Potas (N45)
Kiedy i w jakim celu
Badanie potasu pozwala sprawdzić, czy stężenie tego pierwiastka w surowicy krwi pozostaje w zakresie prawidłowych wartości. Jest pomocne w ocenie zaburzeń elektrolitowych, przewlekłej lub ostrej hiperkaliemii (wysokiego stężenia potasu) lub hipokaliemii (niskiego stężenia potasu).
Charakterystyka badania
Potas jest głównym kationem wewnątrzkomórkowym. Wykonanie oceny stężenia potasu zleca się często jako część rutynowego badania lekarskiego. Inne wskazania to:
- objawy, takie jak osłabienie i/lub zaburzenia rytmu serca
- podejrzenie zaburzeń równowagi elektrolitowej
- przyjmowanie przez pacjenta leków, które mogą wpływać na poziom potasu
- nadczynność i niedoczynność kory nadnerczy
- podejrzenie niewydolności nerek
- podejrzenie nadciśnienia tętniczego
- biegunka, wymioty
Regularne kontrolowanie stężenia potasu ma szczególne znaczenie dla pacjentów z nadciśnieniem tętniczym lub chorobami nerek. Ci ostatni są szczególnie narażone na wzrost poziomu tego pierwiastka w surowicy krwi – jego nadmierna podaż w diecie (np. spożywanie soków i przetworów owocowych) może prowadzić do hiperkaliemii. U części pacjentów podobny efekt mogą powodować niektóre leki, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne – NLPZ (np. ibuprofen, ketoprofen), inhibitory konwertazy angiotensyny (np. kaptopryl, enalapryl i lizynopryl), beta-blokery (np. propranolol i atenolol), diuretyki (leki moczopędne) oszczędzające potas (np. triamteren, amiloryd i spironolakton).
Obniżony poziom potasu może być skutkiem zaburzeń żołądkowo-jelitowych (biegunka, wymioty). Częstą jego przyczyną jest przyjmowanie leków diuretycznych, stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego (u tych pacjentów oznaczanie poziomu potasu powinno być badaniem rutynowym).