Spis treści
- Wpływ octu jabłkowego na poziom lipidów i glukozy w świetle różnych badań klinicznych
- Czy ocet jabłkowy może obniżyć poziom lipidów i glukozy we krwi?
- Wpływ podawania octu jabłkowego na profil lipidowy – wnioski z metaanalizy
- Wpływ podawania octu jabłkowego na parametry glikemii – wnioski z metaanalizy
- Czym jest ocet jabłkowy? Czy warto pić ocet jabłkowy?
- Jak zrobić ocet jabłkowy?
Wpływ octu jabłkowego na poziom lipidów i glukozy w świetle różnych badań klinicznych
Podwyższony poziom lipidów oraz cukrzyca/hiperglikemia są czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, które z kolei stanowią główną przyczynę zgonów na całym świecie. Dlatego poszukiwanie sposobów obniżenia tych parametrów jest tematem, który zajmuje lekarzy i naukowców.
Niniejszy artykuł omawia metaanalizę badań, której celem była ocena wpływu octu jabłkowego na profil lipidowy i parametry gospodarki węglowodanowej (glukoza i insulina na czczo, poziom hemoglobiny glikowanej, wskaźnik HOMA-IR).
Metaanaliza objęła 10 badań klinicznych, które oceniały wpływ octu jabłkowego na gospodarkę tłuszczową i węglowodanową. Do analizy włączono tylko te badania, które nie łączyły octu jabłkowego z innymi sposobami obniżania tych parametrów we krwi (interwencjami dietetycznymi lub farmakologicznymi), oraz w których czas trwania interwencji był dłuższy niż 2 tygodnie – wyniósł od 30 do 90 dni. Ogólnie przeanalizowano dane 686 pacjentów, kobiet i mężczyzn, ze średnią wieku 49,5 roku. Badania, które poddano przeglądowi, opublikowano w latach 2008-2019, a zostały przeprowadzone w kilku krajach (USA, Iran, Japonia, Pakistan, Tunezja). Badania włączały pacjentów zarówno z chorobami towarzyszącymi (cukrzycą, dyslipidemią, nadwagą/otyłością), jak i zdrowe osoby. Dawka przyjmowanego kwasu octowego wynosiła od 15 do 777 ml/dobę. Każde z badań obejmowało grupę kontrolną, w której pacjenci otrzymywali wodę lub napoje, lub dietę o ograniczonej kaloryczności. W dwóch badaniach grupa kontrolna nie była objęta żadną interwencją dietetyczną lub związaną z podawaniem leków.
Wpływ octu z jabłek na parametry lipidowe i gospodarkę węglowodanową był przedmiotem kilku badań, których wyniki nie były jednoznaczne. Niektóre z nich wykazały korzystny wpływ octu jabłkowego na poziom lipidów i glukozy, inne nie wykazały takiego działania. Dlatego omawiana metaanaliza, w której przeprowadzono systematyczny przegląd wszystkich opublikowanych badań klinicznych, daje dokładniejszy pogląd na faktyczny wpływ tego produktu na markery glikemii oraz lipidowe u człowieka.
Czy ocet jabłkowy może obniżyć poziom lipidów i glukozy we krwi?
Omawiana metaanaliza wykazała, iż spożycie octu jabłkowego obniża:
- poziom cholesterolu całkowitego (-6,06 mg/dl)
- glukozy na czczo (-7,97 mg/dl)
- hemoglobiny glikowanej (-0,5).
Natomiast ocet jabłkowy nie wpływał istotnie na stężenie LDL-C, HDL-C, insuliny na czczo oraz wskaźnik HOMA-IR.
Wpływ podawania octu jabłkowego na profil lipidowy – wnioski z metaanalizy
Jak wyżej wspomniano, spożywanie octu jabłkowego obniżało poziom cholesterolu całkowitego o 6,06 mg/dl. Bardziej szczegółowa analiza wykazała znaczący wpływ tego produktu na stężenie trójglicerydów, które wyniosło średnio 33,66 mg/dl. Wpływ na parametry LDL i HDL nie jest znaczący. Spadek stężenia LDL wyniósł 2,12 mg/dl, a wzrost stężenia HDL 0,92 mg/dl.
Największe korzyści w obniżaniu parametrów lipidowych odnosili pacjenci z cukrzycą t. 2, przyjmujący 15 ml (3 łyżeczki do herbaty lub jedną łyżkę stołową) octu jabłkowego dziennie przez okres dłuższy niż 8 tygodniu.
U pacjentów bez cukrzycy nie zaobserwowano istotnego zmniejszenia ww. zmiennych lipidogramu, podobnie mniejsze korzyści odnosiły osoby, którym podawano mniej niż 15 ml octu jabłkowego na dobę, a czas trwania interwencji być krótszy niż 8 tygodni. Natomiast u osób bez cukrzycy notowano znaczący wzrost stężenia HDL, wynoszący 1,73 mg/dl (vs 0,92 mg/dl u osób z cukrzycą t.2).
Wpływ podawania octu jabłkowego na parametry glikemii – wnioski z metaanalizy
Podawanie octu jabłkowego miało istotny wpływ na zmniejszenie stężenia glukozy na czczo. Wynik był niższy o 7,97 mg/dl. Podobnie wyniki uzyskano dla hemoglobiny glikowanej, jej stężenie było niższe o 0,50 mg/dl.
Parametry glikemii uległy największemu obniżeniu u pacjentów z cukrzycą (o 16,28 mg/dl), osoby bez cukrzycy odnotowały zmniejszenie stężenia glukozy o 3,53 mg/dl. Na istotność wyniku miał wpływ również czas trwania interwencji. Jeśli był krótszy niż 8 tygodni, osoby badane nie odniosły korzyści, natomiast podawanie octu jabłkowego dłużej niż 8 tygodni było znaczące dla pacjentów.
Podawanie octu jabłkowego nie miało wpływu na stężenie insuliny w surowicy oraz wskaźnika HOMA-IR w całej analizowanej grupie. Ze względu na małą liczbę badań w poszczególnych podgrupach pacjentów (z cukrzycą, bez cukrzycy, z otyłością) naukowcy nie byli w stanie przeprowadzić analizy tych parametrów i wyciągnąć wniosków dla węższych zespołów osób.
Czym jest ocet jabłkowy? Czy warto pić ocet jabłkowy?
Ocet jabłkowy to jeden z trzech najpopularniejszych rodzajów octu, wytwarzany w wyniku fermentacji jabłek i używany jako środek konserwujący żywność oraz poprawiający jej smak. Zawiera wiele flawonoidów (kwas ferulowy, kwas kawowy, kwas galusowy, katechinę). Jego pozytywny wpływ na zdrowie jest podnoszony od wielu lat, wskazuje się również na rolę octu jabłkowego jako środka wspomagającego odchudzanie.
Prezentowana metaanaliza podkreśla wpływ octu jabłkowego jako środka dietetycznego pomocnego w kontrolowaniu nieprawidłowości parametrów lipidogramu i glukozy na czczo. Mechanizm takiego działania nie został dokładnie zbadany, możliwe są następujące potencjalne działania:
- zwiększenie wykorzystania glukozy i wydajności lipolizy dzięki opóźnieniu opróżniania żołądka po zażyciu octu jabłkowego;
- hamowanie produkcji glukozy oraz lipidów w wątrobie.
Ocet z jabłek wydaje się bezpiecznym i dobrze tolerowanym produktem żywnościowym. W dwóch badaniach odnotowano działania niepożądane w postaci pieczenia żołądka i nietolerancji octu. Zatem u pacjentów z refluksem, zapaleniem żołądka, czynną chorobą wrzodową nie będzie polecany. Natomiast u pozostałych pacjentów warto rozważyć jego stosowanie jako interwencji dodatkowej u pacjentów z cukrzycą lub hipercholesterolemią. Należy podkreślić, iż optymalna dawka octu jabłkowego wynosi co najmniej 15 ml/dobę, a czas jego stosowania to co najmniej 8 tygodni. Zalecaną w badaniu dawkę można pić po dodaniu do letniej wody, można również używać jako dodatku do sałatek.
Należy podkreślić, iż stosowanie octu jabłkowego u pacjentów z hipercholesterolemią i cukrzycą jest działaniem dodatkowym. W żadnym wypadku nie należy odstawiać stosowanych leków, działanie octu z jabłek nie zastąpi działania statyn lub leków przeciwglikemicznych. Biorąc jednak pod uwagę korzyści z obniżenia poziomu cholesterolu i glukozy możliwe będzie modyfikowanie dawki przyjmowanych leków, należy jednak robić to po konsultacji z lekarzem prowadzącym i przeprowadzeniu badań laboratoryjnych.
Jak zrobić ocet jabłkowy?
Stosowanie octu jabłkowego jest warte rozważenia również dlatego, że jest łatwy do zrobienia we własnym zakresie i nie pociąga za sobą wysokich kosztów.
Składniki:
- 1 kg jabłek,
- 1,5 l wody,
- 2 łyżki cukru.
Jabłka – po dokładnym umyciu – kroimy na kawałki wraz ze skórką i gniazdami nasiennymi. Tak przygotowanymi owocami należy wypełnić szklany słój do ¾ jego objętości. Następnie zalewamy je wodą z rozpuszczonym cukrem, pilnując, aby jabłka były całkowicie zanurzone w płynie. Słój przykrywamy gazą umocowaną gumką i odstawiamy w ciemne miejsce na ok. 4 tygodnie.
W początkowym okresie tworzenia się octu jabłka unoszą się swobodnie w słoju, tworzy się piana, którą można delikatnie mieszać. Z chwilą, gdy jabłka opadają na dno naczynia, a na powierzchni octu tworzy się tzw. matka octowa (substancja o konsystencji galaretki), produktu nie należy już mieszać. Po upływie ok. 4 tygodni ocet odcedzamy od jabłek i przelewamy do szklanych butelek. Na dnie butelki może zbierać się osad, co jest procesem naturalnym.
Przeczytaj też: Wpływ diety wegańskiej i wegetariańskiej na poziom lipidów
Piśmiennictwo
- Hadi A, Pourmasoumi M, Najafgholizadeh A, Clark CCT, Esmaillzadeh A. The effect of apple cider vinegar on lipid profiles and glycemic parameters: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. BMC Complement Med Ther. 2021 Jun 29;21(1):179. doi: 10.1186/s12906-021-03351-w. PMID: 34187442; PMCID: PMC8243436.
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/279316,ocet-jablkowy-wlasciwosci-i-przygotowanie
