Poniższy artykuł jest zapisem webinaru (część 2), który odbył się 14.05.2018 r.
W roli głównego eksperta wystąpił dr Mirosław Mastej, którego doświadczenie i wiedza w obszarze nietolerancji histaminy stanowiły kluczowy element tego wydarzenia.
>> Zachęcamy też do zapoznania się z częścią 1 transkrypcji
Spis treści
- Nietolerancja histaminy a alergia
- Leczenie nietolerancji histaminy i alergii
- Diagnostyka laboratoryjna nietolerancji histaminy
- Klasyfikacja medyczna nietolerancji histaminy
- Leczenie nietolerancji histaminy
- Bakterie produkujące histaminę
- FAQ
Nietolerancja histaminy a alergia
Nietolerancja histaminy i alergią mogą prowadzić do podobnych objawów. Jednak przy nietolerancji histaminy zawsze brakuje alergenu, a nie dochodzi do aktywacji komórek układu immunologicznego. W przypadku nietolerancji histaminy, objawy są zwykle wywołane posiłkiem zawierającym dużą ilość histaminy i są proporcjonalne do jej ilości. W alergii natomiast nawet niewielka ilość alergenu może wywołać reakcję, czasem o silnym nasileniu.
Do diagnostyki nietolerancji histaminy można wykorzystać badanie poziomu diaminooksydazy (DAO) we krwi oraz oznaczenie histaminy, a także metabolitów histaminy w moczu. Dodatkowo warto oznaczyć całkowite IgE we krwi, aby wykluczyć lub potwierdzić alergię. Takie podejście diagnostyczne jest kosztowne, ale pozwala na szybką i skuteczną diagnozę.
Takie podejście do diagnozy nietolerancji histaminy jest jednak praktyczne i kosztowo efektywne, ponieważ umożliwia pacjentowi uniknięcie niepotrzebnych testów alergicznych i nieskutecznego leczenia.
>>> Przeczytaj też: Nietolerancja histaminy czy alergia? Czym się różnią i dlaczego łatwo je pomylić?
Leczenie nietolerancji histaminy i alergii
W leczeniu nietolerancji histaminy skuteczne są jedynie leki przeciwhistaminowe. W przypadku alergii, przy której aktywowany jest cały układ immunologiczny, stosuje się szerszy zakres terapii, w tym sterydy czy leki antyleukotrienowe. W nietolerancji histaminy nie ma potrzeby stosowania tych silniejszych leków, chyba że dochodzi do bardzo ciężkich reakcji, takich jak wstrząs anafilaktyczny.
W walce z nietolerancją histaminy kluczową rolę odgrywa unieszkodliwianie histaminy w jelitach, co jest możliwe dzięki enzymowi diaminooksydazie (DAO). DAO jest produkowana głównie przez nabłonek jelita cienkiego, a jej stężenie w jelitach koreluje z aktywnością we krwi. Z tego powodu oznaczanie DAO we krwi jest wiarygodnym i efektywnym sposobem diagnozowania niedoborów DAO.
Niedobór DAO może być spowodowany różnymi czynnikami, w tym uszkodzeniem śluzówki jelit przez choroby, infekcje czy leki, takie jak cytostatyki. W takich przypadkach nawet niewielka ilość histaminy może wywoływać niekorzystne objawy, ponieważ histamina jest wchłaniana do krwiobiegu i rozprowadzana po całym organizmie.
Istnieje możliwość suplementacji DAO. Ważne jest jednak, aby suplementacja DAO odbywała się przed spożyciem posiłków zawierających histaminę, gdyż enzym musi znajdować się w jelitach, aby skutecznie neutralizować histaminę z pożywienia.
Zatem, zarządzanie nietolerancją histaminy obejmuje zarówno świadome unikanie pokarmów bogatych w histaminę, jak i ewentualne stosowanie suplementów z DAO, aby zmniejszyć ilość histaminy przechodzącej do krwiobiegu i wywołującej objawy.
Diagnostyka laboratoryjna nietolerancji histaminy
Diagnozowanie nietolerancji histaminy wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje analizę objawów i badania laboratoryjne. Jeżeli u pacjenta obserwuje się dwa lub więcej objawów histaminowych bez wykrycia alergenu w badaniach alergicznych, należy rozważyć nietolerancję histaminy.
Kluczowe badania laboratoryjne obejmują oznaczenie diaminooksydazy (DAO) we krwi oraz oznaczenie histaminy we krwi. Wysokie stężenia histaminy mogą wskazywać na możliwą nietolerancję. Dodatkowo warto przeprowadzić analizę metabolitów histaminy w moczu, co może potwierdzić nadmiar histaminy w organizmie.
Ważnym narzędziem diagnostycznym jest również test alergologiczny z histaminą. U osób z nietolerancją histaminy, reakcja na histaminę (bąbel) może utrzymywać się dłużej niż u osób zdrowych.
W interpretacji wyników DAO poziom powyżej 10 jednostek zwykle wyklucza nietolerancję histaminy, natomiast poziom poniżej 3 jednostek wskazuje na jej obecność. Wyniki między 3 a 10 jednostek są niejednoznaczne i wymagają dodatkowych badań lub analizy objawów klinicznych.
Warto zwrócić uwagę na poziom histaminy we krwi, gdzie wartość poniżej 1 ng/ml jest uznawana za normalną, a wartości powyżej 1 ng/ml mogą sugerować nietolerancję histaminy lub inne problemy zdrowotne.
Należy również pamiętać o dynamice zmian w organizmie. Regeneracja uszkodzeń błony śluzowej jelita przez odpowiednie leczenie dietetyczne i farmakologiczne może prowadzić do zmniejszenia objawów nietolerancji histaminy.
Podsumowując, diagnoza nietolerancji histaminy opiera się na połączeniu obserwacji klinicznych z precyzyjnymi testami laboratoryjnymi i uwzględnieniu dynamicznych zmian w organizmie pacjenta.
Podczas diagnozowania nietolerancji histaminy, oprócz uwzględnienia objawów histaminowych i przeprowadzenia testów laboratoryjnych, warto rozważyć również inne choroby, które mogą powodować podobne symptomy. W diagnostyce różnicowej należy brać pod uwagę różne schorzenia, o których można przeczytać w literaturze medycznej.
Klasyfikacja medyczna nietolerancji histaminy
Nietolerancja histaminy jest klasyfikowana jako nietolerancja farmakologiczna wśród chorób związanych z nadwrażliwością pokarmową, zarówno alergiczną, jak i niealergiczną. W przypadkach alergii postawienie diagnozy może być trudniejsze i bardziej skomplikowane. Nietolerancje niealergiczne, w tym nietolerancja histaminy, często wynikają z reakcji enzymatycznych, takich jak niedobór diaminooksydazy, podobnie jak w przypadku niedoboru laktazy w nietolerancji laktozy.
Diagnostyka nietolerancji histaminy obejmuje oznaczanie diaminooksydazy we krwi, a także poziom histaminy i jej metabolitów. Warto zauważyć, że w testach alergologicznych reakcja na histaminę może być inna u osób z nietolerancją histaminy. U tych osób bąbel utworzony przez histaminę może utrzymywać się dłużej, co wskazuje na wolniejszy rozkład histaminy w organizmie.
Leczenie nietolerancji histaminy
Leczenie nietolerancji histaminy obejmuje unikanie pokarmów bogatych w histaminę oraz suplementację diaminooksydazy przed spożyciem takich pokarmów.
Ważnym odkryciem jest fakt, że kobiety w ciąży mają znacznie zwiększoną ilość diaminooksydazy wytwarzanej przez łożysko, co może tłumaczyć zmniejszenie objawów nietolerancji histaminy w ciąży oraz zmiany w preferencjach żywieniowych.
Bakterie produkujące histaminę
Różne gatunki bakterii mają różną zdolność do produkcji histaminy. W mikrobiocie przewodu pokarmowego człowieka występuje wiele gatunków bakterii, z których około 60-70% jest zdolnych do produkcji histaminy. Należą do nich powszechnie znane bakterie jak Bacillus, Enterobakteria, Escherichia coli, Klebsiella, Lactobacillus. Inne bakterie, takie jak Staphylococcus, Shigella, Salmonella, Pseudomonas, również mogą produkować histaminę.
FAQ
Oto zestawienie pytań i odpowiedzi w formie FAQ na temat nietolerancji histaminy:
1. Jakie probiotyki stosować w nietolerancji histaminy?
Najlepsze są produkty domowe, takie jak kiszona kapusta czy kiszone ogórki. W przypadku probiotyków komercyjnych rekomendowane jest stosowanie różnorodnych szczepów bakterii Lactobacillus i Bifidobacterium, a także unikanie produktów z drożdżami.
2. Czy można przyjmować probiotyki z Lactobacillusami przy nietolerancji histaminy?
Tak, można przyjmować probiotyki z Lactobacillusami, ponieważ są one ważną częścią mikroflory jelitowej i nie powinny być problemem w przypadku nietolerancji histaminy.
3. Jak interpretować podwyższony poziom N-metylohistaminy w moczu i obniżony poziom DAO?
Tego typu zapytania wymagają indywidualnej analizy i najlepiej skonsultować je bezpośrednio z lekarzem lub ekspertem.
4. Czy nietolerancja histaminy może wpływać na pojawienie się chorób autoimmunologicznych, takich jak Hashimoto?
Tak, istnieje związek między nietolerancją histaminy a chorobami autoimmunologicznymi. Szczegółowe informacje można znaleźć w literaturze lub skontaktować się bezpośrednio z ekspertem.
5. Czy istnieją bakterie pomagające rozkładać histaminę?
Nie ma takich bakterii. Diaminooksydaza jest enzymem ludzkim, produkowanym przez organizm, a nie przez bakterie.
6. Czy istotne są uwarunkowania genetyczne w nietolerancji histaminy?
Tak, istnieją pewne uwarunkowania genetyczne, które mogą wpływać na nietolerancję histaminy, np. związane z polimorfizmem MTHFR.
7. Czy jedynym leczeniem nietolerancji histaminy jest unikanie produktów bogatych w histaminę?
Unikanie produktów bogatych w histaminę jest jednym z podstawowych sposobów leczenia, ale ważne jest także leczenie ewentualnych uszkodzeń błony śluzowej jelita, które mogą przyczyniać się do nietolerancji.
8. Czy bąbel po teście skórnym na histaminę, który zniknął po 40-60 minutach, oznacza nietolerancję histaminy?
Jeśli bąbel utrzymuje się po 50 minutach w takiej samej formie jak zaraz po ukłuciu, może to wskazywać na nietolerancję histaminy. Jeśli jednak zniknął lub zmniejszył się po tym czasie, nietolerancja jest mniej prawdopodobna.
9. Czy można wykonać diagnostykę nietolerancji histaminy państwowo?
Obecnie nietolerancja histaminy nie jest uznawana za chorobę według ICD 10 i nie jest objęta refundacją NFZ.
10. Jaka jest maksymalna dawka histaminy, którą może spożyć pacjent jednorazowo z pożywienia?
Zdrowy człowiek po spożyciu więcej niż 75 mg histaminy na raz może odczuwać dolegliwości. W przypadku osoby z nietolerancją histaminy nawet 5-10 mg może wywoływać silne objawy.
