Badanie miana ASO jest jednym z istotnych testów diagnostycznych stosowanych w przypadku podejrzenia infekcji paciorkowcowej. Pozwala na wykrycie przeciwciał przeciwko streptolizynie O. Tym samym umożliwia podjęcie decyzji dotyczącej dalszego postępowania terapeutycznego. Dowiedz się, co to jest badanie ASO i o czym świadczy podwyższony wynik.
Spis treści:
Na czym polega badanie ASO?
Badanie ASO polega na oznaczeniu poziomu przeciwciał przeciwko streptolizynie O (ASO) w surowicy krwi. Jest to toksyna produkowana przez paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A.
| Warto wiedzieć Paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A są Gram-dodatnimi bakteriami o kulistym kształcie. Mają zdolność do wywoływania hemolizy (rozpadu krwinek czerwonych). Są odpowiedzialne głównie za zapalenie gardła i migdałków (anginę), a także płonicę, różę oraz rzadziej martwicze zapalenie powięzi czy ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. |
Po kontakcie ze streptolizyną O organizm osoby zakażonej wytwarza przeciwciała, które hamują jej aktywność hemolityczną. Należy pamiętać, że miano ASO zaczyna zwiększać się w ciągu 7-10 dni od zakażenia, osiągając maksymalną wartość w ciągu 3-6 tygodni. Przeciwciała utrzymują się długo – ich wartość zmniejsza się stopniowo po 3-6 miesiącach.
Badanie ASO jest jednym z parametrów, które mogą pomóc w diagnostyce stanów zapalnych wywołanych przez paciorkowce. Szczególnie gdy pacjent ma objawy sugerujące powikłania po przebytej infekcji.
Badanie ASO polega na pobraniu niewielkiej próbki krwi – najczęściej z żyły łokciowej. Wykonywane jest w warunkach ambulatoryjnych w laboratorium medycznym.
Jak przygotować się do badania?
Specjalne przygotowania do badania ASO nie są wymagane. Do laboratorium można zgłosić się o każdej porze i nie trzeba pozostawać na czczo. Jeżeli jednocześnie wykonywane są inne testy z krwi, konieczne może być jej pobranie w godzinach porannych, przed jedzeniem. W takich sytuacjach najlepiej skonsultować tę kwestię z lekarzem.
>> Sprawdź: Jak prawidłowo przygotować się do badań laboratoryjnych?
Kiedy warto wykonać badanie ASO?
Badanie ASO wykonuje się zazwyczaj w przypadku podejrzenia przebytej infekcji paciorkowcowej lub w momencie, gdy istnieje ryzyko wystąpienia powikłań po zakażeniu paciorkowcem grupy A. Wśród wskazań można wymienić m.in.:
- przedłużającą się anginę paciorkowcową (badanie ASO nie ma zastosowania w niepowikłanym ostrym zapaleniu gardła),
- podejrzenie ostrej gorączki reumatycznej,
- podejrzenie popaciorkowcowego ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek.
Badanie ASO – interpretacja wyników
Wynik badania ASO wyrażany jest w jednostkach międzynarodowych na mililitr (IU/ml). Norma ASO różni się w zależności od wieku pacjenta. Dlatego istotne jest, aby interpretować wyniki w kontekście indywidualnym.
| Warto wiedzieć: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wykonywanie dwóch oznaczeń ASO w odstępie 10-14 dni. |
Wynik powyżej normy może wskazywać na przebytą infekcję paciorkowcową lub jej powikłania. Wartość ta może utrzymywać się podwyższona nawet przez kilka miesięcy po infekcji.
Natomiast niski poziom ASO najczęściej sugeruje, że pacjent nie miał kontaktu z paciorkowcem grupy A. Należy pamiętać, że zdarzają się także wyniki fałszywie ujemne związane z pobraniem pierwszej próbki krwi zbyt późno od rozpoczęcia się infekcji.
>> To może Cię zainteresować: Sezonowe zakażenia układu oddechowego – ostre zakażenia górnych dróg oddechowych
Co oznacza podwyższone ASO?
Podwyższone ASO stwierdza się przy m.in.:
- płonicy,
- róży,
- anginie,
- chorobach reumatycznych, w tym gorączce reumatycznej,
- poinfekcyjnym kłębuszkowym zapaleniu nerek,
- infekcyjnym zapaleniu wsierdzia.
Podwyższone ASO może również wskazywać na nosicielstwo paciorkowca.
| Pamiętaj: Co najmniej 4-krotny wzrost ASO w kolejno pobranych próbkach w odstępie 10–14 dni może oznaczać aktywną infekcję paciorkowcową. |
Podwyższone ASO nie zawsze jest jednoznaczne z infekcją. Również poziom tych przeciwciał w normie nie wyklucza zachorowania i powikłań. Z tego powodu lekarze często zalecają wykonanie dodatkowych badań – m.in. OB, stężenia CRP, morfologii krwi obwodowej z rozmazem, oznaczenie innych przeciwciał (np. anty-DNazy B – te przeciwciała również są wytwarzane po zakażeniu paciorkowcowym).
>> Przeczytaj także: GBS – badanie przesiewowe u kobiet w ciąży
Badanie ASO ocenia poziom przeciwciał przeciwko streptolizynie O – toksynie produkowanej przez paciorkowce. Pomaga ono w ocenie, czy organizm miał styczność z patogenem, a tym samym umożliwia postawienie prawidłowej diagnozy i zaplanowanie działań terapeutycznych. Zalecane jest dwukrotne oznaczenie poziomu ASO – na początku infekcji i po 10–14 dniach.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- World Health Organization, Basic Laboratory Procedures in Clinical Bacteriology, wydanie 2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005
- https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/110931,jaka-jest-przydatnosc-oznaczania-miana-aso-u-dzieci (dostęp 18.10.2024)
- L. Szenborn, Płonica, Pediatria po Dyplomie 2012, nr 6
