Choroba Parkinsona to neurodegeneracyjna i postępująca choroba. Jednym z objawów jest drżenie mięśniowe, sztywność mięśniowa czy zaburzenia postawy. Dowiedz się więcej na temat choroby Parkinsona, w tym także o przyczynach i sposobach diagnozy schorzenia z uwzględnieniem badań genetycznych.
Spis treści:
- Czym jest choroba Parkinsona?
- Przyczyny choroby Parkinsona
- Choroba Parkinsona a parkinsonizm
- Objawy Parkinsona
- Diagnostyka choroby Parkinsona
- Jak przebiega leczenie choroby Parkinsona?
- Czy można zapobiec chorobie Parkinsona?
Czym jest choroba Parkinsona?
Choroba Parkinsona to choroba neurologiczna o charakterze przewlekłym i postępującym. Dochodzi w niej do zaburzenia pracy mięśni, a także występowania charakterystycznego drżenia rąk.
| Warto wiedzieć: Kto choruje na chorobę Parkinsona? Pierwsze objawy mogą pojawić się w okresie 40-60. r.ż. Najwięcej przypadków dotyka pacjentów w podeszłym wieku, czyli po 80 roku życia. Choroba ta dotyka w większym odsetku mężczyzn niż kobiety, co określa się stosunkiem 3:2. |
Przyczyny choroby Parkinsona
Objawy choroby Parkinsona wynikają z uszkodzenia neuronów dopaminergicznych w układzie pozapiramidowym odpowiadającym za czynności motoryczne. W wyniku rozwoju choroby, w strukturach nie dochodzi do przekazywania impulsów nerwowych, których przekaźnikiem jest dopamina.
| Pamiętaj: Za część przypadków choroby Parkinsona odpowiadają czynniki genetyczne. |
>> To może Cię zainteresować: Choroby rzadkie i ultrarzadkie
Choroba Parkinsona a parkinsonizm
Parkinsonizm wtórny i choroba Parkinsona to jednostki chorobowe o różnej etiologii. Warto podkreślić, że objawy towarzyszące parkinsonizmowi wtórnemu przypominają te występujące w chorobie Parkinsona. Za parkinsonizm wtórny odpowiadają inne czynniki. Są to:
- leki przeciwpsychotyczne starej generacji np. haloperidol, pochodne fenotiazyny,
- narażenie na działanie pestycydów,
- toksyny np. tlenek węgla (II).
Złagodzenie i/lub eliminacja objawów związanych z zespołem Parkinsona polega na eliminacji czynników go wywołujących.
>> Sprawdź też: Skurcze łydek i nóg. Co jest przyczyną bolesnych skurczy mięśni?
Objawy Parkinsona
Objawy są zróżnicowane i ich nasilenie zależy od przebiegu choroby Parkinsona. Obejmują liczne symptomy związane z funkcją mięśni i koordynacją ruchową, a także z procesem poruszania się. Charakterystyczne są:
- drżenie spoczynkowe,
- sztywność mięśni,
- objaw liczenia pieniędzy (polega na ocieraniu kciuka o palec wskazujący),
- spowolnienie ruchowe (bradykinezja),
- trudność z utrzymaniem postawy (dominuje przodopochylenie).
Zaburzenia w funkcjonowaniu układu mięśniowego wykraczają poza kończyny. W chorobie Parkinsona mogą występować zaburzenia mowy (z czasem staje się ona powolna, niewyraźna, monotonna) i mimiki twarzy (tzw. „maskowata twarz”).
Chorobie Parkinsona mogą towarzyszyć objawy ze strony układu pokarmowego np. zaparcia. Są związane ze zmianą pasażu jelitowego, czemu dodatkowo towarzyszy dysbioza jelitowa.
Ponadto w chorobie Parkinsona można zaobserwować:
- objawy oczne – zaburzenia ruchu gałek ocznych, podwójne widzenie, zaburzenia mrugania;
- objawy psychiczne – depresja i stany lękowe, zaburzenia snu, halucynacje, zmiany w osobowości.
Diagnostyka choroby Parkinsona
Proces diagnostyczny choroby opiera się w dużej mierze na wywiadzie lekarskim, w którym lekarz neurolog stwierdza obecność typowych objawów Parkinsona. Oprócz tego pomocne są badania obrazowe np. tomografia (w skrócie TK) lub rezonans magnetyczny (w skrócie MRI), a także seria testów oceniających funkcje psychiczne.
W przypadku osób obawiających się zachorowania na chorobę Parkinsona (ze względu na przypadki występowania w rodzinie) pomocne są badania genetyczne. Testy te pozwalają potwierdzić lub wykluczyć mutację w określonych genach, które mogą przyczyniać się do jej wystąpienia. Wykonanie badań genetycznych pozwala na wykrycie czynnika predysponującego.
Jak przebiega leczenie choroby Parkinsona?
Terapia choroby Parkinsona obejmuje różne metody leczenia. Są to:
- leki przeciwparkinsonowskie,
- zabiegi operacyjne,
- rehabilitacja.
Należy pamiętać, że w chorobie Parkinsona istotną rolę odgrywa dieta ograniczająca aktywność wolnych rodników (jeden z elementów patomechanizmu choroby).
Leczenie farmakologiczne
Farmakoterapia może obejmować leki należące do różnych grup leków, w tym m.in.:
- L-DOPA (lewodopa),
- agoniści dopaminy,
- entakapon, tolkapon, selegilina.
Zależnie od objawów, do farmakoterapii włącza się również leki łagodzące objawy depresyjne, lękowe i zaburzenia snu.
>> Przeczytaj też: Bezsenność: objawy, leczenie, skutki. Niedobór jakiej witaminy powoduje bezsenność?
Rehabilitacja
Jednym z objawów, z jakim zmaga się pacjent z chorobą Parkinsona jest sztywność mięśniowa i ograniczona koordynacja ruchowa oraz trudności z utrzymaniem równowagi. Dlatego ważne jest dostosowana do wieku i możliwości aktywność fizyczna:
- ćwiczenia aerobowe np. pływanie,
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie np. siłowe,
- stretchting i ćwiczenia rozciągające.
Inne polecane aktywności angażujące wyłącznie ręce i dłonie, to ćwiczenia manualne polegające np. na ściskaniu piłeczki.
Leczenie chirurgiczne
W przypadku lekoopornej postaci choroby Parkinsona konieczny może okazać się zabieg operacyjny. Jednym z nich jest użycie elektrostymulatora (ang. DBS – deep brain stimulation), który odpowiada za tzw. głęboką stymulację mózgu.
Zmiana stylu życia
Istotnym elementem dla procesu terapeutycznego jest modyfikacja jadłospisu. Dieta w chorobie Parkinsona powinna uwzględniać pokarmy obfitujące w antyoksydanty np. polifenole oraz związki przeciwzapalne, takie jak kwasy omega-3. W diecie nie powinno zabraknąć również rozpuszczalnych frakcji błonnika pokarmowego, który ogranicza ryzyko zaparcia.
Warto pamiętać, że osoby w zaawansowanej fazie choroby mogą mieć istotne problemy z przełykaniem, dlatego istotne jest zachowanie odpowiedniej konsystencji pokarmów. Nie można zapominać również o aktywności fizycznej, o której wspomniano we wcześniejszych częściach artykułu.
Czy można zapobiec chorobie Parkinsona?
Geny są czynnikiem predysponującym, ale nie decydującym o wystąpieniu choroby Parkinsona. W celu zapobiegnięcia rozwoju choroby kluczowe mogą okazać się zdrowe zwyczaje, które wspierają jakość życia, homeostazę organizmu i ograniczają aktywność wolnych rodników oraz stanów zapalnych. Dlatego dieta obfitująca w związki przeciwutleniające i regularna aktywność fizyczna są kluczowe jako elementy przeciwdziałające wielu chorobom neurodegeneracyjnym.
>> To może Cię zainteresować: Jak właściwie rozpoznać i skutecznie wyeliminować stres oksydacyjny?
Parkinson to postępująca i nieuleczalna choroba, w której występują objawy ruchowe. Kluczowym elementem jest jej wczesne rozpoznanie, a także badania pozwalające na wykrycie czynników predysponujących. Objawy w początkowej fazie choroby są często niecharakterystyczne. Zależnie od stadium choroby wprowadza się kilka rodzajów terapii, takich jak farmakoterapia, leczenie operacyjne, rehabilitację. Ważne jest także stosowanie odpowiedniej diety.
Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki
Bibliografia
- Halli-Tierney AD, Luker J, Carroll DG. Parkinson Disease. Am Fam Physician. 2020 Dec 1;102(11):679-691. PMID: 33252908.
- Kobylecki C. Update on the diagnosis and management of Parkinson’s disease. Clin Med (Lond). 2020 Jul;20(4):393-398. doi: 10.7861/clinmed.2020-0220. PMID: 32675145; PMCID: PMC7385761.
- https://phmd.pl/resources/html/article/details?id=189864&language=pl (dostęp 15.05.2024)
- https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151060,choroba-parkinsona (dostęp 15.05.2024)
