Ołów we krwi (P71)

Kiedy i w jakim celu

Stężenie ołowiu we krwi jest parametrem pozwalającym na ocenę ekspozycji na ołów w okresie ostatnich tygodni i rozpoznanie zatrucia. Niebezpieczny dla organizmu człowieka  ołów - nie ulega procesowi biodegradacji i  jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych zanieczyszczeń środowiska.

Charakterystyka badania

Stężenie ołowiu we krwi jest parametrem pozwalającym na ocenę ekspozycji na ołów w okresie ostatnich tygodni i rozpoznanie zatrucia. Ołów zaliczany jest do grupy szczególnie toksycznych metali. Zatrucie ołowiem jest stosunkowo częste ze względu na szerokie zastosowanie ołowiu i związków ołowiu. Zatrucie ołowiem zwiększa  2,5 - krotnie ryzyko rozwoju procesu nowotworowego.

Objawy zatrucia ołowiem są początkowo nieswoiste  (kolka – kolka ołowica, bóle głowy i brzucha, anemia, niepłodność, nudności, itd.), następnie zaostrzają się, prowadząc do niewydolności nerek, wątroby i układu nerwowego.

Zatrucie przewlekłe, w wyniku kumulacji ołowiu uszkadza układ nerwowy, szpik kostny, nerki i skórę. Cechą charakterystyczną u osób długotrwale eksponowanych na ołów jest „ołowiana cera” i „rąbek ołowiowy” na dziąsłach w wyniku odkładania się ołowiu.

W grupie ryzyka znajdują się nie tylko pracownicy przemysłu, ale  wszyscy -  zarówno dzieci  jak i dorośli są narażeni na kontakt z tym i innymi metalami ciężkimi w życiu codziennym.

Stężenie ołowiu jest wyższe u mężczyzn i osób palących. Według danych przedstawionych przez WHO w jednym wypalonym papierosie znajduje się od 17 do 980 ng ołowiu. Do zatrucia może dojść w wyniku wdychania związków ołowiu z zanieczyszczonym powietrzem oraz w wyniku spożycia zanieczyszczonych ołowiem produktów żywnościowych i wody. Jego wchłanianiu i przedostawaniu się do krwioobiegu sprzyjają niedoboru mikroelementów takich jak:

• cynk,
• żelazo
• wapń.

Przeprowadzone badania wskazują, że metale ciężkie posiadają zdolność do indukowania stresu oksydacyjnego,którego miernikiem jest glutation. Do zasadniczych mechanizmów  indukowania stresu oksydacyjnego przez ołów zalicza się:

• bezpośredni wpływ ołowiu na błony komórkowe (zwłaszcza błony czerwonych krwinek),
• interakcje między ołowiem i hemoglobiną,
• tworzenie reaktywnych form tlenu,
• wpływ ołowiu na antyoksydacyjne układy obronne.

W Polsce głównymi źródłami ołowiu w środowisku pracy jest:  hutnictwo metali nieżelaznych ( hutnictwo cynku i ołowiu, miedzi oraz aluminium), hutnictwo żelaza, przemysł maszynowy, akumulatorowy i ceramiczny, hutnictwo szkła kryształowego, składnice złomu, wytwarzanie i użytkowanie farb ołowiowych, przemysł poligraficzny oraz kopalnie rud ołowiu.

Grupa szczególnego ryzyka toksycznego narażenia na ołów to dzieci.

Proces ekspozycji rozpoczyna się już w trakcie rozwoju prenatalnego, kiedy ołów przedostaje się przez barierę łożyskową, osiągając u płodu stężenie ok. 85-90% wartości w krwi matki. Może przyczyniać się do zahamowania rozwoju wewnątrzmacicznego, jak i  skrócenia czasu trwania ciąży, czy niższej masy urodzeniowej noworodka. Ponadto niemowlęta i młodsze dzieci łatwiej niż osoba dorosła wchłaniają ołów z dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Wolniej również usuwają nagromadzony ołów w organizmie. Początkowe objawy zatrucia u dzieci mogą być  mało charakterystyczne, takie jak rozdrażnienie czy trudności w nauce. Długotrwała ekspozycja na ołów wywiera efekt  teratogenny, wpływa negatywnie na rozrodczość, powoduje zburzenia  układu nerwowego i odpornościowego, jest przyczyną depresji i zaburzeń emocjonalnych itd.

W ofercie dostępny jest również PAKIET ZATRUCIA OŁOWIEM - pogłębiona diagnostyka zatrucia ołowiem z oznaczeniem protoporfiryny cynkowej, która obrazuje średnią ekspozycję na ołów, na przestrzeni 3 miesięcy.

Badania wykonywane są wysoce czułą metodą Spektrometrią mas sprzężoną z plazmą wzbudzaną indukcyjnie IC-PMS.

Więcej informacji w artykule OŁÓW - ZAGROŻENIA ZDROWOTNE U DZIECI