Drgająca powieka to nieprzyjemny, lecz zwykle mało istotny objaw kliniczny. Przyczyn jej występowania jest mnóstwo. Warto wiedzieć, kiedy drżenie powieki stanowi istotny problem medyczny lub objaw groźnej choroby. W artykule omawiamy przyczyny i związane z nią schorzenia. Dowiesz się również, jakie badania laboratoryjne warto wykonać przy drgającej powiece.
Spis treści:
- Najczęstsze przyczyny drżenia powieki
- Drgająca powieka – kiedy jest powodem do niepokoju?
- Drganie powieki – jak się go pozbyć?
Najczęstsze przyczyny drżenia powieki
Drżenie powieki jest zwykle niebolesne i nie powoduje zaburzeń widzenia.
Najczęściej drgająca powieka występuje na skutek:
- niedoboru snu;
- niewłaściwie zbilansowanej diety (stwierdza się w niej niedobory witamin i minerałów wspierających mięśnie i układ nerwowy),
- nadmiernego spożycia kofeiny (kawy i tzw. napojów energetycznych)
- istnienia wzmożonej wrażliwości na kofeinę.
Stres to również jedna z potencjalnych przyczyn „skaczącej” powieki, ponieważ ma on negatywny wpływ na gospodarkę mineralną organizmu, m.in. magnezu i wapnia.
>> Przeczytaj także: Czy magnez pomaga na skurcze?
Drgająca powieka – kiedy jest powodem do niepokoju?
Nasilone drżenie przechodzące w (bolesny) skurcz powieki wymaga konsultacji lekarskiej. Może być zwiastunem poważnych schorzeń, np. guza mózgu, zmian neurodegeneracyjnych, tężyczki lub być skutkiem urazu ośrodkowego układu nerwowego.
Drżenie powiek a urazy czaszkowo-mózgowe
Jednym z rodzajów urazu, w którym może wystąpić drgające powieka to tzw. cerebrastenia pourazowa. W jej przebiegu występuje potliwość dłoni, drżenie powiek i rąk, bóle i zawroty głowy, zaburzenia pamięci i koordynacji, drażliwość, a także zaburzenia rytmu serca.
Zmiany neurodegeneracyjne a drżenie powiek
Drżenie i kurcze powiek niekiedy występują w niektórych zespołach neurodegeneracyjnych, które mogą objąć jądra podkorowe i ruchowe nerwów oczu. Może temu towarzyszyć szereg objawów, np.:
- skurcze lub drżenie powiek,
- upośledzenie ruchów gałki ocznej,
- upośledzenia równowagi,
- zaburzenia mowy (dyzartria),
- przełykania (dysfagia).
Drgająca powieka może wystąpić w przebiegu innych chorób, np. stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona i zespole Tourette’a.
>> Zobacz również: Czym są tiki nerwowe?
Guz mózgu a drganie powieki
Zależnie od umiejscowienia guza mózgu, mogą pojawić się różnorodne objawy, np. osłabienie mięśni twarzy, zaburzenia widzenia z ruchem gałek ocznych i drżeniem powieki, a także ból i/lub zawroty głowy. Guz mózgu może przykładowo uciskać nerw twarzowy, być zlokalizowany w okolicy móżdżku, który odpowiada m.in. za ruchy powiek, a także w pniu mózgu (np. glejak powodujący miokimię).
Drganie powieki od kręgosłupa
Drżenie powiek może wiązać się ze zmianami zwyrodnieniowymi lub inną dysfunkcją odcinka szyjnego, np. dyskopatią. W przebiegu może wystąpić ucisk nerwów rdzeniowych.
Alkoholowy zespół odstawienny
Alkoholowy zespół abstynencyjny może dostarczać wielu objawów, które zależą od dynamiki trzeźwienia. Może pojawić się drżenie mięśniowe języka, powiek i wyciągniętych do przodu rąk – ich szczyt występuje pomiędzy 1. i 2. dniem trzeźwienia. Oprócz tego występuje tachykardia, hipertensja, zaburzenia lękowe.
>> Zobacz również: Badania wspierające leczenie alkoholizmu
Drżenie powieki a poziom magnezu
Drżenie mięśni powiek może być związane z niedoborem magnezu – hipomagnezemii. Przyczynia się do tego dieta uboga w magnez i/lub obecność chorób, które ograniczają absorpcję tego pierwiastka.
>> Przeczytaj również: Diagnostyka zaburzeń magnezowych
Niski poziom wapnia a drgająca powieka
Jony wapnia biorą udział w kurczeniu się mięśni. Niski poziom tego pierwiastka w organizmie wiąże się z występowaniem zaburzeń pracy mięśni. Z pojęciem hipokalcemii (niskiego stężenia Ca) wiążą się dwie choroby – tężyczka i niedoczynność przytarczyc. Mogą one prowadzić do wystąpienia drżenia i niekontrolowanego drgania powieki.
>> Przeczytaj także: Diagnostyka zaburzeń wapnia w organizmie
Blefarospazm
Blefarospazm jest rodzajem dystonii ogniskowej powieki, w której występują mimowolne ruchy, np. zaciskanie powiek. Zaburzenie to ma podłoże idiopatyczne (trudne do ustalenia). W niektórych przypadkach może ograniczyć normalne funkcjonowanie i uniemożliwiać czytanie lub prowadzenie samochodu.
Inne możliwości związane ze skurczem powiek lub ich drżeniem, poza blefarospazmem, to:
- fascykulację (inaczej drżenie pęczkowe – opisywane jako drobne, małe i szybkie).
- miokimie (to częściej drganie dolnej powieki – jest wolniejsze niż fascykulacja);
Drgająca powieka może wystąpić w innych rodzajach dystonii.
Inne przyczyny drgającej powieki
Inną przyczyną drgającej powieki mogą być diuretyki pętlowe – leki moczopędne, np. furosemid i torasemid. Mogą powodować hipomagnezemię i/lub hipokalcemię, czyli bezpośrednie przyczyny skurczów mięśni. Istotne są również tiazydy (np. hydrochlorotiazyd) zwiększające wydalanie magnezu, ale nasilające wzrost poziomu wapnia.
Znaczenie mają również schorzenia endokrynologiczne, np. niedoczynność tarczycy lub choroba Hashimoto.
Drżenie powiek może być objawem psychosomatycznym związanym ze stresem lub towarzyszyć chorobom psychicznym, np. histerii lub stanom lękowym.
Drganie powieki – jak się go pozbyć?
Leczenie drżenia powiek zależy od przyczyny. W celu jej ustalenia niezbędne są badania diagnostyczne, np. oznaczanie poziomu wapnia i magnezu we krwi. Niekiedy konieczne może okazać się zmiana leków moczopędnych na takie, które nie zwiększają ryzyka hipomagnezemii.
Poziom elektrolitów możesz sprawdzić w poniższym pakiecie badań.
Sposoby na drżącą powiekę
W przypadku drżenia powieki związanego z zaburzeniami gospodarki mineralnej wprowadza się suplementację magnezu i wapnia, a także witamin z grupy B (w tym B6, która wspiera absorpcję jelitową jonów magnezowych, podobnie D3 jonów wapnia).
Skacząca powieka – kiedy skonsultować się z lekarzem?
Pacjent powinien zgłosić się do lekarza z drgającą powieką, jeśli:
- drżenie powiek(i) utrzymuje się od dłuższego czasu, jest trudne do opanowania, ma tendencję do powtarzania się wielokrotnie w ciągu dnia;
- dotychczasowe samodzielne leczenie (zmiana diety, suplementacja) nie przyniosły spodziewanych rezultatów.
Istotne są również niedawno przebyte urazy głowy, które mogą wymagać wykonania specjalistycznych badań obrazowych.
Drgająca powieka jest zwykle związana z prozaicznymi problemami, np. niedoborami magnezu i wapnia, a także nadmiernym spożyciem kofeiny. W rzadkich przypadkach może być zwiastunem poważnych schorzeń układu nerwowego. Warto wykonać proste badania diagnostyczne, które w łatwy sposób mogą potwierdzić przyczynę drżenia powieki.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- Jurowski K, Piekoszewski W (2020) Toksykologia TOM 2 Toksykologia szczegółowa i stosowana, Warszawa: PZWL
- Kozubski W (2023) Neurologia Podręcznik dla studentów medycyny Tom 1-2, Warszawa: PZWL
- Kwolek A (2012) Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Warszawa: PZWL
- Prusiński A (2015) Neurologia praktyczna, Warszawa: PZWL
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560595/, dostęp 16.07.2024
- https://podyplomie.pl/okulistyka/36519,maloinwazyjne-procedury-okuloplastyczne?page=4, dostęp 16.07.2024
