Przed planowanym badaniem moczu zaleca się unikania znacznych wysiłków fizycznych lub długotrwałych marszów.

Przynajmniej dzień przed planowanym oddaniem moczu do badania zaleca się powstrzymanie od stosunków płciowych.

W okresie okołomenstruacyjnym i w czasie menstruacji wykonywanie badań mikroskopowych osadu moczu nie powinno być wykonywane i należy rozważyć, czy w tym okresie nie należy odstąpić od badania.

Pacjent powinien zaopatrzyć się w jednorazowe naczynie przeznaczone do pobrania moczu, pojemnik ten służy także zwykle do przechowywania i transportu materiału do laboratorium.

Do badań mikrobiologicznych pojemnik musi być jałowy.

Oddanie moczu musi być poprzedzone dokładnym umyciem narządów sąsiadujących z ujściem cewki moczowej przy użyciu wody i mydła.

W przypadku, kiedy pacjent nie jest w stanie oddać moczu do naczynia (np. niemowlę, pacjent obłożnie chory) mocz należy pobrać do specjalnego plastikowego woreczka, założonego w sposób obejmujący ujście zewnętrzne cewki moczowej. Woreczki dostępne są w aptekach.

Najczęściej stosuje się pobranie moczu drogą mikcji, ze środkowego strumienia, aczkolwiek czasem istnieją wskazania do pobrania pierwszej oddanej porcji moczu, np. wykrywanie Chlamydia trachomatis.

Pobranie moczu ze środkowego strumienia:

Pierwszą porcję moczu wydalić do toalety, następnie, bez przerywania mikcji,

ok. 50 - 100 ml oddać do wcześniej przygotowanego naczynia, końcową porcję moczu oddać do toalety. Pojemnik
z pobraną próbką należy jak najszybciej zamknąć.

Pierwsza poranna próbka moczu

Jest uważana za standardową próbkę do badania ogólnego moczu. Mocz przed pobraniem podlega kilkugodzinnej
( zazwyczaj 8 - godzinnej ) nocnej inkubacji w pęcherzu moczowym.

Druga poranna próbka moczu

Oddana 2 - 4 godziny po pierwszej. Wygodniejsza do badań w trybie pilnym, ale jej skład zależy od przyjętych płynów i aktywności fizycznej przed pobraniem.

Przypadkowa (przygodna) próbka moczu

Oddana o dowolnej porze dnia w dowolnej objętości, bez przygotowania chorego. Jest wykorzystywana do badań ze wskazań doraźnych.

Dobowa zbiórka moczu

Mocz należy zbierać do suchego, czystego, wystarczająco dużego naczynia (ok. 2 - 2,5 l). Laboratorium dysponuje pojemnikami z podziałką.

Zbiórkę należy rozpocząć w godz. rannych (np. 7.00) i zakończyć dnia następnego o tej samej godzinie:

pierwszą poranną porcję moczu odrzucić (oddać do toalety)

wszystkie następne porcje moczu zbierać do przygotowanego naczynia łącznie z porcją poranną z dnia następnego

przez cały czas zbiórki pojemnik z moczem przechowywać w ciemnym i chłodnym miejscu

po zakończeniu zbiórki całość zebranego moczu zmierzyć i zapisać objętość (w mililitrach)

mocz wymieszać i porcję 30 - 50 ml odlać do pojemnika do badania moczu i dostarczyć do laboratorium

Uwaga:

Jeżeli z jakiejś przyczyny choćby jedna porcja moczu, oddana w czasie dokonywanej zbiórki, nie została przeniesiona do pojemnika przeznaczonego do zbierania moczu, badanie nie będzie dokładne. W takim przypadku należy ponownie przeprowadzić zbiórkę w moczu w innym dniu.

Szczegóły postępowania podczas zbiórki dobowej moczu wymagającej konserwacji kwasem solnym (HCl) dostępne
w laboratorium.

Postępowanie z próbką po pobraniu

Pobrany mocz należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium. Jeżeli próbka musi być przechowywana, to najlepiej w temperaturze lodówki.