Testosteron wolny (O41)
Kiedy i w jakim celu
Badanie testosteronu wolnego zaleca się mężczyznom z zaburzeniami libido, erekcji oraz płodności. U kobiet badanie wykonuje się w przypadku nieregularnych miesiączek lub ich braku, trudności z zajściem w ciążę, pojawienia się nadmiernego owłosienia na twarzy i ciele oraz łysienia typu męskiego.
Charakterystyka badania
Na pulę testosteronu całkowitego składa się: testosteron wolny (1-4%), związany z albuminami (mniej niż 44%) oraz związany z białkiem transportowym SHBG (ok. 55%).
Obniżony poziom testosteronu wolnego występuje:
- w przypadku hipogonadyzmu pierwotnego i wtórnego
- w zespole feminizacji jąder
- w zespole Klinefeltera
- w trakcie terapii estrogenowej
Podwyższony poziom testosteronu wolnego może wystąpić w wyniku:
- wrodzonego lub nabytego przerostu nadnerczy
- guza jąder bądź nadnerczy
- zespołu policystycznych jajników (PCOS)
- nadczynności tarczycy
- obecności guzów jajników, które wydzielają androgeny
- zespołu Cushinga
- zaburzeń stężeń białek wiążących i transportujących hormony płciowe
Badanie testosteronu wolnego jest też zalecane jako lepszy wykładnik testosteronu biodostępnego w przypadku nieprawidłowego stężenia SHBG.
Przygotowanie do badań:
- materiałem do badania jest krew
- ze względu na dobowy rytm wydzielania, na pobranie należy zgłosić się rano, nie trzeba być na czczo
- w przypadku kobiet oznaczenie testosteronu zaleca się wykonywać między 2. a 5. dniem cyklu miesięcznego lub wg. zaleceń lekarza