symbol badania: AH1N1
materiał: wymaz z gardła i z nosa, popłuczyny oskrzelowe
przechowywanie i transport próbki: do 24 godz. w temp. 2-8°C
czas wykonania: do 4 dni roboczych

Objawy grypy to kilkudniowa gorączka powyżej 38°C, bóle mięśniowe i różnie nasilone objawy ze strony układu oddechowego (np. katar, czy suchy kaszel). Groźne mogą być powikłania grypy, takie jak zapalenie mięśnia sercowego i płuc. Opisano trzy odmiany wirusa grypy: A, B i C, przy czym odmiany A i B są przyczyną ciężkich zachorowań, natomiast C powoduje grypę o lżejszym przebiegu. Wirus typu A ma wiele podtypów wyodrębnionych na podstawie właściwości antygenowej białek powierzchniowych wirusa – hemaglutyniny (H) i neuranimidazy (N).

Celem badania jest wykrycie w badanej próbce materiału genetycznego (RNA) wirusa grypy – Influenza typu A i/lub B oraz podtypowanie w kierunku grypy A/H1N1. Wymazy z nosa i gardła pobieramy jałową wymazówką z wacikiem z włókna syntetycznego np. sztuczny jedwab, wiskoza, dakron. Wymazówki i sól fizjologiczna do ich zwilżenia są dostępne w laboratoriach i punktach pobrań ALAB laboratoria Sp. z o.o.

Ponieważ w przypadku badań w kierunku wykrycia RNA wirusa grypy dopuszczalny czas od momentu pobrania do wstępnego opracowania próbki jest krótki, należy bardzo restrykcyjnie przestrzegać podanych godzin pobierania i przesyłania materiału do laboratorium. Ze względu na wartość diagnostyczną w przypadku próbek przesłanych z opóźnieniem ALAB laboratoria Sp. z o.o. może odmówić wykonania badania, prosząc o pobranie kolejnej próbki.

Sposób pobrania próbki:

a. poprosić pacjenta o otwarcie jamy ustnej,
b. za pomocą szpatułki ucisnąć język ku dołowi, aby uniknąć kontaminacji wymazówki śliną,
c. zwilżoną wymazówką energicznie potrzeć obie powierzchnie migdałków oraz tylną ścianę gardła zwracając szczególnie uwagę na miejsca zapalnie zmienione,
d. wymazówkę z pobranym materiałem umieścić w jałowej probówce i szczelnie ją zamknąć.
e. zwilżyć wacik drugiej wymazówki
f. pobrać wymazy z obu nozdrzy w następujący sposób:
– przed pobraniem pacjent nie może wydmuchiwać nosa,
– delikatnie odchylić głowę pacjenta do tyłu i przytrzymać za podbródek,
– drugą ręką wprowadzić wymazówkę najpierw do jednego, potem do drugiego nozdrza (ta sama wymazówka); energicznie pobrać materiał tak, aby pobrać zarówno komórki nabłonkowe jak i śluz z wnętrza nozdrzy, g. wymazówkę z pobranym materiałem umieścić w jałowej probówce i szczelnie ją zamknąć.

W przypadku badania w kierunku wykrycia wirusa grypy materiał należy dostarczyć do Pracowni Genetyki w ciągu 24 godz. od pobrania wymazu. Materiał kliniczny powinno się przechowywać i transportować w temperaturze od 2 do 8ºC. Do badania załączyć wypełnione skierowanie, koniecznie wpisać datę i godzinę pobrania wymazów.

Źródła: Zalecenia dotyczące pobierania materiałów klinicznych przeznaczonych do badań diagnostycznych w laboratorium Samodzielnej Pracowni – Krajowego Ośrodka ds. Grypy NIZP-PZH (www.pzh.gov.pl).