Spis treści:
- Aktywność bakterii jelitowych
- Zaburzenia mikrobioty jelitowej – dysbioza jelitowa
- Zaburzenia mikrobioty jelitowej jako powikłanie po przebyciu COVID-19
- Nowoczesna diagnostyka dysbiozy jelitowej
- U kogo warto wykonać badanie flory bakteryjnej jelit FloraGEN?
Mikrobiota jelitowa (potocznie: mikroflora lub flora jelitowa) to ogół mikroorganizmów, głównie bakteryjnych, które najliczniej zasiedlają jelito grube.
Wokół mikrobioty jelitowej w ostatnich latach krąży wiele informacji oraz doniesień naukowych. Dzieje się tak, ponieważ mikrobiocie jelitowej jest przypisywana coraz większa rola w utrzymaniu zdrowia i równowagi całego organizmu. Naukowcy dowodzą, że wiele chorób ma swój początek „w jelitach”, a wielu chorobom przewlekłym towarzyszą powikłania właśnie w postaci zaburzeń mikrobioty jelitowej.
Aktywność bakterii jelitowych
Na temat liczby i aktywności bakterii jelitowych również pojawia się wiele interesujących informacji. Na przykład takie, iż liczba komórek bakteryjnych dziesięciokrotnie przewyższa liczbę komórek ludzkich oraz to, że komórki bakteryjne ważą aż 2kg.
Nowsze szacunki wskazują, że stosunek komórek bakteryjnych do ludzkich wynosi 1:1. Proporcja ta, choć mniejsza niż pierwotnie zakładana, i tak pokazuje skalę liczebności i działania bakterii w ludzkim organizmie.
Wiemy, że w skład mikrobioty jelitowej wchodzi między 300 a 1500 gatunków bakterii jelitowych, z czego najczęściej wymienia się ok. 500 gatunków. Co istotne, tylko 40-50 gatunków bakterii jelitowych stanowi tzw. „rdzeń bakteryjny” i składa się na 99% wszystkich bakterii mikrobioty jelitowej. Mamy coraz większą wiedzę na temat bakterii jelitowych, ale jest ona ciągle aktualizowana – także w zakresie nazewnictwa poszczególnych szczepów/gatunków czy typów bakterii.
Rola bakterii w naszym organizmie jest bardzo rozbudowana – od prostej, tj. udziału w procesie fermentacji, trawieniu i wchłanianiu, poprawie perystaltyki jelit, po bardziej skomplikowaną – jak udział w syntezie witamin i hormonów, a nawet stymulację układu odpornościowego do zwalczania drobnoustrojów chorobotwórczych.
Bardzo ciekawą koncepcję dotycząca aktywności bakterii jelitowych opisuje się jako mechanizm „oś mózg-jelito-jelito-mózg”. Jest to system dwukierunkowej sygnalizacji o charakterze biochemicznym, która zachodzi pomiędzy układem pokarmowym i nerwowym. Kluczową rolę odgrywają w niej neurotransmitery wytwarzane przez bakterie mikrobioty jelitowej, modyfikujące działanie ośrodkowego układu nerwowego.
Zaburzenia mikrobioty jelitowej – dysbioza jelitowa
Dysbioza jelitowa to zaburzenie polegające na odbiegającej od normy, przejściowej lub trwałej zmianie w profilu bakteryjnym jelit. Zmiany mogą mieć charakter jakościowy, czyli polegający na zmniejszeniu różnorodności gatunków, albo ilościowy – dotyczący zmian liczby komórek bakterii.
W związku z rozwijającą się dysbiozą dochodzi do nadmiernego rozrostu gatunków niepożądanych, zwykle mikroorganizmów patogennych, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby gatunków pożądanych, które mają funkcje ochronne i pozytywnie oddziałują na pracę jelit.
Mikrobiota jelitowa kształtuje się już w życiu płodowym. Od narodzin wpływ na jakość mikrobioty jelitowej ma rodzaj porodu (naturalny/cesarskie cięcie), karmienie (mleko matki/mleko sztuczne), a na dalszych etapach rozwoju i w życiu dorosłym – dieta i styl życia. Największy wpływ na zaburzenia mikrobioty jelitowej ma stosowanie leków (antybiotyki, inhibitory pompy protonowej czy NLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne), nieprawidłowa dieta, długotrwały stres, niehigieniczny tryb życia (np. zła jakość snu, używki), wiek oraz choroby towarzyszące.
W przewlekłej i nieleczonej dysbiozie dochodzi do wzrostu kolonizacji i zwiększenia przepuszczalności szkodliwych bakterii w jelitach. Utrata równowagi w populacji mikrobioty jelitowej w konsekwencji prowadzi do stanu zapalnego jelita, a także dysfunkcji układu odpornościowego oraz jest początkiem wielu chorób, nie tylko tych związanych z przewodem pokarmowym.
Zaburzenia mikrobioty jelitowej jako powikłanie po przebyciu COVID-19
Dysbioza jelitowa coraz częściej dotyka pacjentów, którzy przeszli COVID-19. Według statystyk nawet u 33% chorych wczesne objawy zakażenia to dolegliwości gastroenterologiczne, które wyprzedzają objawy z dróg oddechowych. Objawy jelitowe takie jak biegunka, wymioty, nudności, bóle brzucha oraz niedożywienie występują u 75% chorych z ciężkim przebiegiem COVID-19.
Jak wskazują badania, u pacjentów objawy w postaci różnic w profilu mikrobioty jelitowej występują nie tylko w trakcie trwania choroby, ale także jako long-COVID (odległe powikłania).
Nowoczesna diagnostyka dysbiozy jelitowej
Do tej pory na polskim rynku brakowało badania, które pozwoliłoby w sposób precyzyjny zbadać stan mikrobioty jelitowej, czyli określić pod względem ilościowym i jakościowym, jak wygląda profil bakteryjny jelit.
Tradycyjne badania flory bakteryjnej jelit z kału, takie jak posiew, są metodą wymagającą zarówno dla pacjenta, jak i laboratorium, ze względu na niską stabilność materiału.
Do oferty ALAB zostało wprowadzone innowacyjne badanie genetyczne FloraGEN, które polega na sekwencjonowaniu bakteryjnego DNA. Unikatowość tego testu polega na zastosowaniu w badaniu algorytmu mapowania 48 kluczowych bakterii jelitowych. Test FloraGEN pozwala zidentyfikować dysbiozę jelitową i określić jej poziom. Co ważne, w badaniu nie tylko można potwierdzić dysbiozę oraz jej skalę, ale także pokazany jest cały profil bakteryjny, który doprowadził do tego wyniku. Dzięki badaniu FloraGEN możemy monitorować proces terapeutyczny – wykonując badanie flory bakteryjnej jelit przed i po zastosowaniu diety, probiotyków czy leków.
Ważną informacją jest fakt, że wynik badania flory bakteryjnej jelit pacjenta jest od razu porównywany do wartości referencyjnych tj. wyników przebadanej zdrowej populacji bez zaburzeń jelitowych.
U kogo warto wykonać badanie flory bakteryjnej jelit FloraGEN?
Badanie flory bakteryjnej jelit FloraGEN skierowane jest do osób, które chciałaby sprawdzić swój aktualny profil mikrobioty jelitowej, podejrzewając u siebie stan dysbiozy lub chcąc go wykluczyć. Warto pamiętać, że 30% pacjentów z IBS (ang. Irritable Bowel Syndrome – zespół jelita nadwrażliwego) nie ma dysbiozy jelitowej.
Badanie profilu bakteryjnego jelit FloraGEN jest dostępne w ALAB laboratoria (przejdź do badania). Wynik badania FloraGEN jest konsultowany przez lekarza specjalistę.
Zachęcamy do obejrzenia rozmowy na temat mikroflory jelitowej na kanale Agaty Młynarskiej, w której wzięli udział eksperci ALAB laboratoria.
