Obecność nielicznych nabłonków płaskich w moczu jest cechą fizjologiczną. Problemem staje się ich zwiększona ilość. Liczne płaskie nabłonki w moczu mogą świadczyć na przykład o infekcji układu moczowego.
Spis treści:
- Nabłonki płaskie w moczu – co to jest?
- Co oznaczają nabłonki płaskie w moczu?
- Czynniki zwiększające ilość nabłonków płaskich w moczu
- Nabłonki płaskie w moczu w ciąży
- Co oznacza obecność nabłonków okrągłych lub atypowych w moczu?
- Jak leczyć nabłonki płaskie w moczu?
Nabłonki płaskie w moczu – co to jest?
Nabłonki płaskie to duże i wielokątne komórki z obfitą cytoplazmą oraz małym jądrem komórkowym. Komórki te pełnią funkcję ochronną i wyścielają cewkę moczową i kobiecy srom.
Nabłonki płaskie ulegają intensywnym podziałom i procesowi złuszczania. Są wydalane z moczem, dlatego ich obecność w niewielkiej ilości w badaniu ogólnym i mikroskopowym osadu moczu jest normą.
Jaka jest norma nabłonków płaskich w moczu?
U zdrowej osoby dorosłej normą jest widoczność 3-5 komórek nabłonka płaskiego wpw (tj. w polu widzenia).
| Warto wiedzieć Nie istnieje dedykowane „badanie na nabłonki płaskie w moczu”. Parametr ten jest elementem badania ogólnego moczu i analizy morfologicznej, gdzie obserwuje się również inne parametry. |
Co powinno skłonić pacjentkę / pacjenta do badań ogólnych moczu? Wśród przyczyn wymienia się:
- obecność objawów świadczących o możliwym zakażeniu układu moczowego (częste i bolesne oddawanie moczu, bóle brzucha / pleców, mętny mocz, obecność krwi w moczu – krwiomocz);
- ciążę, gdzie badania ogólne moczu wykonuje się średnio raz w miesiącu.
Co oznaczają nabłonki płaskie w moczu?
Jak już wspomnieliśmy, obecność nabłonków płaskich w ilości 3-5 wpw to zjawisko fizjologiczne.
| Warto wiedzieć: Zwiększenie ilości nabłonków płaskich może powodować obecność białego osadu i mętnego moczu. |
>> Przeczytaj również: Białko w moczu – jak leczyć białkomocz?
Czynniki zwiększające ilość nabłonków płaskich w moczu
Jednym z najważniejszych czynników, który zwiększa ilość nabłonków płaskich w moczu jest ZUM – czyli zakażenie układu moczowego.
Do wzrostu ilość nabłonków płaskich w moczu może przyczynić się kilka chorób, są to:
- kamica nerkowa,
- cukrzyca,
- wysokie ciśnienie krwi,
- powiększony gruczoł krokowy.
>> Przeczytaj również: Zakażenia układu moczowego u dzieci
Liczne nabłonki płaskie w moczu – przyczyny
Obecność licznych nabłonków płaskich w moczu, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, może świadczyć o infekcji i/lub stanie zapalnym dróg moczowych. Stanowi temu może towarzyszyć obecność:
- bakterii w moczu (bakteriomocz) z uczuciem pieczenia podczas mikcji i/lub ciągłego parcia na pęcherz;
- leukocytów / erytrocytów w moczu.
Zwiększona ilość nabłonków płaskich w moczu może wynikać ze złej techniki pobrania moczu – próbkę należy pobrać ze środkowego strumienia. Pojemnik nie może dotykać zewnętrznych narządów płciowych.
Należy używać dedykowanych zestawów do pobierania moczu do badania laboratoryjnego.
Nieliczne nabłonki płaskie w moczu
Nieliczne nabłonki płaskie w moczu w polu widzenia nie są powodem do obaw – dopuszcza się pojedyncze nabłonki pod mikroskopem w polu widzenia.
Nabłonki płaskie w moczu w ciąży
Liczne nabłonki płaskie są typowe dla kobiet w ciąży w pierwszym trymestrze i nie stanowią zwykle powodu do niepokoju.
Należy mieć jednak na uwadze, że ciąża zwiększa ryzyko infekcji układu moczowego, dlatego badanie ogólne moczu, w przypadku tej grupy pacjentek, wykonuje się raz w miesiącu.
| Warto wiedzieć: Zwiększona ilość nabłonków płaskich może wystąpić również u kobiet przed menstruacją. |
Co oznacza obecność nabłonków okrągłych lub atypowych w moczu?
Istotny jest również rodzaj nabłonków obecnych w moczu; oprócz płaskich mogą być obecne:
- nabłonki okrągłe – ich obecność może świadczyć o uszkodzeniu, zapaleniu lub chorobie nerek oraz zespole nerczycowym;
- nabłonki atypowe (o nieregularnym kształcie) – ich obecność może świadczyć o nieprawidłowościach w układzie moczowym.
>> Przeczytaj również: Przykłady laboratoryjnych badań nerek
Atypowe nabłonki w moczu
Występowanie atypowych nabłonków (o kształcie atypowym) w moczu mogą wskazywać na rozwijający się nowotwór pęcherza. Równolegle może dochodzić do zmiany barwy moczu, np. na jasnoczerwoną. Przyczynia się do tego znaczna obecność krwi w moczu.
>> Przeczytaj także: Co to jest rak pęcherza moczowego?
Jak leczyć nabłonki płaskie w moczu?
Nie istnieje „typowe” leczenie na obecność licznych nabłonków płaskich w moczu.
Ich obecność może świadczyć o infekcji, co oznacza konieczność wprowadzenia leczenia przeciwbakteryjnego na podstawie badania posiewu moczu.
W przypadku atypowych nabłonków niezbędna jest dalsze diagnostyka urologiczna.
>> Przeczytaj również: Rola badań genetycznych w diagnostyce nowotworów
Nieliczne nabłonki płaskie w moczu nie stanowią zwykle powodu do obaw. Testem, który wykrywa ten parametr, jest rutynowe i przesiewowe badanie ogólne moczu o wysokiej istotności diagnostycznej. Warto wiedzieć, że w przypadku występowania licznych nabłonków płaskich pacjent powinien wykonać posiew moczu. Badanie ogólne moczu to proste, tanie i szybkie badanie, które warto wykonywać regularnie, podobnie jak morfologię krwi.
Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki
Bibliografia
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557685/ (dostęp: 13.08.2024).
- Ciepiela Olga, Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie, Warszawa, PZWL, 2021, wydanie I, ISBN 978-83-200-6356-1.
- https://medlineplus.gov/lab-tests/epithelial-cells-in-urine/ (dostęp: 13.08.2024).
- https://www.mp.pl/interna/table/B16.27.3-1 (dostęp: 13.08.2024).
