Kto jest szczególnie narażony na niedobór witaminy B12 i jak można go stwierdzić? O tym warto wiedzieć, zanim zdecydujemy się na suplementację.
Witamina B12 jest największą i najbardziej złożoną w budowie witaminą, której potrzebuje człowiek. Jednocześnie jest jedną z najważniejszych, bowiem funkcjonowanie układu krwiotwórczego i nerwowego bez tej witaminy jest niemożliwe. Najpoważniejszą konsekwencją jej niedoboru jest tzw. anemia złośliwa, ale nawet mniejsze niedobory mogą objawiać się problemami z pamięcią, bólami i zawrotami głowy, rozdrażnieniem, osłabieniem węchu lub smaku, problemami ze słuchem (piski, szumy) uczuciem mrowienia na skórze, drętwieniami. Niedobór witaminy B12 może być również związany z depresją.
Niestety współczesny tryb życia nie ułatwia zachowania prawidłowego poziomu witaminy B12. Kto jest szczególnie narażony na jej niedobór?
- kobiety w ciąży
- osoby po 50 rż.
- osoby, u których w jadłospisie dominuje żywność przetworzona, spożywające alkohol oraz osoby palące papierosy
- weganie i wegetarianie
- osoby stosujące bardzo popularne, dostępne bez recepty leki – inhibitory pompy protonowej – zażywane w przypadkach refluksu – „zgagi”.
- pacjenci leczeni metforminą czy kwasem acetylosalicylowym
- pacjenci z chorobami przewodu pokarmowego – zespołami złego wchłaniania, SIBO, ZJD, celiakią, itp.
Wydawałoby się zatem, że nic prostszego, jak zacząć suplementację witaminy B12 i po problemie. Niestety tak nie jest. Tylko zbadanie poziomu witaminy B12 w naszym organizmie pozwoli na dobranie odpowiedniej dawki suplementacyjnej lub leczniczej.
Jeśli zaczniemy ją zażywać bez informacji jaki jest poziom wyjściowy, czy w ogóle mamy niedobór, może to skutkować:
- wydalaniem przez nerki (z moczem) nadmiaru niepotrzebnej witaminy B12, co wiąże się z niepotrzebną suplementacją i wydatkiem pieniędzy
- suplementacją, która nie uzupełnia niedoborów i w efekcie pomimo przyjmowania tabletek nadal mamy niedobór witaminy B12 w organizmie
Jakie zrobić badania, aby suplementacja witaminy B12 miała sens?
Niestety diagnostyka niedoborów witaminy B12 nie jest prosta. Dlaczego? Prześledzimy to krok po kroku.
KROK PIERWSZY
Zaczynamy od badania poziomu witaminy B12 w surowicy. Badanie jest powszechnie dostępne i nie wymaga specjalnego przygotowania, niestety pokazuje tylko część prawdy o jej zawartości w naszym organizmie. Warto to badanie zrobić jako pierwszy krok diagnostyki. Wartości poniżej tzw. dolnego poziomu normy wskazują na niedokrwistość (anemię) złośliwą i koniecznie należy iść do lekarza. Niestety również wartości powyżej dolnej granicy normy, ale będące tzw., wartościami granicznymi mogą wskazywać na niedobór witaminy B12, zwłaszcza jeśli występują wyżej opisane objawy ze strony układu nerwowego.
Dowiedz się więcej na temat badania poziomu witaminy B12 w ALAB laboratoria
KROK DRUGI
Kolejny etap to badanie poziomu holotranskobalaminy, zwanej „aktywną” witaminą B12, czyli tą, która może być wykorzystana przez komórki naszego ciała. Obniżenie stężenia holotranskobalaminy w surowicy świadczy o niedoborze witaminy B12. Dodatkowym atutem tego badania jest fakt, iż pokazuje wczesny niedobór witaminy B12, jeszcze zanim obniży się jej poziom we krwi. Poza tym jest specyficznym wskaźnikiem tego niedoboru, ponieważ tylko witamina B12 wiąże się z transkobalaminą tworząc holoTC. Badanie wykonywane jest z krwi. Na 72 h przed pobraniem należy odstawić wszystkie suplementy zawierające witaminę B12. Poza tym badanie nie wymaga specjalnego przygotowania.
Dowiedz się więcej na temat badania poziomu holotranskobalaminy w ALAB laboratoria
KROK TRZECI
Kwas metylomalonowy w surowicy jest czułym wskaźnikiem wczesnego niedoboru witaminy B12, odzwierciedlający jej brak w tkankach. Podwyższenie stężenia kwasu MMA poprzedza wystąpienie zmian towarzyszących niedoborowi witaminy B12. Poziom wzrostu stężenia kwasu MMA w surowicy koreluje z poziomem jej niedoboru. Materiałem do badania jest krew. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania.
Dowiedz się więcej na temat badania poziomu kwasu metylomalonowego w ALAB laboratoria
KROK CZWARTY
Ostatnim elementem diagnostyki jest homocysteina. Jej poziom w surowicy może być pośrednim wskaźnikiem niedoboru witaminy B12, chociaż podkreślić należy, że jej poziom nie jest specyficzny dla B12. W ALAB laboratoria badanie poziomu homocysteiny wykonujemy metodą HPLC, dzięki czemu test ten charakteryzuje się bardzo wysoką dokładnością pomiaru. Metoda wymaga również specjalnej probówki, która daje gwarancję stabilności pobranego materiału.
Dowiedz się więcej na temat badania poziomu homocysteiny w ALAB laboratoria
Niedobory witaminy B12 – interpretacja wyników badań
O niedoborze witaminy B12 mogą świadczyć następujące wyniki:
- obniżenie poziomu witaminy B12 lub wynik w „szarej strefie”
- obniżenie poziomu holotranskobalaminy
- wzrost poziomu kwasu metylomalonowego
- wzrost poziomu homocysteiny
O tym trzeba pamiętać!
- Witamina B12 jest jedną z najważniejszych witamin potrzebnych człowiekowi.
- Styl życia i dieta współczesnego człowieka sprzyja powstawaniu niedoborów tej witaminy.
- Diagnostyka wczesnego niedoboru witaminy B12 opiera się na pomiarze poziomu holotranskobalaminy kwasu metylomalonowego w surowicy.
- Badanie witaminy B12 lub markerów jej niedoboru pozwala na dobranie skutecznej dawki suplementacyjnej.
Zapraszamy do obejrzenia webinarium na temat witaminy B12, które poprowadził dr n. med. Mirosław Mastej.
