Odchylenia od normy, zarówno w przypadku podwyższonej, jak i obniżonej liczby erytrocytów, mogą wskazywać na poważne problemy zdrowotne, takie jak anemia, odwodnienie, choroby serca czy schorzenia płuc. Dlatego regularne monitorowanie liczby erytrocytów, wraz z innymi parametrami morfologicznymi, jest istotne dla wczesnego wykrycia zaburzeń hematologicznych. A właściwa interpretacja tych wyników i szybka reakcja mogą przyczynić się do skuteczniejszego leczenia oraz poprawy jakości życia pacjenta.
Bibliografia
- https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.71.3.1.1.2.
- Bain BJ., Bates I., Laffan MA. Dacie and Lewis Practical Haematology. 12th ed. Elsevier; 2017.
- McKenzie SB., Williams JL. Clinical Laboratory Hematology. 3rd ed. Pearson; 2014.
