Żylaki przełyku – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Żylaki przełyku to stan, w którym dochodzi do patologicznego poszerzenia naczyń krwionośnych w ścianie przełyku. Najczęściej występuje u osób z marskością wątroby. Powikłanie to zagraża życiu, dlatego istotna jest szybka diagnoza i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Dowiedz się, jakie są objawy żylaków przełyku oraz jak je rozpoznać i leczyć.

Spis treści:

  1. Żylaki przełyku – czym są i jak powstają?
  2. Kto jest szczególnie narażony na powstawanie żylaków w przełyku?
  3. Objawy żylaków w przełyku
  4. Diagnostyka żylaków przełyku
  5. Żylaki w przełyku – leczenie
  6. Żylaki przełyku – czy można je w pełni wyleczyć?
  7. Żylaki przełyku – profilaktyka

Żylaki przełyku – czym są i jak powstają?

Żylaki przełyku to  poszerzone naczynia krwionośne w dolnej części przełyku, które nie występują fizjologicznie. To częste i bardzo groźne powikłanie nadciśnienia wrotnego, czyli stanu, w którym ciśnienie w żyle wrotnej wątroby (prowadzącej krew z jelit do wątroby) jest  podwyższone.

Kto jest szczególnie narażony na powstawanie żylaków w przełyku?

Najczęstsza przyczyna żylaków przełyku w krajach europejskich to marskość wątroby. Schorzenie może wystąpić również w przebiegu m.in.:

  • zakrzepicy żyły wrotnej,
  • zakrzepicy żyły śledzionowej,
  • zakrzepica żyły wątrobowej,
  • guzkowy rozrost regeneracyjny,
  • zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C,
  • zakażenie przywrą żylną.

Objawy żylaków w przełyku

Początkowo objawy żylaków przełyku mogą być nieobecne. Pacjenci niekiedy skarżą się na uczucie dyskomfortu podczas przełykania. Natomiast krwawienie z żylaków przełyku manifestuje się poprzez:

  • wymioty z krwią lub tzw. fusowate wymioty (ciemne o konsystencji sypanej kawy),
  • smoliste stolce (kał o ciemnym lub czarnym zabarwieniu),
  • niedokrwistość,
  • wstrząs krwotoczny (osłabienie, spadek ciśnienia krwi, tachykardia, przyspieszony oddech).

Krwawienie z żylaków przełyku najczęściej jest masywne. Może prowadzić do śmierci.

Czy żylaki przełyku bolą?

Żylaki przełyku nie powodują bólu. Jak wcześniej wspomniano, u części pacjentów pojawia się dyskomfort podczas przełykania. Warto mieć jednak na uwadze, że taki objaw może wystąpić także przy innych schorzeniach. W przypadku występowania bólu podczas połykania warto skonsultować dolegliwości z lekarzem gastrologiem

Marskość wątroby a żylaki przełyku

Marskość wątroby jest przewlekłym procesem chorobowym, w przebiegu którego dochodzi do włóknienia miąższu tego narządu i przemiany jego struktury anatomicznej – zraziki wątrobowe ulegają przekształceniu w guzki regeneracyjne. W konsekwencji dochodzi do zaburzenia czynności pracy wątroby.

U 50% pacjentów w momencie rozpoznania marskości wątroby obecne są już żylaki przełyku. Dlatego u wszystkich chorych należy regularnie wykonywać badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli gastroskopii

Warto wiedzieć
Żylaki przełyku odpowiadają nawet za 50–90% krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego u osób z marskością wątroby.

Diagnostyka żylaków przełyku

Diagnostyka żylaków przełyku opiera się głównie na gastroskopii, która umożliwia bezpośrednią ocenę stanu naczyń krwionośnych w przełyku. Powinno wykonać się ją u każdej osoby w momencie rozpoznania marskości wątroby. Dodatkowo lekarz może zlecić badania pozwalające na ocenę stanu wątroby i ogólnego stanu zdrowia. Są to m.in.:

Morfologia krwi obwodowej

Żylaki w przełyku – leczenie

Leczenie żylaków przełyku zależy od ich zaawansowania oraz prawdopodobieństwa wystąpienia krwawienia. Celem terapii jest zmniejszenie ryzyka pęknięcia żylaków, a w przypadku krwotoku – szybkie zatrzymanie krwawienia i stabilizacja stanu pacjenta.

W zapobieganiu krwawieniom z żylaków przełyku stosuje się m.in.:

  • leki obniżające ciśnienie w układzie wrotnym,
  • procedury endoskopowe (opaskowanie żylaków przełyku).

Leczenie krwawienia z żylaków przełyku jest prowadzane w warunkach szpitalnych.

Żylaki przełyku a dieta

Zaleca się unikanie produktów, które mogą podrażniać błonę śluzową przełyku, takich jak alkohol, kawa, ostre przyprawy oraz kwaśne produkty. Należy spożywać lekkostrawne posiłki w regularnych odstępach czasu – w małych, ale częstych porcjach. Dieta powinna być dobrze zbilansowana i dopasowana do potrzeb organizmu.

Żylaki przełyku – czy można je w pełni wyleczyć?

Żylaki przełyku są spowodowane nadciśnieniem wrotnym, będącym wynikiem poważnych chorób wątroby, w związku z tym konieczne jest wdrożenie terapii chorób wątroby

Żylaki przełyku – profilaktyka

Profilaktyka żylaków przełyku opiera się na zapobieganiu nadciśnieniu wrotnemu. Zalecane są:

  • rezygnacja z spożywania alkoholu
  • regularne monitorowanie stanu wątroby (m.in. badania krwi, USG jamy brzusznej),
  • prowadzenie zdrowego trybu życia (odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna)
  • wykonywanie badań profilaktycznych,
  • poddawanie się szczepieniom ochronnym przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby,
  • nienadużywanie leków i suplementów diety.

Żylaki przełyku to poważne schorzenie spowodowane nadciśnieniem wrotnym. Najczęściej dotyczy osób z chorobami wątroby. Wymaga wczesnego rozpoznania i odpowiedniego leczenia, ponieważ może prowadzić do groźnego dla zdrowia i życia krwawienia z przewodu pokarmowego.

Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki


Bibliografia

  1. E. Wróblewski, A. Dąbrowski, Zasady leczenia krwawień z żylaków przełyku, Przegląd Gastroenterologiczny 2010; 5(3), s. 123–144
  2. K. Krause, K. Simon, Endoskopowa profilaktyka pierwotna i wtórna krwawień z żylaków przełyku, Adv Clin Exp Med 2004, 13, s. 825–832
  3. M. Hartleb, Nadciśnienie wrotne, Wielka Interna. Gastroenterologia
  4. J.W. Konturek, Krwotoki z przewodu pokarmowego, Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
  5. M. Pazgan-Simon, K. Simon, Zaawansowane choroby wątroby: patofizjologia, obraz kliniczny i leczenie, Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2, 2019
  6. M. Rosołowski i in., Postępowanie terapeutyczne i profilaktyczne w krwawieniu z żylaków przełyku i żołądka – rekomendacje Grupy Roboczej Konsultanta Krajowego w dziedzinie gastroenterologii, Prz Gastroenterol 2014, 9 (2), s. 63–68
Angelika Janowicz
Angelika Janowicz
Z wykształcenia pielęgniarka, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Doświadczenie zawodowe zdobywała w gabinecie zabiegowym, a także w poradni laryngologicznej, pediatrycznej i kardiologicznej. Interesuje się psychodietetyką i żywieniem człowieka w chorobach metabolicznych – w szczególności zastosowaniem diet niskowęglowodanowych w insulinooporności.

Social

80,323FaniLubię
1,373ObserwującyObserwuj
16,812SubskrybującySubskrybuj

Przeczytaj też