PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego, to stan, który dotyka wiele kobiet w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego – przed wystąpieniem krwawienia. Manifestuje się zarówno fizycznymi, jak i psychicznymi dolegliwościami. Mogą one znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Dowiedz się, jakie są objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, ile trwają i jak je złagodzić.
Spis treści:
- PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) – co to jest?
- PMS: przyczyny występowania objawów
- PMS: objawy
- Kiedy pojawia się zespół napięcia przedmiesiączkowego i ile trwa?
- Jakie badania wykonać przy częstym PMS?
- Jak złagodzić PMS? Czy zespół napięcia przedmiesiączkowego trzeba leczyć?
PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) – co to jest?
Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to zespół objawów fizycznych i psychicznych, które obecne są w fazie lutealnej cyklu menstruacyjnego i ustępują lub ulegają złagodzeniu wraz z rozpoczęciem krwawienia miesięcznego. Dolegliwości pojawiają się regularnie i mogą różnić się w każdym cyklu. Po zakończeniu miesiączki i przed owulacją występuje okres bezobjawowy.
Według różnych danych nawet około 80% kobiet w wieku rozrodczym doświadcza różnych form PMS. Najbardziej nasilone objawy występują u kobiet między 25. a 35. rokiem życia. W 20–40% przypadków są na tyle intensywne, że wymagają interwencji medycznej.
| Warto wiedzieć: U około 2–6% kobiet w wieku reprodukcyjnym rozwija się ciężka forma zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Są to przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne (PMDD). Charakteryzują się bardziej nasilonymi objawami – szczególnie psychicznymi i emocjonalnymi. |
>> To może Cię zainteresować: Równowaga hormonalna u kobiet
PMS: przyczyny występowania objawów
Dokładne przyczyny zespołu napięcia przedmiesiączkowego nie są jeszcze w pełni poznane. Udowodniono natomiast, że istotnym czynnikiem rozwoju PMS są cykliczne zmiany czynności jajników, a tym samym zmiany stężenia hormonów płciowych. Prawdopodobnie są na nie wrażliwe kobiety z predyspozycjami genetycznymi.
Hormony płciowe – estrogen i progesteron – wpływają na neuroprzekaźniki centralnego układu nerwowego, głównie serotoninę i kwas gamma-aminomasłowy (GABA). Zaobserwowano, że objawy PMS są związane z obniżeniem stężenia serotoniny i jej zmniejszonym wychwytem w fazie lutealnej cyklu menstruacyjnego oraz zwiększeniem wrażliwości receptorów serotoninowych w fazie folikularnej.
PMS: objawy
Objawy PMS mogą być bardzo zróżnicowane i mieć różną intensywność. Dzieli się je na fizyczne oraz psychiczne. Wyodrębniono nawet 300 objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego zaburzają codzienną aktywność i powodują dyskomfort. Szczególnie wpływają na pracę, naukę i relacje międzyludzkie.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego: objawy fizyczne
Fizyczne objawy PMS to m.in.:
- uczucie zatrzymania wody w organizmie,
- bóle stawów,
- bóle głowy,
- zaparcia,
- biegunka,
- wzdęcia brzucha,
- zaburzenia trawienia,
- tkliwość piersi,
- migrena,
- obrzęki,
- problemy skórne,
- nadmierny apetyt,
- ogólne zmęczenie i brak energii.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego: objawy psychiczne
Psychiczne objawy PMS to m.in.:
- spadek nastroju,
- napady płaczu,
- nerwowość i poirytowanie,
- napady gniewu,
- bezsenność lub nadmierna senność,
- problemy z koncentracją,
- zmniejszenie zdolności poznawczych,
- obniżenie samooceny,
- spadek libido.
| Pamiętaj: By rozpoznać PMDD, konieczne jest stwierdzenie 5 z następujących objawów: obniżenie nastroju i poczucie beznadziejności, podwyższony poziom lęku i zwiększone napięcie, częsta i łatwa zmiana emocji, silne uczucie gniewu, obniżenie zainteresowania codziennymi zajęciami, zaburzenia jedzenia, słabsza koncentracja, zaburzenia snu, poczucie braku kontroli i przytłoczenia, dolegliwości somatyczne. |
>> Przeczytaj także: Brak miesiączki – możliwe przyczyny braku okresu. Jakie badania przeprowadzić?
Kiedy pojawia się zespół napięcia przedmiesiączkowego i ile trwa?
Według kryteriów Amerykańskiego Towarzystwa Położników i Ginekologów o PMS można mówić, gdy przynajmniej jeden z objawów (fizycznych lub psychicznych) pojawia się do 5 dni przed wystąpieniem krwawienia miesięcznego. Dolegliwości powinny ustąpić do 4 dni po rozpoczęciu miesiączki. Symptomy zespołu napięcia przedmiesiączkowego są obecne w większości cyklów menstruacyjnych.
Jakie badania wykonać przy częstym PMS?
W przypadku nawracających i nasilonych objawów PMS należy skonsultować się z lekarzem. Diagnoza zespołu napięcia przedmiesiączkowego opiera się głównie na wywiadzie medycznym i stwierdzeniu obecności objawów, jednak lekarz może zalecić wykonanie dodatkowych badań, aby wykluczyć inne schorzenia. Mogą to być m.in.:
- badanie ginekologiczne,
- USG narządów rodnych,
- badania hormonalne (m.in. poziom stężenia estrogenów, progesteronu i hormonów tarczycy),
- testy laboratoryjne z krwi oceniające ogólny stan zdrowia (np. morfologia krwi, poziom żelaza, poziom elektrolitów).
Przy nasilonych dolegliwościach psychicznych konieczna może być konsultacja psychiatryczna. Jest to o tyle ważne, że nawet 15% kobiet doświadczających ciężkich objawów PMS podejmuje próbę samobójczą.
To może Cię zainteresować:
>> Zespół policystycznych jajników (PCOS) – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
>> Wczesne wykrywanie endometriozy
>> Rak jajnika – objawy, czynniki ryzyka, diagnostyka laboratoryjna
Jak złagodzić PMS? Czy zespół napięcia przedmiesiączkowego trzeba leczyć?
Celem leczenia zespołu napięcia przedmiesiączkowego jest złagodzenie objawów. Stosuje się interwencje niefarmakologiczne i farmakologiczne. Rodzaj terapii zależy od stopnia nasilenia PMS i tego, jak wpływa ono na codzienne funkcjonowanie.
Wśród metod łagodzenia PMS wyróżnić można m.in.:
- psychoterapię poznawczo-behawioralną,
- zmianę diety (lekkostrawna, bogata w witaminy, minerały i nienasycone kwasy tłuszczowe),
- włączenie do codziennej rutyny regularnej aktywności fizycznej,
- zrezygnowanie z używek,
- suplementację witamin i minerałów w przypadku potwierdzenia ich niedoboru (m.in. wapnia, magnezu, witaminy E, witaminy B6),
- u niektórych kobiet poprawę przynosi stosowanie preparatów ziołowych (np. oleju z wiesiołka, dziurawca zwyczajnego, mniszka lekarskiego), choć nie jest to postępowanie potwierdzone w badaniach naukowych.
W przypadku kobiet doświadczających nasilonych objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego wdrażane jest leczenie farmakologiczne, które obejmuje stosowanie niskich dawek leków przeciwdepresyjnych o działaniu serotoninergicznym, terapię estrogenową czy analogi hormonu uwalniającego gonadotropinę.
W skrajnych przypadkach jedynym sposobem leczenia PMS jest usunięcie macicy i jajników. Rozwiązanie to jest stosowane rzadko.
PMS może znacząco wpłynąć na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie. W jego przebiegu występują zarówno objawy somatyczne (np. wzdęcia, tkliwość piersi, bóle głowy, zmęczenie), jak i psychiczne (np. rozdrażnienie, nerwowość, płaczliwość). Można je złagodzić przy pomocy metod niefarmakologicznych lub farmakologicznych. Rodzaj leczenia zespołu napięcia przedmiesiączkowego dopasowywany jest indywidualnie do każdej kobiety.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- P. Kozłowski i in., Ocena częstości występowania objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego u młodych kobiet, Journal of Education, Health and Sport 2017, 7(7), s. 866–872
- A. Pilińska, M. Przestrzelska, Zespół napięcia przedmiesiączkowego i przedmiesiączkowe zaburzenia dystroficzne, Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia 2019, vol. 8, nr 2, s. 64–67
- K. Pałucka i in., Zespół napięcia przedmiesiączkowego – mit czy rzeczywistość, Journal of Education, Health and Sport 2016, 6(6), s. 478–490
- W. Krawczyk, E. Rudnicka-Drożak, Zespół napięcia przedmiesiączkowego, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2011, t. 17, nr 3, s. 145–147
