Morfologia krwi – badanie, które może uratować życie!

Spis treści:

1. Co to jest badanie morfologii krwi obwodowej?
2. Jak przygotować się do badania morfologii krwi?
3. Parametry w morfologii
4. Które parametry powinny zwrócić naszą szczególną uwagę?
5. Nie lekceważ żadnych objawów…

Co to jest badanie morfologii krwi obwodowej?

Morfologia krwi obwodowej to proste badanie, które można wykonać najczęściej w każdym medycznym laboratorium diagnostycznym, oddając wcześniej materiał (tj. krew) w punkcie pobrań. Wykwalifikowany personel medyczny z zaledwie 5 ml krwi, czyli objętości odpowiadającej 1 małej łyżeczce (w przybliżeniu), wykonuje pełną analizę i dostarcza nam wiedzę w postaci kilkudziesięciu parametrów laboratoryjnych.

Krew jest płynną tkanką naszego ciała, która odzwierciedla stan zdrowia organizmu. W oparciu o wynik badania oraz wywiad z pacjentem (m.in. pod kątem objawów), lekarz może postawić pierwsze podejrzenie choroby, w tym choroby nowotworowej krwi i szpiku. Nawet jeśli nasze ciało nie manifestuje wyraźnych objawów na zewnątrz.

Jak przygotować się do badania morfologii krwi?

Każdy z nas niejednokrotnie słyszał, że do laboratorium diagnostycznego należy przyjść „na czczo”. Przestrzeganie kilku zasad przed wykonaniem badania jest szczególnie ważne, ponieważ ich zlekceważenie może wpłynąć na uzyskanie zafałszowanych wyników badań. Niewiarygodny wynik nie może być wykorzystany przez lekarza, co więcej, może dać mylny obraz naszego zdrowia.

Przed badaniem należy pamiętać, aby:

• w dniu poprzedzającym badanie zrezygnować z obfitej kolacji, zalecane jest spożycie ostatniego posiłku ok. 8- 12 h przed badaniem;
• na badaniu być na czczo, co oznacza, że rano nie powinniśmy zjadać śniadania, ani wypijać słodzonej herbaty lub kawy z mlekiem;
• rano można wypić niewielką ilość niegazowanej wody;
• zgłosić się na badanie w godzinach porannych, między 7:00 a 9:00;
• bezpośrednio przed badaniem powstrzymać się od palenia papierosów;
• dzień przed badaniem warto zrezygnować z intensywnego wysiłku fizycznego;
• na 2-3 dni przed badaniem należy zrezygnować ze spożywania alkoholu;
• po przybyciu do punktu pobrań należy odpocząć w pozycji siedzącej ok. 15 min.

Parametry w morfologii

Trzy główne grupy komórek krwi, których opis znajduje się na wyniku morfologii to:  

• RBC – krwinki czerwone (erytrocyty),
• WBC – krwinki białe (leukocyty),
• PLT – płytki krwi (trombocyty).

Uzyskujemy szczegółowe informacje na temat:

• ogólnej liczby RBC, WBC, PLT – wyrażane w tys/μL lub mln/μL;
• szczegółowego podziału WBC na 5 populacji: limfocyty (LYMPH), neutrofile (NEUT), eozynofile (EOS), bazofile (BASO) i monocyty (MONO)- tzw. podział 5-DIFF; wartości wyrażane w % i tys/μL
• stężenia hemoglobiny (HGB), wartości hematokrytu (HCT) – jest to informacja jaki % krwi pełnej stanowią krwinki czerwone oraz wskaźnik zróżnicowania wielkości erytrocytów (RDW);
• tzw. wskaźników erytrocytarnych, które opisują cechy RBC: średnia objętość krwinki czerwonej (MCV), średnia masa hemoglobiny w krwince (MCH) i średnie stężenie hemoglobiny w krwince (MCHC);
• płytek krwi: wskaźnik zróżnicowania wielkości płytek (PDW), średnia objętość płytki (MPV), hematokryt płytkowy (PCT) oraz wskaźnik płytek dużych (P-LCR).

Które parametry powinny zwrócić naszą szczególną uwagę?

Otrzymując wyniki badań laboratoryjnych, często dostrzegamy litery L / – lub H / + przy wybranych parametrach.  Symbole te oznaczają, że konkretna wartość jest poniżej lub powyżej normy, czyli wartości referencyjnej dla naszej płci i wieku.  

Każdy wynik wymaga konsultacji z lekarzem. Jeśli jednak zdarzy się, że któryś z parametrów wykracza poza „normę”, warto mieć świadomość możliwych przyczyn i ich wpływu na wynik:

Pamiętaj! Najczęstszą niedokrwistością jest niedokrwistość z niedoboru żelaza. Charakteryzuje się ona obniżonym stężeniem HGB, małą krwinką czerwoną (obniżone MCV) zawierającą zmniejszoną ilość hemoglobiny (obniżone MCH i MCHC). Zazwyczaj przyczyną tego typu niedokrwistości jest krwawienie (obfite miesiączki, krwawienie z przewodu pokarmowego). Nigdy nie lekceważ tego objawu. Wskazana jest konsultacja ginekologiczna, badania przewodu pokarmowego, takie jak gastroskopia i kolonoskopia.

Nie lekceważ żadnych objawów…

Eksperci zalecają wykonywanie badania morfologii krwi profilaktycznie raz do roku. Ale niezależnie od tego, warto wykonać to badanie częściej. Szczególnie, gdy naszą uwagę zwrócą pojawiające się objawy, które łatwo zlekceważyć, takie jak np. osłabienie, przemęczenie, nocne poty, utrata wagi lub zasinienia pojawiające się na skórze bez powodu.

Eksperci kampanii „Odpowiedź masz we krwi” edukują o potrzebie wykonywania regularnych badań morfologii krwi, o objawach chorób krwi i szpiku kostnego, ale także – szukają rozwiązań, które wspierają pacjentów i lekarzy w diagnostyce. Na stronie kampanii https://omwk.pl pacjenci mogą sprawdzić, za pomocą krótkiej ankiety, czy już nadszedł czas na wykonanie kolejnej morfologii krwi. Znajdują się tam również informacje, jakie są najczęstsze choroby hematoonkologiczne, jaki jest ich przebieg oraz na jakie objawy kliniczne powinniśmy zwracać szczególną uwagę.

Autor: Prof. dr hab. n. med. Joanna Góra-Tybor

Oddział Hematoonkologii WWCOiT im. M. Kopernika, Klinika Hematologii UM Łódź

Referencje:

[1] Teległów, Aneta. (2020). DIAGNOSTYKA HEMATOLOGICZNA – PODSTAWOWE BADANIE: MORFOLOGIA KRWI. https://www.researchgate.net/publication/344692763_DIAGNOSTYKA_HEMATOLOGICZNA_-_PODSTAWOWE_BADANIE_MORFOLOGIA_KRWI (dostęp 18.08.2022)

[2] Wołowiec D. Interpretation of laboratory tests in general practice. Lekarz POZ. 2018;4(1):8-14.

[3] CHEŁSTOWSKA, Monika; WARZOCHA, Krzysztof. Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości. Onkologia w praktyce klinicznej, 2006, 2.3: 105-116.

Materiał partnera