Rak piersi – objawy, przyczyny, rodzaje i badania

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym rozpoznawanym u Polek. Jest też drugą przyczyną zgonów z powodu nowotworów – zaraz po raku płuca. Wczesne wykrycie i wdrożenie leczenia może znacząco poprawić rokowania. Dowiedz się, jakie są pierwsze objawy raka piersi oraz jak wyglądają diagnostyka, leczenie i profilaktyka.

Spis treści:

1. Rak piersi – przyczyny zachorowania
   • Jak długo rozwija się rak piersi?
2. Objawy raka piersi
   • Czy rak piersi boli?
3. Diagnostyka raka piersi – na czym polega?
   • Diagnostyka obrazowa
   • Badania krwi
   • Biopsja przy raku piersi
4. Leczenie raka piersi – na czym polega?
5. Profilaktyka raka piersi – czy można ograniczyć ryzyko zachorowania?

Rak piersi – przyczyny zachorowania

Przyczyny raka piersi są złożone i wieloczynnikowe. Nowotwór rozwija się na skutek nieprawidłowego i niekontrolowanego namnażania się komórek na skutek zachodzących mutacji genetycznych. Za zjawisko to odpowiadają uszkodzenia mechanizmów kontrolujących rozrost komórek na poziomie genetycznym i molekularnym.

Czynniki zwiększonego ryzyka zachorowania na raka piersi to:

• wiek po 35. roku życia (szczyt zachorowań w grupie 50–70 lat),
• nosicielstwo mutacji w genach BRCA1 lub BRCA2,
• występowanie raka piersi w rodzinie,
• długotrwała hormonalna terapia zastępcza,
• długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
• pierwsza miesiączka we wczesnym wieku,
• menopauza w późnym wieku,
• późne urodzenie pierwszego dziecka,
• otyłość,
• radioterapia klatki piersiowej przed 30. rokiem życia,
• wcześniejsze rozpoznanie niektórych łagodnych chorób piersi.

Na rozwój raka piersi może mieć również wpływ prowadzony styl życia. Ryzyko zachorowania mogą zwiększać m.in. palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu czy brak aktywności fizycznej.

>> Sprawdź też: Badania laboratoryjne u pacjentek przyjmujących hormony (antykoncepcję hormonalną, HTZ)

Jak długo rozwija się rak piersi?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, jak długo rozwija się rak piersi. Zwykle proces nowotworowy jest długotrwały i zajmuje kilka lat. W tym czasie nie pojawiają się żadne objawy, a wykrycie nieprawidłowości jest możliwe wyłącznie w badaniach obrazowych. Należy pamiętać, że wpływ na tempo rozwoju mają także rodzaj raka piersi oraz indywidualne cechy organizmu.

Objawy raka piersi

Przed długi czas mogą nie występować żadne objawy raka piersi. Zwykle pierwszym sygnałem świadczącym o nieprawidłowościach jest przypadkowo wyczuwalne zgrubienie lub nieregularny guzek w piersi.

Inne możliwe objawy raka piersi to:

• wciągnięcie brodawki sutkowej,
• zmiana kształtu piersi,
• wyciek z brodawki,
• owrzodzenie piersi,
• zaczerwienienie i obrzęk piersi,
• widoczne drobne zagłębienia widoczne na skórze piersi („skórka pomarańczy”),
• obrzęk kończyny górnej po stronie chorej piersi,
• poszerzenie żył na skórze piersi.

Jeżeli pojawią się przerzuty raka piersi, obecne są także ich objawy (m.in. powiększenie węzłów chłonnych, bóle kości).

>> To może Cię zainteresować: Samobadanie piersi – ważne narzędzie diagnostyczne w rękach każdej kobiety

Czy rak piersi boli?

Zazwyczaj w początkowych stadiach rak piersi nie powoduje bólu. Wyczuwalne zgrubienie lub guzek są niebolesne. Dolegliwości bólowe mogą pojawić się w miarę postępu choroby, gdy guz zwiększa swoje rozmiary i uciska sąsiadujące tkanki. Bolesne będą również zaawansowane zmiany na skórze piersi – na przykład owrzodzenia.

Diagnostyka raka piersi – na czym polega?

W wielu przypadkach guzek w piersi wykrywany jest przypadkowo podczas samobadania piersi lub w profilaktycznych badaniach obrazowych. Stwierdzenie obecności zmiany jest wskazaniem do rozszerzenia diagnostyki w celu potwierdzenia lub wykluczenia rozpoznania.

Diagnostyka obrazowa

Podstawową metodą diagnostyki obrazowej w przypadku raka piersi jest mammografia. Polega ona na wykonaniu serii zdjęć gruczołu piersiowego przy użyciu promieni rentgenowskich. Badanie pozwala na wykrycie nawet tych guzków, które są niewyczuwalne w badaniu palpacyjnym. Do metod diagnostyki obrazowej należy także USG piersi, a do oceny stopnia zaawansowania choroby wykorzystuje się m.in. tomografię komputerową i scyntygrafię.

Badania krwi

W badaniach krwi możliwe jest wykrycie mutacji genetycznych, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka piersi. Mowa przede wszystkim o nieprawidłowościach w obrębie genów BRCA1 i BRCA2. Można wykonać także oznaczenie markera CA 15-3, co jest przydatne w monitorowaniu przebiegu leczenia lub wykrywaniu wznów choroby.

Biopsja przy raku piersi

Biopsja umożliwia pobranie materiału do badania histopatologicznego, które pozwala ostatecznie potwierdzić rozpoznanie raka piersi, ustalić typ komórek nowotworowych oraz stopień zaawansowania choroby. Wyróżnia się:

• biopsję gruboigłową – pobranie materiału tkankowego przy pomocy igły,
• biopsję chirurgiczną – pobranie materiału podczas usuwania zmiany.

Innym rodzajem badania jest biopsja cienkoigłowa, która polega na pobraniu materiału komórkowego z podejrzanej zmiany do badania cytologicznego.

>> To może Cię zainteresować: Badanie histopatologiczne – co to jest, co wykrywa i kiedy się je przeprowadza?

Leczenie raka piersi – na czym polega?

Leczenie raka piersi dopasowywane jest indywidualnie do każdego przypadku. Pod uwagę brane są m.in. stopień zaawansowania choroby, ogólny stan zdrowia, rodzaj nowotworu, rokowania.

Leczenie raka piersi może obejmować m.in.:

• chirurgiczne usunięcie zmiany nowotworowej lub całej piersi wraz z węzłami chłonnymi,
• radioterapię,
• brachyterapię,
• chemioterapię,
• hormonoterapię,
• terapię celowaną molekularnie.

Profilaktyka raka piersi – czy można ograniczyć ryzyko zachorowania?

Nie można całkowicie wyeliminować ryzyka zachorowania na raka piersi. Możliwe jest jednak jego zmniejszenie. W tym celu zalecane jest:

• unikanie nadwagi i otyłości,
• zrezygnowanie z palenia tytoniu,
• ograniczenie picia alkoholu,
• zwiększenie aktywności fizycznej.

Profilaktyka raka piersi obejmuje comiesięczne samobadanie piersi, a także regularną mammografię lub USG piersi. W przypadku osób z rodzinną historią zachorowań wskazane są badania genetyczne. Przy stwierdzonym nosicielstwie mutacji genowych możliwe jest wykonanie profilaktycznej mastektomii.

Rak piersi jest nowotworem złośliwym. Przez długi czas może rozwijać się bez żadnych objawów. Zwykle guz wykrywany jest przypadkowo. Regularne wykonywanie samobadania piersi i badań przesiewowych (głównie mammografii) pozwala na wczesne stwierdzenie nieprawidłowości i zapobieżenie ich dalszemu rozwojowi – to znacznie poprawia rokowania.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

Bibliografia

J. Jassem, M. Krzakowski M, B. Bobek-Billewicz, et al. Breast cancer. Oncol Clin Pract 2020; 16

Ż. Hurko i in., Opieka nad pacjentką z rakiem piersi [w:] Holistyczny wymiar współczesnej medycyny 2020, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

T. Koivula i in., The effect of exercise and disease status on mobilization of anti-tumorigenic and pro-tumorigenic immune cells in women with breast cancer, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38979417/ (dostęp 09.08.2024)