Tachykardia to stan, w którym serce bije szybciej niż powinno. Może być fizjologiczną reakcją organizmu lub objawem różnych schorzeń wymagających specjalistycznego leczenia. Nigdy nie należy jej bagatelizować, ponieważ może prowadzić do groźnych powikłań. Dowiedz się, co to jest tachykardia oraz jakie są jej przyczyny.
Spis treści:
- Tachykardia – co to jest?
- Tachykardia – rodzaje i objawy częstoskurczu
- Tachykardia – przyczyny
- Częstoskurcz serca – diagnostyka
- Tachykardia – leczenie
Tachykardia – co to jest?
W prawidłowych warunkach serce dorosłej osoby bije z częstotliwością 60-100 uderzeń na minutę. Bodziec stymulujący mięsień sercowy do skurczu pochodzi z węzła zatokowo-przedsionkowego. Zdarza się, że na skutek różnych zaburzeń rytm ten przyspiesza. Wówczas mowa o tachykardii. Jest to stan, w którym częstotliwość pracy serca w spoczynku przekracza 100 uderzeń na minutę.
>> To może Cię także zainteresować: Niewydolność serca – przyczyny, diagnostyka, objawy, leczenie
Tachykardia – rodzaje i objawy częstoskurczu
Gdy serce zaczyna bić za szybko, może pojawić się uczucie pulsowania i dyskomfort w klatce piersiowej. W przypadku tachykardii wywołanej fizjologiczną reakcją organizmu zwykle nie są obecne żadne inne objawy. Dolegliwości dodatkowe najczęściej pojawiają się, gdy częstoskurcz jest spowodowany czynnikami patologicznymi.
Objawy mogące towarzyszyć tachykardii to m.in.:
- ból w klatce piersiowej,
- osłabienie,
- zaburzenia widzenia,
- uczucie duszności,
- zwiększona męczliwość,
- zawroty głowy,
- uczucie ciała obcego w gardle.
Zdarza się, że tachykardia prowadzi do zasłabnięcia, omdlenia, a nawet zatrzymania akcji serca.
Tachykardia zatokowa
Tachykardia zatokowa to stan, w którym rytm serca powstaje w węźle zatokowo-przedsionkowym, ale ma zbyt dużą częstotliwość (powyżej 100 uderzeń na minutę). Wyróżnia się:
- fizjologiczną tachykardię zatokową,
- nieadekwatną tachykardię zatokową.
Fizjologiczna tachykardia zatokowa to odpowiedź organizmu na bodziec fizjologiczny lub patologiczny. Częstotliwość rytmu serca przyspiesza w reakcji na zwiększone zapotrzebowanie tkanek na tlen.
Natomiast nieadekwatna tachykardia zatokowa to przyspieszenie akcji serca bez wystąpienia takiego bodźca lub zbyt nasilona odpowiedź na jego zaistnienie. Jej przyczyny są bardzo złożone.
Tachyarytmia nadkomorowa
O tachyarytmii nadkomorowej mówi się, gdy wzrasta częstotliwość pracy serca, a impuls jest generowany przez struktury położone powyżej rozwidlenia pęczka Hisa (węzeł zatokowo-przedsionkowy lub przedsionek serca). Do tej grupy zaliczane są m.in. nieadekwatna tachykardia zatokowa, trzepotanie przedsionków, migotanie przedsionków.
Tachyarytmia komorowa
To stan, w którym przyspieszony rytm serca generowany poniżej jest rozwidlenia pęczka Hisa. Praca komór jest wówczas szybka i nieskoordynowana. Do tej grupy zaliczane są: migotanie komór, częstoskurcz komorowy. Są to groźne zaburzenia, które wymagają specjalistycznej pomocy medycznej, ponieważ mogą prowadzić do nagłego zgonu.
>> Przeczytaj też: Peptyd natriuretyczny typu B – czym jest? Kiedy go oznaczać?
Tachykardia – przyczyny
Tachykardia może mieć różne przyczyny. Rytm serca fizjologicznie przyspiesza w odpowiedzi na wysiłek fizyczny, stres, spożycie alkoholu lub kofeiny, gorączkę, odwodnienie czy anemię. Zdarza się jednak, że wywołują ją również procesy patologiczne. Przyczyny tachykardii to m.in.:
- niewydolność serca,
- nadciśnienie tętnicze,
- choroba niedokrwienna serca,
- nadczynność tarczycy,
- wady zastawek,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- wrodzone wady serca,
- nadciśnienie płucne,
- kardiomiopatia,
- stosowanie niektórych leków.
Ustalenie przyczyny tachykardii ma istotne znaczenie dla zaplanowania skutecznej terapii.
Sprawdź również:
- Nadciśnienie tętnicze – nowe rekomendacje – część 1
- Nadciśnienie tętnicze – nowe rekomendacje (cz.2). Ciśnienie tętnicze a styl życia
- Nadciśnienie tętnicze – nowe rekomendacje (cz. 3). Diagnostyka nadciśnienia tętniczego
Częstoskurcz serca – diagnostyka
Diagnostyka tachykardii opiera się o:
- wywiad medyczny,
- badanie fizykalne,
- badania dodatkowe.
Podstawowym badaniem, które umożliwia wykrycie tachykardii jest EKG spoczynkowe. Jeżeli rytm serca przyspiesza okresowo, lekarz może zdecydować o konieczności przedłużenia zapisu na 24 godziny (lub dłużej). Wówczas wykonywane jest badanie EKG metodą Holtera.
Diagnostyka może zostać rozszerzona o USG serca, RTG klatki piersiowej, EKG wysiłkowe oraz badania laboratoryjne krwi. Dodatkowe testy pozwalają na ustalenie przyczyny tachykardii.
Tachykardia – leczenie
Nie każda tachykardia wymaga leczenia. Przyspieszenie akcji serca będące reakcją fizjologiczną ustępuje samoistnie i nie prowadzi do powikłań. Terapia jest niezbędna w przypadku zaburzeń spowodowanych procesami patologicznymi.
Leczenie tachykardii zależy od jej rodzaju, przyczyny oraz nasilenia objawów. Stosuje się leki przeciwarytmiczne, kardiowersję czy przezskórną ablację. Bardzo ważne jest także rozpoczęcie terapii choroby podstawowej i wyeliminowanie czynników, które doprowadziły do zaburzeń rytmu serca.
Czy tachykardia jest wyleczalna?
Tachykardia będąca reakcją fizjologiczną jest całkowicie odwracalna. W przypadku, gdy nieprawidłowy rytm serca ma podłoże patologiczne, w wielu przypadkach możliwe jest jego unormowanie przy pomocy dobrze dopasowanej terapii.
Czym grozi nieleczona tachykardia?
Ze względu na uciążliwe objawy nieleczona tachykardia przyczynia się do obniżenia jakości życia. Zaniechanie terapii może też mieć dużo bardziej poważne konsekwencje. Nieprawidłowy rytm powoduje zaburzenia funkcjonowania pracy serca. W efekcie tkanki i narządy wewnętrzne są niewystarczająco zaopatrzone w tlen i substancje odżywcze.
Groźne w skutkach są szczególnie migotanie komór i migotanie przedsionków. Jeżeli nie są odpowiednio monitorowane i leczone, mogą skutkować przedwczesnym zgonem.
>> Przeczytaj również: Troponiny sercowe – marker w diagnostyce i ocenie ryzyka ostrych zespołów wieńcowych
Tachykardię rozpoznaje się, gdy praca serca przyspiesza do ponad 100 uderzeń na minutę. Stan ten może być fizjologiczną odpowiedzią na stres, wysiłek fizyczny, gorączkę czy odwodnienie lub być objawem poważnych chorób. Jeżeli tachykardii towarzyszą objawy, takie jak omdlenia, duszność, bóle w klatce piersiowej, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem i wykonanie badań diagnostycznych w celu ustalenia przyczyny nieprawidłowości.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
D. Kozłowski, Jak uporządkować chaos, czyli interpretacja EKG krok po kroku, European Journal of Translational and Clinical Medicine 2019, 2(suppl.2), s. 05-39.
M. Trusz-Gluza, W. Leśniak, Tachyarytmie zatokowe, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.6.5. (dostęp 10.06.2024)
P. Ptaszyński i in., Nieadekwatna tachykardia zatokowa – przypadłość czy choroba?, Kardiologia Polska 2013, t. 71, nr 10, s. 1087–1089
M. Trusz-Gluza, Wiadomości podstawowe: klasyfikacja zaburzeń rytmu serca i ogólne zasady postępowania, https://podyplomie.pl/system/products/sample_pdfs/000/008/981/original/Zaburzenia_rytmu_serca_2022-4.pdf (dostęp 10.06.2024)
