Ukąszenie meszek może powodować reakcje alergiczne na skórze. Odczyn po ugryzieniu jest najczęściej miejscowy. W artykule podpowiadamy, jak wygląda ugryzienie meszki, jakie towarzyszą temu objawy, czy jest groźne i niebezpieczne, a także, jakie badania wykonać.
Spis treści:
- Czym są meszki i jak wyglądają?
- Jak wygląda ugryzienie meszki?
- Ugryzienie meszki – objawy
- Co zastosować na ugryzienie meszki?
- Jakie badanie wykonać po ugryzieniu meszki?
- Czy meszki przenoszą choroby?
- Jak chronić się przed ukąszeniami meszek?
Czym są meszki i jak wyglądają?
Meszki są owadami niebłonkoskrzydłymi o ciemnym zabarwieniu, które występują we wszystkich strefach klimatycznych. Osiągają wielkość 2-6 mm, mają krępą budowę ciała i szerokie skrzydła.
| Warto wiedzieć: Na całym świecie występuje ponad 1700 gatunków meszek, w Polsce ok. 50. |
Kiedy występuje najwięcej ukąszeń przez meszki?
Najwięcej ukąszeń odnotowuje się:
- od kwietnia do sierpnia,
- w godzinach popołudniowych i wieczornych,
- w rejonach pól, lasów i gospodarstw rolnych.
Wysoka temperatura i wilgotność są czynnikami sprzyjającymi rozwojowi meszek, a także sprzyjają ich żerowaniu.
Samce czy samice odpowiadają za ukąszenia wśród ludzi?
Samice meszek są hematofagami, czyli organizmami żywiącymi się krwią. Owady te atakują ludzi i zwierzęta (np. gospodarskie). Są przystosowane do takiego sposobu odżywiania dzięki obecności aparatu gębowego typu kłująco-ssącego.
Samce meszek (podobnie komarów) żywią się nektarem kwiatów.
Jak wygląda ugryzienie meszki?
U osób uczulonych odczyny alergiczne – na białka zawarte w ślinie meszek – mogą być widoczne gołym okiem. Przyjmują one formę zmian na skórze w postaci grudek / pęcherzyków, które utrzymują się zwykle kilka dni.
Jak odróżnić ugryzienie meszki od innych ugryzień?
Wiele owadów, które żywią się ludzką krwią, może zostawić na skórze nieco inny ślad. Przykładowo ukąszenie/użądlenie:
- komara – jest zwykle mniej bolesne niż meszki,
- kleszcza – jest bezbolesne i zwykle nie pozostawia na skórze śladów; na skutek ukąszenia może pojawić się rumień wędrujący, czyli objaw boreliozy,
- użądlenie pszczoły/osy – zostaje po nim żądło, a w jego środku znajduje się jad mogący wywołać silną reakcję alergiczną (przeczytaj więcej nt. uczulenia na jad pszczoły i osy).
Jedne z najbardziej bolesnych użądleń powodują owady błonkoskrzydłe, do których zalicza się osy, pszczoły, szerszenie i trzmiele.
Ugryzienie meszki – objawy
Objawy ugryzienia przez meszkę przyjmują formę:
- miejscową (90% przypadków).
- ogólnoustrojową (10%).
Poniżej zostały omówione najczęstsze miejscowe i ogólnoustrojowe objawy po ugryzieniu meszki.
Objawy miejscowe po ukąszeniu meszki
Miejscowe objawy ukąszenia przez meszki (wraz z częstością ich występowania) to:
- świąd (95%),
- pieczenie (55%),
- obrzęk / opuchlizna (44%),
- rumień w miejscu ukąszenia (41%),
- miejscowe ocieplenie skóry (23%),
- ból (13%),
- mrowienie (5%).
Najczęściej zmiany skórne po ukąszeniu meszki są obserwowane w rejonach odsłoniętych (wraz z częstością występowania), np.:
- kończyny górnej (48%) i/lub dolnej (40%),
- głowy (29%),
- szyi (25%).
Objawy skórne po ugryzieniu meszki rzadziej występują na plecach (10%), klatce piersiowej (4%) i brzuchu (3%).
Objawy ogólnoustrojowe po ukąszeniu meszki
U niektórych osób po ugryzieniu meszki mogą wystąpić objawy ogólnoustrojowe. Ich obecność i występowanie nie zależy od wieku z wyjątkiem nasilenia, które może zaostrzyć obecność chorób sercowo-naczyniowych i metabolicznych, np. cukrzycy.
Do najczęstszych objawów ogólnych należą:
- ból głowy,
- podwyższona temperatura ciała / gorączka z osłabieniem i złym samopoczuciem,
- powiększone węzły chłonne (limfadenopatia),
- bóle stawowe.
Najgroźniejszym stanem po ugryzieniu meszki jest wstrząs anafilaktyczny. Jest on związany z gwałtowną reakcją organizmu na białka zawarte w ślinie owada. Wstrząsowi mogą towarzyszyć groźne dla zdrowia i/lub życia objawy, jak:
- silna pokrzywka,
- obrzęk Quinckego,
- skurcz oskrzeli,
- niedociśnienie i niskie tętno.
| Warto wiedzieć: W ślinie meszki znajduje się apyraza – jeden z potencjalnych alergenów. Enzym ten ma właściwości przeciwzakrzepowe i pozwala na zachowanie płynnej postaci krwi, którą spożywa owad. |
Co zastosować na ugryzienie meszki?
W pierwszej kolejności miejsce ukąszenia należy umyć wodą z mydłem i kolejno zdezynfekować za pomocą środków dezynfekujących
Pomocne w przypadku odczynu alergicznego są:
- leki przeciwhistaminowe (doustne lub do smarowania, np. żel z dimetyndenem),
- miejscowe sterydy (np. maść z hydrokortyzonem 0,5 lub 1%).
W przypadku rozległych odczynów alergicznych lekarz może przepisać leki w formie zastrzyku lub doustne glikokortykosteroidy. W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii, jeśli istnieje podejrzenie nadkażenia miejsca ukąszenia przez bakterie.
Domowe sposoby na ugryzienie meszki
W ramach domowych sposobów radzenia sobie z ukąszeniami, warto na miejsce ugryzienia przyłożyć kostki lodu (przez miękką tkaninę) lub zimny kompres żelowy wielokrotnego użytku. Pozwoli to na złagodzenie bólu, swędzenia, zaczerwienienia i obrzęku.
Ukąszenie meszki – kiedy trzeba udać się do lekarza?
Konsultacja z lekarzem jest niezbędna w przypadku:
- zaostrzenia objawów miejscowych na skórze,
- braku skuteczności domowego leczenia,
- pojawienia się gorączki i innych objawów ogólnoustrojowych.
Po ugryzieniu meszki u niektórych pacjentów mogą pojawić się objawy duszności związane ze wstrząsem anafilaktycznym. Wymagają one natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Jakie badanie wykonać po ugryzieniu meszki?
Reakcja alergiczna na ślinę meszki wiąże się z wytworzeniem przeciwciał klasy IgE. Można oznaczyć specyficzne immunoglobuliny. Warto wykonać złożone testy, które identyfikują kilka rodzajów alergenów owadzich. Przydaje się to w momencie, gdy nie wiadomo, jaki owad ugryzł, a także dla wykluczenia alergii na owady błonkoskrzydłe.
>> Przeczytaj również: Diagnostyka alergii w laboratorium
Czy meszki przenoszą choroby?
Meszki są owadami, które mogą przenosić patogeny – są żywicielami pośrednimi. Są one nośnikiem filariozy w krajach Afryki Subsaharyjskiej i innych rejonach świata, np. w południowym Meksyku, Wenezueli i Kolumbii.
Jak chronić się przed ukąszeniami meszek?
Ochrona przed meszkami jest identyczna, jak w przypadku komarów i kleszczy.
Kilka ważnych zasad dla każdego pacjenta:
- Pamiętaj o stosowaniu odpowiednich ubrań i repelentów (środków odstraszających owady).
- Unikaj (w miarę możliwości) miejsc bytowania meszek, np. zbiorników wodnych, szczególnie w okresach ich największej aktywności.
>> Przeczytaj również: Sezon na kleszcze
Choć ukąszenie meszki zazwyczaj nie jest groźne, może powodować na skórze reakcje alergiczne. W rzadkich przypadkach mogą pojawić się objawy ogólne, takie jak gorączka. Jeśli domowe sposoby nie przynoszą ulgi i dolegliwości nasilają się, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Możesz rozważyć również wykonanie testów alergicznych, aby ustalić, czy jesteś uczulony na ślinę meszki, czy też innych owadów.
Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki
Bibliografia
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/uzadlenia-ukaszenia-i-uklucia-owadow, dostęp 09/08/2024
- Abebe M, Cupp MS, Ramberg FB, Cupp EW. Anticoagulant activity in salivary gland extracts of black flies (Diptera: Simuliidae). J Med Entomol. 1994 Nov;31(6):908-11. doi: 10.1093/jmedent/31.6.908. PMID: 7815406.
- Buczyłko K, Majsiak E, Wagner A, Alergia na owady niebłonkoskrzydłe, Alergia Astma Immunologia 2015, 20 (3): 170-17
- Rapiejko P, Lipiec A, Meszki, Alergoprofil 2007, 3(2): 19-23
- Sitarz M, Buczek A, Buczek W. Skin Lesions and Systemic Reactions in Humans Infested by Blackflies (Diptera: Simullidae) in Recreational Areas in Southeastern Poland. Journal of Clinical Medicine. 2021; 10(4):788. https://doi.org/10.3390/jcm10040788
- Sitarz M, Buczek AM, Buczek W, Buczek A, Bartosik K. Risk of Attacks by Blackflies (Diptera: Simuliidae) and Occurrence of Severe Skin Symptoms in Bitten Patients along the Eastern Border of the European Union. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2022; 19(13):7610. https://doi.org/10.3390/ijerph19137610
