Witamina 25(OH)D2/D3 metodą HPLC

Charakterystyka badania

Badanie witaminy D metodą HPLC służy do oceny jej stężenia we krwi. Metoda HPLC to bezpośrednie oznaczenie dwóch związków: witaminy D3 (25-OH-D3) oraz witaminy D2 (25-OH-Dz). Oznaczenie steżenia obydwu związków obejmuje formy związane z białkami oraz formy aktywne.

Witamina D nie jest jednorodnym związkiem, jest to wspólna nazwa kilku (od D1 do D7) rozpuszczalnych w tłuszczach substancji, spośród których najważniejsze są:

• cholekalcyferol – witamina D3 (występująca u zwięrząt i ludzie)
• ergokalcyferol – witamina D2 (pochodzenia roślinnego).

Na osobną wzmiankę zasługuje witamina D1, występująca w tranie, która jest mieszaniną witamin D2 i D3.

Pozostałe pochodne witaminy D mają małe znaczenie biologiczne.

Witamina D w organizmie człowieka pochodzi z dwóch źródeł, z diety oraz z syntezy skórnej.  Źródła pokarmowe mogą dostarczyć tylko ok. 15% witaminy D (D2 lub D3), pozostała część (D3) powinna pochodzić z syntezy w skórze.  

Ważnym etapem metabolizmu witaminy D jest przemiana w wątrobie, gdzie powstaje forma 25-OH-D3, która wiąże następnie się ze specyficznym białkiem i w tej postaci obecna jest we krwi. Witamina 25-OH-D3 związana z białkiem jest formą jej magazynowania w organizmie, dobrze odzwierciedla jej poziom i jest dobrym parametrem do oceny zaopatrzenia organizmu w witaminę D3. Jest to metabolit o długim okresie półtrwania (ok. 3 tygodnie) ulegający modyfikacji tylko przez syntezę skórną lub wchłanianie jelitowe.

Jeśli pacjent suplementuje mniej aktywną witaminę D2, ulega ona podobnym przemianom. Związkiem pośrednim jest 25-OH-D2, który następnie ulega przemianom do analogów witaminy D3. W niektórych krajach jedyną formą witaminy D dopuszczoną do uzupełniania jej niedoborów jest forma D2, dlatego ważne jest, aby badanie oceniało również tę formę związku.

DLA KOGO?

Badanie poziomu witaminy D metodą HPLC służy ilościowej ocenie bezpośredniego stężenia we krwi dwóch głównych metabolitów witamin D2 i D3.

Metoda HPLC (wysokosprawna chromatografia cieczowa) nie była do tej pory stosowana w rutynowych oznaczeniach witaminy D. Badanie jej poziomu metodą HPLC rekomendowane jest dla wszystkich osób, dla których precyzyjna ocena niedoborów oraz precyzyjna suplementacja jest szczególnie ważna, np. dla pacjentów leczonych wysokimi dawkami witaminy D.

Jeśli chodzi o pacjentów wykonujących badanie w celach profilaktycznych, w pierwszej kolejności rekomendowana jest:

• osobom pozostającym na restrykcyjnych dietach, dla pacjentów z niedożywieniem lub zaburzeniami wchłaniania
• kobietom w ciąży,
• parom starających się o dziecko (niepłodność zarówno u kobiety, jak i u mężczyzny),
• osbom z chorobami autoimmunologicznymi (np. Hashimoto, celiakia, łuszczyca, cukrzyca t.1, RZS)
• sportowcom
• pacjentom z grup ryzyka niedoboru witaminy D (osobom chorym na osteoporozę, choroby układu sercowo – naczyniowego, osobom z upośledzoną odpornością, zaburzeniami hormonalnymi).

Badanie jest przeciwwskazane u dzieci poniżej 1 r.ż. We krwi noworodków, niemowląt i dzieci < 1.r.ż. we krwi występują formy C3-epimerów 25-OH-D3 oraz 25-OH-D2 co może zawyżać wyniki badania. Epimerów, które mogą wpływać na wyniki nie zaobserwowano u starszych dzieci oraz osób dorosłych.