Pandemia SARS-CoV-2 spowodowała konieczność podjęcia skutecznej walki z rozprzestrzenianiem wirusa oraz następstwami wywoływanych przez niego zakażeń. Jednym z istotnych elementów tego postępowania jest diagnostyka laboratoryjna. Warto jednak wiedzieć, że pod hasłem „testy na koronawirusa” kryją się różne typy badań. Na czym polegają i co je od siebie odróżnia?
Czytając codzienne raporty o przyroście zakażeń koronawirusem lub słuchając medialnych doniesień o przypadkach choroby wśród znanych osób na ogół nie zastanawiamy się, w jaki sposób je zdiagnozowano. Oczywiście wiemy, że wykonuje się testy na koronawirusa, jednak zwykle dopiero w sytuacji, gdy sami chcemy się poddać badaniu, dowiadujemy się, że istnieje więcej niż jedna opcja. Popularne rozróżnienie na „wymaz” i „test z krwi” to uproszczenie, które nie oddaje kluczowych różnic pomiędzy tymi metodami. Co trzeba wiedzieć na ich temat?
W diagnostyce laboratoryjnej COVID-19 wyróżniamy dwie główne kategorie badań: testy genetyczne oraz testy serologiczne.
Testy genetyczne (molekularne) na koronawirusa (RT-PCR)
Badania metodami molekularnymi służą do potwierdzania aktywnego zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Materiałem do testów są wymazy z nosogardzieli lub z gardła, z jednoczesnym wymazem z błon śluzowych nosa. Zgodnie z zaleceniami WHO i GIS badania obejmują poszukiwanie w testowanych próbkach 2 lub 3 genów wirusa.
Wskazania do wykonania testów genetycznych:
- objawy wskazujące na COVID-19
- kontakt z osobą zakażoną
- dodatni wynik testu serologicznego w klasie IgM
Więcej szczegółowych informacji na temat testów genetycznych znajdziesz TUTAJ.
Testy serologiczne (immunologiczne)
Testy serologiczne są bardzo dobrym uzupełnieniem badań genetycznych. Ich celem jest potwierdzenie kontaktu pacjenta z koronawirusem SARS-CoV-2. Materiałem do badania jest krew, w której poszukuje się przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom wirusa. Oznaczenie wykonuje się w dwóch klasach przeciwciał: IgM i IgG. Moment wykonania badania ma istotne znaczenie dla interpretacji wyniku: przeciwciała pojawiają się po co najmniej kilku dniach od wystąpienia pierwszych objawów choroby.
Testy serologiczne są przydatne:
- do wykrywania tzw. „cichych” nosicieli – osób, które przeszły zakażenie w sposób bezobjawowy lub skąpoobjawowy, przez co nieświadomie mogły być źródłem infekcji dla innych osób
- w badaniach przesiewowych osób, które mogły mieć kontakt z wirusem, ale nie spełniają kryteriów do wykonania testów genetycznych
- do diagnostyki pacjentów, którzy doświadczają powikłań w wyniku infekcji grypopodobnej i nie byli wcześniej badani pod kątem koronawirusa
- w badaniach osób szczególnie narażonych na zakażenie (np. pracownicy szpitali)
Badania serologiczne mogą być wykonywane metodą CLIA lub metodą ELISA.
Test metodą CLIA dostarcza informacji o obecności lub braku przeciwciał neutralizujących w klasie IgG przeciw wirusowi SARS-CoV-2. Ten konkretny test ma charakter ilościowy – na wyniku podawany jest poziom przeciwciał.
Test metodą ELISA informuje o obecności przeciwciał lub ich braku. Na wyniku widnieje indeks przeciwciał.
Więcej szczegółowych informacji na temat testów serologicznych znajdziesz TUTAJ.
Testy kasetkowe
Do badań serologicznych zaliczamy też testy immunochromatograficzne – kasetkowe, znane jako tzw. szybkie testy na koronawirusa. Materiałem do badania ponownie jest krew – próbkę można pobrać z żyły, ale także z palca pacjenta. Wynik pojawia się wkrótce po nałożeniu materiału na specjalną płytkę. Wynik dodatni może świadczyć o trwającym lub przebytym zakażeniu. Trzeba jednak wiedzieć, że wyniki testów kasetkowych można traktować jedynie jako orientacyjne – metoda ta jest obarczona dużym ryzykiem błędu. Ze względu na krótki czas oczekiwania na wynik ten rodzaj testów bywa wykorzystywany w charakterze wstępnych badań przesiewowych, np. przez pracodawców.
Obawiasz się, że mogłeś mieć kontakt z osobą zakażoną? Sprawdź badania w kierunku COVID-19 dostępne w ALAB laboratoria.
Zobacz też: Słownik terminów covidowych
