Choroba kociego pazura to infekcja bakteryjna, którą można nabyć poprzez zadrapanie przez kota, a rzadziej przez inne, małe zwierzę domowe. W Polsce schorzenie jest stosunkowo rzadkie. Zachorowalność wynosi 0,15 na 100 tysięcy mieszkańców. Jednak nadal stanowi zagrożenie – szczególnie dla osób z osłabioną odpornością. Dowiedz się, co to jest choroba kociego pazura, jakie są jej objawy, przyczyny i sposoby leczenia.
Spis treści:
- Co to jest choroba kociego pazura?
- Przyczyny choroby kociego pazura
- Choroba kociego pazura – jakie daje objawy?
- Choroba kociego pazura – diagnostyka i rozpoznanie
- Leczenie choroby kociego pazura
Co to jest choroba kociego pazura?
Choroba kociego pazura jest bakteryjną chorobą odzwierzęcą (zoonozą) zaliczaną do grupy bartoneloz. Jest wywoływana przez bakterie Bartonella, której rezerwuarem są małe zwierzęta domowe – głównie koty. Patogen przenoszą pchły, muszki piaskowe, wszy odzieżowe i prawdopodobnie kleszcze.
Choroba kociego pazura występuje na całym świecie – szczególnie w krajach o klimacie ciepłym i wilgotnym. W Polsce większość przypadków rozpoznawana jest w miesiącach jesienno-zimowych. Najczęściej chorują dzieci do 15. roku życia. Jest to związane z częstszym, bliższym i zwykle niekontrolowanym kontaktem ze zwierzętami domowymi.
Choroba kociego pazura – jak wygląda?
O rozwoju choroby kociego pazura może świadczyć pojawienie się krostki lub grudki w miejscu zadrapania przez zwierzę. Towarzyszy jej zaczerwienienie skóry. Zmiana skórna pojawia się zazwyczaj między 3. a 56. dniem od zakażenia. Jej wystąpienie poprzedzają inne objawy choroby kociego pazura.
Czy choroba kociego pazura jest zaraźliwa?
Choroba kociego pazura u dzieci i dorosłych jest wynikiem zakażenia się od zwierzęcia domowego – najczęściej kota (szczególnie młodego), ale rezerwuarem mogą być też świnki morskie, króliki, a nawet psy. Nie jest możliwe zarażenie się od innego człowieka. Dlatego chory nie musi być izolowany od zdrowych osób.
Przyczyny choroby kociego pazura
Przyczyną choroby kociego pazura jest zakażenie bakterią rodzaju Bartonella (najczęściej Bartonella henselae). Wrotami zakażenia jest rana, która powstaje na skutek zadrapania przez zwierzę. Rzadziej infekcja jest skutkiem ugryzienia lub bezpośredniego kontaktu z chorym osobnikiem.
Choroba kociego pazura – jakie daje objawy?
Pierwszym objawem choroby kociego pazura jest wspomniana wcześniej zmiana skórna w miejscu zadrapania. W najbardziej typowym przebiegu choroby po upływie 1–3 tygodni rozwija się miejscowa limfadenopatia, czyli powiększenie węzłów chłonnych. Stan ten utrzymuje się nawet do kilku miesięcy.
Węzły chłonne w chorobie kociego pazura są silnie bolesne. Osiągają średnicę do 5 centymetrów. Początkowo są twarde, a z czasem zmieniają konsystencję na ciastowatą. Zdarza się, że węzły chłonne ulegają zropieniu.
U części chorych poza powiększeniem węzłów chłonnych pojawiają się objawy ogólne. Należą do nich gorączka, osłabienie, złe samopoczucie, bóle głowy.
W około 10% przypadków choroba kociego pazura przyjmuje postać pozawęzłową. Wówczas schorzenie może manifestować się rumieniem guzowatym, zapaleniem wsierdzia, zapaleniem mózgu, zapaleniem siatkówki i naczyniówki czy zapaleniem wątroby. Niekiedy dochodzi do zmian w układzie kostno-szkieletowym. W tej postaci choroby kociego pazura również obecne są objawy ogólne.
Objawy choroby kociego pazura są szczególnie nasilone u osób z obniżoną odpornością. W ich przypadku częściej rozwijają się też powikłania. Są to m.in. zaburzenia neurologiczne (drgawki, porażenie połowicze, porażenie nerwu twarzowego, zaburzenia koordynacji ruchowej), utrata słuchu, zmiany naczyniowo-proliferacyjne na skórze, zmiany w siatkówce oka czy zespół Parinauda (porażenie ruchu gałek ocznych w górę lub dół i brak reakcji źrenic na światło).
Choroba kociego pazura – diagnostyka i rozpoznanie
Diagnostyka choroby kociego pazura opiera się o:
- wywiad medyczny,
- badanie fizykalne,
- badania obrazowe (USG),
- testy laboratoryjne.
W wywiadzie istotny jest kontakt z młodymi kotami lub gryzoniami w ciągu ostatnich kilku tygodni. W badaniu fizykalnym lekarz stwierdza powiększone węzły chłonne oraz obecność krostki lub grudki w miejscu zadrapania.
Badania w kierunku choroby kociego pazura to testy serologiczne metodą ELISA, które umożliwiają wykrycie swoistych przeciwciał klasy IgM i IgG. W diagnostyce zastosowanie ma także test transformacji limfocytów oceniający swoistą odpowiedź komórkową na antygeny bakterii Bartonella henselae.
Leczenie choroby kociego pazura
Leczenie choroby kociego pazura opiera się na przyjmowaniu antybiotyków – najczęściej azytromycyny lub doksycykliny. Stosuje się także leczenie objawowe (m.in. leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, w tym leczenie miejscowe zmian skórnych). U osób, u których wystąpiły powikłania choroby kociego pazura wdrażania jest terapia dostosowana do ich rodzaju.
W większości przypadków choroba kociego pazura ma łagodny przebieg i ustępuje po zastosowaniu antybiotyków (a bez leczenia samoistnie w ciągu 6 miesięcy). Do powikłań pozostawiających trwałe następstwa dochodzi rzadko.
>> Przeczytaj także: Nie tylko borelioza. Kleszczowe zapalenie mózgu – czy jest niebezpieczne?
Choroba kociego pazura jest spowodowana infekcją bakteryjną. Do zakażenia dochodzi najczęściej po zadrapaniu przez młode koty, które są nosicielami bakterii rodzaju Bartonella. Na zachorowanie szczególnie narażone są dzieci. W typowym przebiegu choroby kociego pazura w miejscu uszkodzenia naskórka pojawia się grudka i powiększają się okoliczne węzły chłonne. W 10% przypadków schorzenie może powodować zapalenie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, siatkówki, wsierdzia czy wątroby. Na ciężką postać są szczególnie narażone osoby z obniżoną odpornością. W diagnostyce choroby kociego pazura zastosowanie mają testy serologiczne.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- M. Wieczorek i in., Choroba kociego pazura – diagnostyka i leczenie, Reumatologia 2011, 49, 4, s. 294–297
- E. Kuchar, Choroba kociego pazura, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/157689,choroba-kociego-pazura (dostęp 03.07.2024)
- K. Mazur-Melewska i in., Różnorodność przebiegu choroby kociego pazura, Pediatria i Medycyna rodzinna 2012, 8, s. 176–179
- Ł. Mazurek i in., Choroba kociego pazura jako zoonoza: patogeneza, objawy kliniczne, rozpoznawanie, Medycyna Weterynaryjna 2018, 74 (11), s. 693–696
