Jak to jest, że nagle uczula nas jabłko i brzoza? Jak zrozumieć jednoczesne uczulenie na roztocza kurzu domowego i na krewetki? Zaatakowani krzyżowo, czujemy się zagubieni, bo trudno zauważyć jakikolwiek związek pomiędzy tak różnymi alergenami. Z pomocą przychodzi nowoczesna diagnostyka alergii, która pokazuje precyzyjnie, co nas uczula.
Co oznacza molekularna diagnostyka alergii? Jakie korzyści niesie dla pacjenta?
Wraz z rozwojem diagnostyki molekularnej alergii mamy pewność, że bardzo rzadko uczula cały alergen – zazwyczaj uczula jedno lub kilka białek z danego alergenu. W związku z tym nie każdy ma taki sam profil uczuleniowy, nawet jeżeli są to pacjenci uczuleni na ten sam alergen. Rutynowo wykorzystywane testy skórne, czy badania panelowe związane z oznaczeniem przeciwciał IgE dla konkretnego alergenu w surowicy krwi dają nam tylko odpowiedź, czy pacjent jest uczulony na dany alergen, czy nie. Natomiast diagnostyka molekularna pozwala precyzyjnie ustalić, które konkretne białka ze źródła alergenu są prawdziwą przyczyną alergii.
Molekularna diagnostyka alergii rozróżnia faktyczne uczulenie od symptomów wywołanych reakcją krzyżową. Pozwala przewidzieć ryzyko wystąpienia reakcji miejscowych, czy ogólnoustrojowych, w tym anafilaksji. Pozwala określić prawdopodobieństwo nabycia tolerancji w przypadku alergii na białko jaja i mleka, szczególnie istotne u dzieci. Ponadto ma swój szczególny udział w klasyfikacji pacjentów do swoistej immunoterapii.
Co to właściwie jest reakcja krzyżowa? Jak się objawia?
O reakcji krzyżowej mówimy wtedy, gdy alergeny wykazują znaczne podobieństwo w budowie między sobą. I tak osoby uczulone na pyłek brzozy mogą reagować objawami po spożyciu np. jabłka czy orzecha ziemnego. Objawy kliniczne mogą ograniczyć się do jednego narządu lub dotyczyć kilku organów, włączając błonę śluzową jamy ustnej, skórę, przewód pokarmowy, drogi oddechowe. Znajomość alergenów głównych i możliwych reakcji krzyżowych pozwala na zastosowanie odpowiednich zaleceń terapeutycznych przez lekarza prowadzącego.
Dla kogo jest odpowiednia molekularna diagnostyka alergii?
Testy molekularne są szczególnie polecane pacjentom uczulonym na wiele alergenów z możliwością współistnienia reakcji krzyżowych. Mają zastosowanie w chorobach alergicznych, takich jak astma, nieżyt nosa, pokrzywka, egzema, zapalenie spojówek, czy w alergii pokarmowej. Ponadto są zalecane u pacjentów z przeciwwskazaniami do punktowych testów skórnych np. w chorobach skóry czy w przypadku ryzyka wystąpienia reakcji anafilaktycznej.
Jakie testy diagnostyczne w kierunku molekularnej diagnostyki alergii są obecnie dostępne na rynku? Który wybrać?
Na rynku dostępne są zarówno pojedyncze oznaczenia sIgE, jak i duże panele molekularne (tzw. platformy molekularne). Wśród platform molekularnych jest kilka testów tej klasy: ImmunoCap ISAC (112 składowych), Faber (244 składowe), a od roku 2017 dostępny również w Polsce test ALEX (obecnie aż 295 składowych).
ALEX jest największym panelem molekularnym na rynku diagnostycznym. Zawiera aż 295 alergenów – 117 ekstraktów i aż 178 białek molekularnych.
Pierwotnie test ALEX zawierał 282 składowe – 156 ekstraktów i 126 molekuł, jednak z początkiem roku 2020 producent testu rozszerzył zakres do 295 alergenów. Rozszerzony wariant to ok. 70 nowych alergenów, głównie molekuł, co pozwala na jeszcze większą precyzję w określeniu profilu uczuleniowego. ALEX 295 zapewnia kompletną diagnostykę na alergeny wziewne: drzewa, trawy, roztocza, pleśnie, a także na alergeny pokarmowe: jaja, mleko, orzechy, ziarna, owoce, warzywa. Została uzupełniona diagnostyka dla pszenicy, roślin strączkowych, orzechów (w tym pistacji), zwierząt domowych (kot, pies, królik, chomik, świnka). Test mierzy również poziom przeciwciał dla konopi, czy protein zwierzęcych. W składzie znajduje się również europejski obrzeżek gołębi – kleszcz ptasi, groźny również dla ludzi.
ALEX 295 to największy panel alergenów na poziomie molekularnym, przy czym ok. 40 alergenów dostępnych jest diagnostycznie wyłącznie w tym teście!
Czy wykonanie panelu ALEX niesie ze sobą jakieś ograniczenia dla pacjenta?
W przypadku panelu ALEX nie ma żadnych ograniczeń do badania, a także nie wymaga ono specjalnego przygotowania. Materiałem do badania jest krew, pacjent nie musi być na czczo. W przeciwieństwie do testów skórnych, test ALEX nie wymaga odstawienia leków przeciwhistaminowych czy sterydowych. W przypadku małych pacjentów rekomendujemy diagnostykę w kierunku alergii IgE zależnej po 6. miesiącu życia.
Gdzie można wykonać test ALEX?
Panel ALEX można wykonać we wszystkich punktach pobrań ALAB laboratoria, mamy ich ok. 400 w całej Polsce. Zapewniamy elastyczność cenową, posiadamy w ofercie dwa warianty testu: ALEX z interpretacją wyniku i bez. Dbamy o każdy detal, poczynając od samego formularza wyniku, po konsultację do badania. Za interpretację wyniku badania odpowiada lekarz alergolog specjalizujący się w diagnostyce molekularnej alergii, dr n.med. Łukasz Błażowski.
Test ALEX jest też dostępny w ofercie sklepu internetowego ALAB laboratoria:
ALEX – Panel 295 Diagnostyka molekularna alergii
ALEX Panel 295 (117 ekstraktów i 178 molekuł) z konsultacją wyniku
Pamiętaj! Niezdiagnozowana, nieleczona alergia powoduje, że nadwyrężony układ odpornościowy coraz gorzej radzi sobie z rozpoznaniem, co powinien zwalczać i tak jedna alergia ciągnie za sobą drugą.
