Alergeny, czyli co najczęściej uczula. Rodzaje i lista alergenów

Wiosna niektórym osobom kojarzy się z cieplejszym powietrzem i kwitnącymi kwiatami, a innym – z katarem i łzawiącymi oczami. A co z orzechami? Wielu je uwielbia, natomiast inni unikają, jak ognia. Dlaczego tak się dzieje? Czym jest alergia i co najbardziej uczula? Jak leczyć dolegliwości? Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania o alergie.

Spis treści:

1. Co to są alergeny?
2. Rodzaje alergenów
   • Alergeny pokarmowe
   • Alergeny wziewne
   • Alergeny kontaktowe
   • Alergeny krzyżowe
3. Które alergeny są najpowszechniejsze w Polsce?
4. Testy na alergeny. W jaki sposób przebiegają?
5. Sposoby leczenia różnych rodzajów alergii
6. Alergeny pokarmowe, wziewne i krzyżowe – podsumowanie informacji

Co to są alergeny?

Alergen to antygen, który wywołuje reakcję alergiczną. Alergeny mogą mieć różną budowę strukturalną i chemiczną. Są to substancje pochodzenia zarówno zwierzęcego, roślinnego, jak i chemicznego. Ludzki organizm traktuje alergen jako substancję obcą, co doprowadza do reakcji immunologicznej.

Rodzaje alergenów

Jakie są rodzaje alergenów? Poniżej znajdziesz listę najpopularniejszych z nich – zostały one podzielone ze względu na źródło pochodzenia.

Alergeny pokarmowe

Alergia pokarmowa wywoływana jest przez produkty spożywcze. Które pokarmy najczęściej uczulają? Są to m.in.:

• jaja,
• ryby,
• orzechy,
• mleko krowie,
• soja,
• orzeszki arachidowe,
• skorupiaki,
• pszenica.

Jeżeli istnieje ryzyko, że Ty lub Twoja rodzina może być uczulona na któryś z tych produktów, warto dowiedzieć się o tym nieco więcej. Artykuł „Alergia pokarmowa rodzaje, objawy, diagnostyka, postępowanie” jest skarbnicą wiedzy na ten temat.

Alergeny wziewne

Alergia wziewna należy do najczęściej występującej na świecie. Alergeny wziewne mogą być pochodzenia roślinnego, zwierzęcego oraz chemicznego.

Do najczęściej uczulających alergenów wziewnych zaliczyć można:

• pyłki roślin,
• roztocza,
• sierść zwierząt,
• pleśnie,
• grzyby,
• kurz.

Jeżeli zauważyłeś u siebie przewlekły, cieknący katar, szczypią i łzawią Ci oczy, mogą być to jedne z objawów alergii wziewnej.

Chcesz wiedzieć, w jaki sposób jeszcze może objawiać się alergia wziewna? „Alergia wziewna co to jest? Przyczyny, objawy i diagnostyka” to artykuł, w którym opisano nie tylko objawy, ale również przyczyny tego typu uczulenia.

Alergeny kontaktowe

Gdy na twojej skórze nagle pojawi się swędząca wysypka lub zaczerwienienie, może okazać się, że masz do czynienia z alergią kontaktową. Ten typ alergii wywołują substancje chemiczne o małej masie cząsteczkowej – tzw. hapteny. Przy bezpośrednim kontakcie hapten wnika przez skórę i łączy się z białkiem. Wtedy dochodzi do reakcji alergicznej.

Substancjami, które najczęściej wywołują alergie kontaktowe, są:

• nikiel,
• kobalt,
• chrom,
• pallad,
• substancje zapachowe,
• niektóre pokarmy, przyprawy, a także leki.

Alergeny krzyżowe

O alergii krzyżowej można mówić wtedy, gdy dany alergen połączy się z przeciwciałami alergenu o podobnej budowie. Najczęściej alergeny te są innego pochodzenia. Z reguły reakcja krzyżowa zachodzi między alergenami wziewnymi a pokarmowymi.

Alergenami, które najczęściej występują krzyżowo, są:

• pyłki brzozy z owocami (kiwi, brzoskwinia, gruszka), warzywami (seler, marchew),
• pyłki leszczyny z innymi pyłkami (buk, olsza, grab),
• pyłki bylicy z warzywami (seler, marchew), przyprawami,
• pyłki traw z owocami (arbuz, melon), warzywami (pomidor), zbożami (żyto, pszenica),
• pyłki drzew oliwnych z pyłkami jesionu, bzu,
• roztocza kurzu domowego ze skorupiakami (krewetki, ostrygi, ślimaki),
• grzyby z innymi grzybami, z lateksem,
• pióra z jajami kurzymi, mięsem kurzym,
• sierść kota z mięsem wieprzowym,
• lateks z owocami (kiwi, melon, banan) z orzechami, przyprawami, warzywami (pomidor, sałata, papryka),
• mleko krowie z mlekiem kozim, owczym, mięsem wołowym.

W celu dokładniejszego zrozumienia czym jest alergia krzyżowa, zachęcamy do zapoznania się z naszym artykułem: Zespół pyłkowo-pokarmowy – charakterystyka, objawy, diagnostyka. Dowiesz się z niego, jak wygląda rozpoznanie alergii krzyżowej, jakie są jej objawy oraz czym się charakteryzuje.

Które alergeny są najpowszechniejsze w Polsce?

Szacuje się, że nawet u 12 mln osób w Polsce występują alergie. Jednak na co najczęściej są uczuleni Polacy? Głownie są to pyłki traw, kwiatów i drzew.

Bardzo często występuje także alergia na:

• sierść kotów,
• pleśnie,
• kurz,
• lateks.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat alergii? Sprawdź nasze artykuły na temat alergii.

Testy na alergeny. W jaki sposób przebiegają?

Jeżeli obawiasz się, że katar, zaczerwienione oczy bądź wysypka mogą być przyczyną uczulenia – udaj się do lekarza. By potwierdzić czynnik uczulający, wykonuje się:

• testy alergiczne z krwi,
• testy skórne.

Czasami wykonuje się też testy prowokacyjne. Jednym ze sposobów zidentyfikowania alergenu pokarmowego jest także dieta eliminacyjna.

W diagnostyce źródła dolegliwości warto wykonać panel alergiczny ALEX. Test ten jest wskazany dla osób z alergią wziewną i pokarmową. Jest to metoda szybka i dokładna. Na panelu alergologicznym ALEX można oznaczyć poziom przeciwciał dla ok. 295 alergenów.

Sposoby leczenia różnych rodzajów alergii

Leczenie farmakologiczne jest najczęściej stosowanym sposobem w celu złagodzenia objawów alergii. Wykorzystuje się leki przeciwhistaminowe oraz sterydowe, warto jednak wcześniej skorzystać z porady lekarza, który dokładnie określi, jakie leki należy przyjąć w celu zniwelowania objawów alergii.

W przypadku alergii pokarmowej stosuje się między innymi dietę eliminacyjną.

Alergeny pokarmowe, wziewne i krzyżowe – podsumowanie informacji

Alergia nie jest niczym przyjemnym. W zależności od jej rodzaju można spodziewać się różnych objawów. Jeżeli chcesz wiedzieć, w jaki sposób walczyć z pojawiającymi się dolegliwościami – wykonaj odpowiednie testy. Między innymi dzięki nim będziesz mieć możliwość wyeliminować lub ograniczyć kontakt z niektórymi alergenami.

Alergia często towarzyszy nam przez całe życie. Jednak dzięki odpowiedniej diagnostyce i leczeniu, uczulenie nie musi spędzać snu z powiek. Wiosenne kwiaty mogą sprawiać przyjemność nie tylko zdrowym osobom, ale też alergikom.

Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki

Bibliografia

1. Wróblewska, B. (2002). Wielka ósemka alergenów pokarmowych. Alergia,
2. E. Rudzki, Alergeny, Kraków 2008
3. Beata Kręcisz (iwsp.), Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
4. Piwowarek K. Ł.,Mincer-Chojnacka I., Zdanowski R., Kalicki B., Alergiczna reaktywność krzyżowa – czy nowe wyzwanie dla alergologów?, Pediatria i medycyna rodzinna, 2015.
5. Sybilski A.J. Alergia krzyżowa. Medycyna Po Dyplomie kwiecień 2017
6. https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/alergia-i-astma-filmy-edukacyjne,7363.html