Nasilona utrata włosów wiąże się z błędami dietetycznymi, chorobami endokrynologicznymi, łysieniem androgenowym, a także stresem. Za ich przerzedzenie może odpowiadać również przewlekła farmakoterapia. W artykule opowiadamy na temat zróżnicowanych przyczyn nasilonej utraty włosów, a także o badaniach pomocnych w jej diagnostyce.
Spis treści:
- Dlaczego włosy wypadają?
- Wypadanie włosów – przyczyny
- Nadmierne wypadanie włosów – choroby powodujące przypadłość
- Leki mogące powodować wypadanie włosów
- Niedobory mineralne i witaminowe a wypadanie włosów
- Wypadanie włosów po ciąży
- Wypadanie włosów – jakie badania krwi wykonać?
- Nadmierne wypadanie włosów – leczenie
Dlaczego włosy wypadają?
Każdy włos podlega cyklowi wzrostu – wyróżnia się w nim trzy etapy. Są to:
- anagen (długa faza wzrostu, trwa od 2 do 7 lat).
- katagen (krótka przejściowa faza inwolucji (zmniejszenie aktywności) dolnej części mieszka i brodawki; trwa ok. 2 tygodnie).
- telogen (krótka faza spoczynku (trwa przez ok. 3 miesiące), w której pod koniec włos wypada (exogen)).
Czasami równowaga między wypadaniem i wzrostem włosów może zostać zaburzona. Wynika to z zakłócenia ich cyklu życia i przedwczesnego przejścia np. w fazę telogenu. Ostatecznie prowadzi to do patologicznego wypadania włosów i łysienia.
Kiedy wypadanie włosów powinno zwrócić Twoją uwagę?
Utrata włosów jest fizjologicznym zjawiskiem, pod warunkiem że ich utrata nie przekracza 100 dziennie (co mogą zauważyć pacjentki podczas typowych zabiegów pielęgnacji, np. codziennego rozczesywania włosów). Dodatkowo pacjenci mogą zauważyć przerzedzenie włosów np. na skroniach lub czubku głowy. Jeśli rzeczywista ilość przewyższa wymienioną sumę, warto skonsultować się z lekarzem i rozważyć wykonanie odpowiednich badań.
| Warto wiedzieć: Aby określić dzienną utratę włosów, można skorzystać z kilku metod, np. ze zbierania włosów z miejsc, w których dochodzi do widocznej utraty włosów (podczas mycia włosów, szczotkowania, snu). |
>> Zobacz także: Problemy z włosami – jak działać na przyczynę?
Wypadanie włosów – przyczyny
Na patologiczne wypadanie włosów wpływa wiele czynników, zarówno endogennych, jak i egzogennych. Są to m.in.:
- choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca), autoimmunologiczne (np. choroba Gravesa-Basedowa i Hashimoto) oraz zakaźne (przebiegające z gorączką);
- palenie papierosów;
- stres;
- niewłaściwie skomponowana dieta, w której występują niedobory składników o znaczeniu dla cyklu życia włosów, np. cynk i selen, biotyna (witamina B7).
Problem z wypadaniem włosów? Dowiedz się więcej nt. badania cynku i selenu w surowicy:
Nasilona utrata włosów może wiązać się również z predyspozycjami genetycznymi, co ma miejsce w przypadku łysienia androgenowego.
Nadmierne wypadanie włosów – choroby powodujące przypadłość
Wzmożone wypadanie włosów może być związane z zaburzeniami endokrynologicznymi, chorobami nowotworowymi, a także dolegliwościami o podłożu psychicznym. Ich przyczyną mogą być również zakażenia grzybiczne skóry głowy.
Jakie nowotwory powodują wypadanie włosów?
Nasilona utrata włosów może wiązać się z niektórymi chorobami nowotworowymi. Jest to objaw towarzyszący w:
- raku nadnerczy,
- raku skóry,
- raku żołądka i wątroby.
Leczenie przeciwnowotworowe z wykorzystaniem leków onkostatycznych odpowiada za tzw. łysienie cytostatyczne. Jest ono odwracalne, a jego nasilenie zależne od dawki, czasu terapii oraz osobistych predyspozycji. Nadmierna utrata włosów w tym przypadku dotyczy przede wszystkim szczytu głowy. Radioterapia wykorzystywana w leczeniu nowotworów może powodować łysienie bliznowaciejące lub niebliznowaciejące.
Czynniki psychiczne i stres a wypadanie włosów
Przewlekły, silny stres i inne czynniki psychologiczne mogą powodować wzmożoną utratę włosów.
| Warto wiedzieć: Kortyzol – hormon stresu ma negatywny wpływ m.in. na macierz włosa. Może zaburzać cykl wzrostu włosa, osłabiać strukturę mieszków i mikrokrążenia skóry głowy. |
Leki mogące powodować wypadanie włosów
Nasilone wypadanie włosów wiąże się również z przewlekłym stosowaniem niektórych leków. Mogą to być np.:
- immunosupresanty,
- fibraty,
- heparyna i acenokumarol,
- beta-blokery,
- inhibitory konwertazyangiotensynowej,
- tyreostatyki,
- sole litu,
- leki przeciwpadaczkowe,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Wzmożone wypadanie włosów może towarzyszyć także odstawianiu niektórych leków, np. doustnych środków antykoncepcyjnych.
Niedobory mineralne i witaminowe a wypadanie włosów
Szczególnie znaczenie na kondycję włosów i ich cykl wzrostu mają pierwiastki i witaminy. Są to:
- witaminy z grupy B,
- cynk,
- selen,
- miedź,
- żelazo.
W przypadku wzmożonego wypadania włosów równolegle oznacza się nie tylko stężenie żelaza we krwi, ale również poziom ferrytyny, która magazynuje jony Fe.
Zjawisko niedoboru witamin i minerałów występuje w przypadku niedożywienia (np. u osób przewlekle chorych i pacjentów starszych, w podeszłym wieku), zespołu złego wchłaniania, częściowej resekcji jelita oraz źle zbilansowanej diety. Może to również skutkować okresową utratą włosów.
>> Przeczytaj również: Niedobory witamin i minerałów a wypadanie włosów. Co jeść na zdrowe włosy i paznokcie?
Wypadanie włosów po ciąży
Do łysienia u kobiet może dojść po porodzie – jest to tzw. łysienie poporodowe. Towarzyszą mu zmiany hormonalne tj. spadek poziomu estrogenów. Występuje zwykle kilka tygodni po porodzie i najczęściej mija samoistnie – nie wymaga leczenia.
| Warto wiedzieć: Estrogeny wpływają na cykl wzrostu włosa – wydłużają fazę anagenu, czyli fazę wzrostu włosa, a także ograniczają miniaturyzację mieszków włosowych oraz wspierają grubość i elastyczność włosów. |
Wypadanie włosów – jakie badania krwi wykonać?
W diagnostyce różnicowej patologicznego wypadania włosów korzysta się z takich badań jak:
- trichogram – uwzględnia badanie stanu korzeni włosów,
- rozmaz i posiew skrawków skóry (w przypadku podejrzenia zakażenia),
- biopsja – badanie histopatologiczne wycinka skóry głowy (jeśli wynik posiewu jest negatywny),
- badania laboratoryjne, m.in. stężenie glukozy, parametry tarczycowe – fT3, fT4, TSH – żelazo i ferrytyna o znaczeniu dla niedokrwistości z niedoboru żelaza, a także witamin (np. z grupy B – biotyny, a także minerałów: cynku i selenu).
Istotne jest również badanie jak morfologia krwi obwodowej – dowiedz się o nim więcej:
Wizyta u lekarza z wypadaniem włosów – do kogo się umówić?
Istnieje kilku specjalistów, którzy pomagają w ustaleniu przyczyny nasilonej utraty włosów. Są nimi:
- lekarz rodzinny, który może zlecić ogólne badania;
- lekarz dermatolog, który jest wyspecjalizowanym specjalistą w zakresie chorób skóry, włosów i paznokci.
Wielu pacjentów szuka również pomocy u trychologa, który nie jest lekarzem. Zajmuje się przede wszystkim estetycznymi problemami włosów i skóry głowy. Są nimi łupież, podrażnienie owłosionej skóry głowy, łamliwością i kruchością włosów.
Należy podkreślić fakt, że diagnostyką i leczeniem wypadających włosów zajmuje się przede wszystkim lekarz. Konsultacja z trychologiem może pomóc w zakresie doboru pielęgnacji skóry głowy.
| Warto wiedzieć: Lekarz rodzinny, dermatolog i trycholog mogą zapytać o sposób układania i upięcia fryzury (w warkocz, kok i koński ogon). Jest to istotne, ponieważ nadmierne pociąganie lub skręcanie włosów może wiązać się z przesunięciem linii włosów w okolicy czołowej i skroniowej, co daje wrażenie ich wzmożonej utraty. |
Nadmierne wypadanie włosów – leczenie
Leczenie nadmiernego wypadania włosów zależy stricte od przyczyny. Może polegać na leczeniu choroby podstawowej, m.in. na substytucji hormonów tarczycy w przypadku niedoczynności, przyjmowaniu preparatów żelaza w przypadku anemii z jego niedoboru. Stosuje się również leki, np. minoksydyl dedykowany w łysieniu androgenowych – zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.
Jakie witaminy na wypadanie włosów?
W przypadku stwierdzonego niedoboru witamin istotna jest ich suplementacja. Duże znaczenie mają wspomniane witaminy z grupy B, w szczególności biotyna. Dostępna jest w formie leków bez recepty po 5 i 10 mg. Można ją znaleźć także w suplementach diety. Istotne są również inne witaminy oprócz biotyny. Są nimi kwas foliowy, niacyna, pantoteinian wapnia, witamina A i E.
Jak powstrzymać wypadanie włosów domowymi sposobami?
Nasilone wypadanie włosów jest problemem medycznym i wymagającym diagnostyki. Domowe sposoby mają małe znaczenie. Oprócz tego efekt ich działania jest subiektywny – nie mają potwierdzonej skuteczności klinicznej.
Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski
Bibliografia
- Doboszyńska A (2013) Objawy chorób wewnętrznych. Podręcznik dla studentów, Warszawa: PZWL
- Kokot F (2007) Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Warszawa: PZWL
- Duława J (2015)Vademedum medycyny wewnętrznej, Warszawa: PZWL
- Porter R S (2015) The Merck Manual Objawy kliniczne – praktyczny przewodnik diagnostyki i terapii, Wrocław: Edra Urban & Partner.
