Grypa nie zniknęła wraz z pojawieniem koronawirusa SARS-CoV-2! Ostatnie meldunki Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH (NIZP-PZH) wskazują na to, że w obecnym sezonie epidemicznym grypa dotknie znacznie więcej osób, niż miało to miejsce w sezonie poprzednim.
Co wywołuje grypę?
Grypa jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusy z rodziny Orthomyxoviridae. Istnieje kilka typów wirusa, z czego dwa: A i B są przyczyną epidemicznych zachorowań. Wirus A jest chorobotwórczy dla ludzi i zwierząt i charakteryzuje się dużą zmiennością antygenową białek powierzchniowych – hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N). Grypę sezonową wywołują najczęściej wirusy podtypów H1N1 i H3N2 (w niektórych sezonach H1N2). Wirus B jest zakaźny wyłącznie dla ludzi, a objawy grypy przez niego wywołane są zazwyczaj łagodniejsze niż te powodowane przez wirusa A.
Sezon epidemicznych zachorowań na grypę
Sezon epidemicznych zachorowań na grypę zaczyna się we wrześniu i trwa z reguły do końca marca.
W sezonie epidemicznym 2020/2021 odnotowano znacznie mniej przypadków grypy niż w sezonach poprzedzających. Przyczyną tego było nie tylko skupienie się na koronawirusie SARS-CoV-2 i wywoływanej przez niego chorobie COVID-19, ale również dużo większą wagę przywiązywaliśmy w tym okresie do zalecanych działań – izolacji, zachowywania dystansu, noszenia maseczek i dbania o higienę rąk. Ostatnie tygodnie września i pierwsze października wskazują na to, że sytuacja w sezonie epidemicznym 2021/2022 będzie zupełnie inna. Istnieje w epidemiologii pojęcie „epidemii wyrównawczej”, która jest następstwem zmniejszonej zapadalności w okresie poprzedzającym i to właśnie obserwujemy. Z danych prezentowanych w meldunkach NIZP-PZH wynika, że zachorowań lub podejrzeń zachorowań na grypę jest obecnie dwa razy więcej niż rok temu.
Grypa – grupy ryzyka*
Na poważne powikłania pogrypowe narażone są przede wszystkim osoby z grupy ryzyka. Prawidłowe rozpoznanie choroby jest w ich przypadku szczególnie ważne.
Do grupy ryzyka należą:
- osoby w wieku ≥ 65 lat
- dzieci poniżej 2 r.ż.
- przewlekle chorzy na choroby układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, nerek, wątroby, choroby neurologiczne, hematologiczne, metaboliczne (w tym na cukrzycę)
- dorośli i dzieci z niedoborami odporności (w tym spowodowanymi leczeniem immunosupresyjnym lub zakażeniem HIV)
- osoby w wieku poniżej 19 lat, leczone przewlekle kwasem acetylosalicylowym
- osoby otyłe z indeksem masy ciała (BMI) ≥40
- osoby po udarze
*opracowano na podstawie ACIP – Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP)—United States
Diagnostyka zakażeń wirusem grypy
Rozpoznanie grypy opiera się na objawach klinicznych i na wiarygodnych testach diagnostycznych. Symptomy grypy często bywają mylone z zachorowaniem na COVID-19 i ze zwykłym przeziębieniem. W tabeli omówiono objawy, które najczęściej pojawiają się w trzech wymienionych przypadkach chorób układu oddechowego.
Grypa – diagnostyka laboratoryjna
Badania laboratoryjne są najpewniejszą metodą rozpoznania czynnika zakażenia. Przeprowadzenie wiarygodnej diagnostyki w kierunku grypy pozwala na:
- uniknięcie niepotrzebnej antybiotykoterapii
- podjęcie właściwego leczenia
- przecięcie drogi szerzenia zakażenia
- skrócenie czasu hospitalizacji w przypadkach wymagających pobytu w szpitalu
Najbardziej wiarygodną metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu grypy są metody molekularne, w których wykrywany jest materiał genetyczny wirusa.
Przewaga testów genetycznych nad stosowanymi wcześniej powszechnie szybkimi testami kasetkowymi (immunochromatograficznymi) wiąże się głównie z wysoką czułością oznaczenia. Mówią o tym eksperci, którzy podkreślają, że liczba fałszywie ujemnych wyników testów wykrywających antygeny wzrasta szczególnie w okresie dużej aktywności wirusa grypy i stąd konieczność weryfikacji ujemnych testów kasetkowych metodą genetyczną. Potwierdzają to również wyniki badań przeprowadzonych w okresie 22.01.2019 – 13.02.2019 r. w Pracowni Mikrobiologii ALAB laboratoria Sp. z o.o. w Poznaniu. Testy wykonane z materiału pobranego od 93 pacjentów z podejrzeniem grypy w metodzie kasetkowej były dodatnie jedynie w dwóch przypadkach i fałszywie ujemne dla 50 próbek, w których obecność materiału genetycznego wirusa grypy potwierdzono testami genetycznymi.
Testy genetyczne w kierunku grypy w ALAB laboratoria
Badania opierają się na metodzie Real-Time RT-PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy z odwrotną transkryptazą), która pozwala na wykrywanie materiału genetycznego wirusów grypy typu A i B z dużą czułością i swoistością.
Materiałem do badania są wymazy z gardła i/lub nosa, nosogardzieli lub aspirat/popłuczyny z jamy nosowej pobrane od pacjentów z objawami infekcji oddechowych.
Test genetyczny wykonywany w ALAB laboratoria obejmuje jednoczesne wykrywanie wirusów grypy typu A i B oraz wysoce zakaźnego wirusa RSV (Respiratory Syncytial Virus), który jest najczęstszą przyczyną pobytu dzieci w szpitalu z powodu zakażeń układu oddechowego.
Badanie genetyczne w kierunku wirusów grypy A, B i RSV metodą Real Time-PCR – sprawdź szczegóły!
