Jakie drobnoustroje chorobotwórcze bytują na naszych rękach? Dlaczego woda i mydło mogą zapobiegać chorobom zakaźnym? Jakie błędy popełniamy przy myciu rąk?
Jakie drobnoustroje bytują na naszych rękach?
Nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, że organizm człowieka jest zamieszkiwany przez miliony mikroorganizmów. Zasiedlają one różne obszary naszego ciała, a ich łączna waga wynosi od 1,5 do 2 kilogramów!
Liczba drobnoustrojów na skórze naszych dłoni waha się od 102-106 komórek/cm2. Większa ich część wchodzi w skład flory fizjologicznej, która nie jest szkodliwa, a wręcz stanowi jedną z barier chroniących organizm. Do takich pożytecznych mikroorganizmów należą między innymi Staphylococcus epidermidis, Corynebacterium spp., Micrococcus spp., Propionibacterium spp.
Na dłoniach czasowo przebywają również drobnoustroje, które określamy mianem flory przejściowej. Mikroorganizmy te, wszechobecne w środowisku, przenoszone są na naszą skórę z zanieczyszczonych powierzchni, takich jak klamki, poręcze, przedmioty codziennego użytku, żywność, skóra innych ludzi i zwierząt. Mogą znaleźć się wśród nich drobnoustroje chorobotwórcze odpowiedzialne za zatrucia pokarmowe czy zakażenia układu oddechowego. Są one potencjalnym zagrożeniem nie tylko dla nas samych, ale również dla osób, z którymi się stykamy.
Czym jest choroba brudnych rąk?
Choroba brudnych rąk, ten powszechnie znany termin związany z niewłaściwą higieną rąk, kojarzony jest najczęściej z wirusowym zapaleniem wątroby typu A, owsicą, salmonellozą i tasiemczycą. Objawy infekcji mogą być różne: ból brzucha, gorączka, zażółcenie oczu i powłok skóry, biegunka, wymioty.
Flora przejściowa skóry
- Bakterie (m.in. Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Salmonella spp.)
- Wirusy (m.in. rotawirusy, norowirusy, WZW A, wirus grypy, koronawirus SARS-CoV-2)
- Grzyby (Candida spp., pleśnie)
- Pasożyty (m.in. jaja tasiemca, owsika)
Drobnoustrojów chorobotwórczych na pewno nie chcielibyśmy mieć na swoich dłoniach. Czy istnieją zatem skuteczne sposoby na szybkie usuwanie flory przejściowej?
Najprostszą metodą jest właściwe mycie rąk. Ciepła woda i mydło potrafią usunąć nawet do 90% drobnoustrojów znajdujących się na skórze! Odpowiednie mycie znacznie ogranicza szerzenie się zakażeń: może zmniejszyć o 50% liczbę chorób biegunkowych i o około 30% liczbę zakażeń dróg oddechowych.
Najczęstsze błędy w myciu rąk
Czy nasze mycie rąk jest właściwe? Najczęstsze błędy to krótki czas i pobieżne mycie dłoni. Liczne badania wskazują na to, że poświęcamy tej czynności zbyt mało czasu: przeciętnie myjemy dłonie ok. 5 sekund, podczas gdy powinniśmy ok. 30-40 sekund. Z reguły pomijamy przy myciu niektóre obszary dłoni, w tym kciuki i przestrzenie międzypalcowe.
W wielu wyszukiwarkach internetowych można z łatwością znaleźć schemat prawidłowego postępowania, który sprawi, że nasze ręce będą czyste.
Mydło jest niezbędne do codziennej, skutecznej higieny dłoni. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że powszechnie stosowane mydła w płynie również mogą być źródłem drobnoustrojów chorobotwórczych. Dzieje się tak za sprawą pojemników wielokrotnego użytku, które uzupełniamy mydłem, nie pamiętając o konieczności ich systematycznego czyszczenia.
Skuteczne mycie rąk
Poniżej przedstawiono wyniki badania, podczas którego pobrano odciski dłoni od trzech osób przed i po dokładnym umyciu mydłem z jednego, wielokrotnie uzupełnianego dozownika. (Źródło: badania własne)
Na zdjęciach po lewej stronie widoczne są wyraźne różnice we florze bakteryjnej dłoni poszczególnych osób przed myciem. Obfita flora na dłoniach po umyciu mydłem jest praktycznie jednakowa (prawa strona)
Pamiętajmy zatem o konieczności dbania o higienę rąk: myjmy ręce dokładnie, nie omijając żadnych obszarów dłoni, myjmy dostatecznie długo, a w przypadku stosowania dozowników wielokrotnego użytku, pamiętajmy o ich systematycznym czyszczeniu.
Kiedy myć ręce?
- Przed przygotowywaniem posiłku
- Przed posiłkiem
- Po kontakcie ze zwierzętami
- Po skorzystaniu z toalety
- Po przyjściu do domu
- Po kontakcie z osobą chorą
- Po użyciu chusteczki do nosa
- Po zasłanianiu dłońmi ust i nosa przy kichaniu i kaszlu
