Tężyczka nerwicowa to potoczne określenie jednego z rodzajów tężyczki utajonej, którego istotą są zaburzenia elektrolitowe i psychosomatyczne. Jak objawia się tężyczka nerwicowa i w jaki sposób można zdiagnozować tę przypadłość? Jak poradzić sobie z objawami tężyczki nerwicowej? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
- Tężyczka nerwicowa: co to jest?
- Przyczyny występowania tężyczki nerwicowej
- Tężyczka nerwicowa: objawy
- Diagnozowanie tężyczki nerwicowej. Jak przebiega?
- Leczenie tężyczki nerwicowej
Tężyczka nerwicowa: co to jest?
Tężyczka to zaburzenie, którego istotą są nieprawidłowości w przekazywaniu sygnałów nerwowo-mięśniowych, co prowadzi do pojawienia się charakterystycznych objawów skurczowych.
Tężyczka może przebiegać w sposób jawny i utajony:
- W przebiegu tężyczki jawnej występują typowe objawy chorobowe, a więc symetryczne skurcze mięśni.
- Rozpoznanie tężyczki utajonej nie jest tak łatwe, ponieważ wiąże się z występowaniem mało specyficznych symptomów.
Tężyczka nerwicowa to jeden z rodzajów tężyczki utajonej, w którym do ujawnienia się objawów chorobowych predysponują czynniki emocjonalne i silny stres.
>> Więcej na temat tężyczki znajdziesz w naszym artykule: Co to jest tężyczka? Rodzaje, objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie choroby
Kogo może dotknąć tężyczka nerwicowa?
Tężyczka nerwicowa może pojawić się w każdy wieku. Zauważono jednak, że ten rodzaj tężyczki częściej występuje u młodych pacjentów, którzy są aktywni zawodowo, oraz u kobiet.
| Warto wiedzieć: Tężyczka nerwicowa często dotyka pacjentów z osobowością typu A, którzy są bardziej podatni na stres. |
Przyczyny występowania tężyczki nerwicowej
Istotą tężyczki jest wzmożone przekazywanie impulsów między komórkami nerwowymi a mięśniowymi. Wynika to z zaburzeń elektrolitowych – obniżenia stężenia wapnia, magnezu czy potasu. W przypadku tężyczki utajonej objawy wywoływane są przez różne czynniki zewnętrzne lub wewnętrzne. Jednym z nich jest stres i napięcie emocjonalne.
W przypadku tężyczki nerwicowej, objawy są wywoływane przez hiperwentylację, a więc częste i głębokie oddychanie. Prowadzi to bowiem do podwyższenia się odczynu (pH) krwi, co z kolei zwiększa pobudliwość nerwowo-mięśniową i skutkuje pojawieniem się symptomów klinicznych. Kwasica przyczynia się do depolaryzacji błony mięśniowej, a to promuje przekazywanie sygnału.
Hiperwentylacja prowadzi także do zwiększenia stopnia wiązania się jonów wapnia z białkami w osoczu (a dokładniej z albuminami), co z kolei prowadzi do obniżenia stężenia tego jonu.
Tężyczka nerwicowa: objawy
W tężyczce utajonej charakterystyczne jest to, że po napadzie paniki, związanym z hiperwentylacją pojawiają się objawy tężyczkowe. Zaliczyć można do nich:
- zwiększone napięcie mięśniowe,
- zmęczenie,
- zaburzenia koncentracji,
- zaburzenia pamięci,
- dolegliwości bólowe w klatce piersiowej,
- nudności, wymioty, biegunka,
- bóle brzucha,
- bóle głowy,
- zawroty głowy,
- parestezje,
- zmiany nastroju,
- nadmierne pocenie się,
- zaburzenia snu, w tym bezsenność.
Jak można zauważyć, objawy tężyczki utajonej, w tym nerwicowej, nie są zbyt charakterystyczne, co sprawia, że czasami trudno jest postawić ostateczną diagnozę.
Atak tężyczki. Jak wygląda?
Zdarza się tak, że przy silnym stresie i hiperwentylacji dochodzi do pojawienia się nasilonych objawów tężyczkowych, nazywanych przez niektórych atakiem tężyczki lub histerią tężyczkową. W jej obraz kliniczny wpisują się przede wszystkim:
- kurcze mięśni w obrębie stóp oraz łydek,
- drętwienie i mrowienie w obrębie kończyn górnych i dolnych,
- drżenie mięśni, szczególnie w obrębie rąk,
- drętwienie języka, twarzy,
- uczucie kołatania serca,
- skurcz oskrzeli i zaburzenia oddychania,
- ból w klatce piersiowej,
- ucisk w nadbrzuszu,
- bóle brzucha,
- uczucie ciała obcego w gardle.
>> Przeczytaj także: Przewlekły ból brzucha u dzieci. Kiedy powinien nas niepokoić?
Diagnozowanie tężyczki nerwicowej. Jak przebiega?
Podstawą diagnozy jest przeprowadzenie wnikliwego wywiadu chorobowego i badania przedmiotowego.
Ciekawe objawy kliniczne, które może ujawnić badanie neurologiczne pacjenta, to:
- objaw Trousseau – po uciśnięciu ramienia za pomocą mankietu ciśnieniomierza i następującego po tym niedotlenienia, dochodzi do wyzwolenia skurczów w obrębie ręki (ręka położnika),
- objaw Chwostka – polega na wywołaniu skurczów w obrębie mięśni twarzy na skutek uderzenia w policzek, w przebiegu nerwu twarzowego (z wykorzystaniem młoteczka neurologicznego),
- objaw Lusta – uderzenie w nerw strzałkowy wspólny (podudzie), prowadzi do skurczu mięśni strzałkowych w obrębie kończyny dolnej. Do wywoływania tego objawu również wykorzystuje się młoteczek neurologiczny.
Podstawowym badaniem w przebiegu tężyczki jest badania elektromiograficzne (EMG). Jego celem jest zobrazowanie nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej poprzez prowokację hiperwentylacją lub niedokrwienie. Dodatkowo warto również wykonać ocenę bioelektrycznej czynności mózgu (a więc badanie EEG), a także elektrokardiografię. EKG pozwala na identyfikację zaburzeń rytmu serca, które mogą towarzyszyć tężyczce nerwicowej.
Jakie badania krwi wykonać przy tężyczce?
Bardzo istotne w diagnostyce tężyczki są również badania laboratoryjne, w tym oznaczenie stężenia:
- wapnia,
- magnezu,
- potasu,
- fosforu,
- witaminy D,
- kreatyniny,
- parathormonu,
- fosfatazy zasadowej.
Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku tężyczki utajonej, w tym nerwicowej, stężenie wapnia w surowicy może być na prawidłowym poziomie.
Leczenie tężyczki nerwicowej
Jeżeli tężyczce nerwicowej towarzyszą zaburzenia elektrolitowe, to konieczne jest ich wyrównanie. W przypadku obniżonego stężenia wapnia i magnezu konieczna jest odpowiednio dobrana suplementacja. Podstawą leczenia tężyczki nerwicowej jest jednak psychoterapia i w razie potrzeby – leczenie farmakologiczne zaburzeń lękowych. Z tego powodu konieczna jest konsultacja psychologiczna i psychiatryczna.
Tężyczka nerwicowa to zaburzenie pobudliwości nerwowo-mięśniowej, które prowokowane jest przez napady paniki i hiperwentylację. Dolegliwość ta istotnie częściej występuje u osób młodych, szczególnie u kobiet. Diagnostyka tego schorzenia wymaga wykonania badań laboratoryjnych i czynnościowych. Leczenie tężyczki nerwicowej powinno skupiać się na nie tylko na postępowaniu neurologicznym, ale również psychologicznym i psychoterapeutycznym.
Bibliografia
- R. Murray i inni, Biochemia Harpera, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wydanie V, Warszawa 2006,
- P. Gajewski, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019/2020,
- A. Szutowicz i inni, Diagnostyka laboratoryjna, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009,
- A. Jopek i inni, Tężyczka u dzieci – diagnostyka i leczenie, Neurologia dziecięca, Vol. 28/2019, nr 57.
