Strona główna Blog Strona 45

Znajdź swój alergen – diagnostyka alergii w laboratorium

Martyna Lewandowska
-
0
Znajdź swój alergen – diagnostyka alergii w laboratorium

Na czym polegają badania przesiewowe w alergii? Pod jakim względem i kiedy testy alergiczne z krwi mają przewagę nad testami skórnymi? Jakie są wskazania do badań laboratoryjnych w kierunku alergii? Odpowiadamy!

Badania przesiewowe (testy alergiczne) z krwi w diagnostyce alergii polegają na wykrywaniu przeciwciał IgE dla konkretnych alergenów. W sposób ilościowy określamy poziom przeciwciał IgE, co do których mamy podejrzenie, że są odpowiedzialne za objawy alergii. Mowa o symptomach takich jak katar, zapalenie spojówek, okresowa duszność, natychmiastowe, niepożądane reakcje po pokarmach, czy problemy skórne typu pokrzywka, atopowe zapalanie skóry. W jednym badaniu możemy oznaczać poziom przeciwciał dla pojedynczych alergenów. Możemy również zrobić to od razu dla wielu takich cząstek (panel alergenów), w ten sposób przyspieszając diagnostykę i optymalizując koszty.

Bez alergenów nie ma alergii!

Wyróżniamy alergeny sezonowe i całoroczne. Alergeny całoroczne, takie jak naskórek zwierząt, roztocza kurzu domowego, czy pokarm stanowią największe ryzyko, ponieważ uczulony ma z nimi kontakt przez cały rok. Alergeny sezonowe takie jak pyłki traw, drzew, chwastów czy jady owadów uaktywniają się wraz z nadejściem wiosny, „kiedy przyroda budzi się do życia”.

Już od połowy stycznia do końca marca pyli leszczyna, a do połowy kwietnia olcha. W marcu swój sezon rozpoczynają wierzba i topola, w kwietniu uaktywnia się brzoza. Pyłek brzozy to, zaraz po pyłku traw, jeden z najczęstszych alergenów wziewnych w naszej strefie klimatycznej. Ponadto jest powodem wielu reakcji krzyżowych z pokarmami takich jak np. jabłko, wiśnia, orzech ziemny czy truskawka. Kolejna zmora alergików to trawy, które pylą od maja do lipca. Jeszcze tylko chwasty i we wrześniu możemy pożegnać alergizujące pyłki, ale w praktyce i tak wszystko zależy od warunków klimatycznych. Dlatego warto na bieżąco obserwować kalendarz pyleń roślin w swoim regionie.

Warto również korzystać z możliwości diagnostyki laboratoryjnej i na wczesnym etapie diagnozować przyczynę alergii. Oferta ALAB laboratoria jest bogata w badania panelowe w kierunku alergii IgE zależnej. Poniżej znajdziesz wykaz dostępnych paneli i ich skład.

Panele wziewne

PANEL WZIEWNY I – 10 alergenów metodą Polycheck

  • Pyłek: brzozy, olchy szarej, leszczyny, dębu, oliwki, tymotki łąkowej, żyta, ambrozji, bylicy, babki lancetowatej.

PANEL WZIEWNY II – 10 alergenów metodą Polycheck

  • Dermatophagoides pteronyssinus i farinae; naskórek: psa, kota, konia, owcy, Aspergillus fumigatus, Cladosporium herbarum, Penicillium notatum, Alternaria alternata.

PANEL WZIEWNY III – 10 alergenów metodą Polycheck

  • Pyłek: brzozy, 6 traw- mix (tymotka łąkowa, kłosówka, kupkówka pospolita, rajgras angielski, wiechlina łąkowa, kostrzewa łąkowa), żyta, bylicy, D. pteronyssinus, D. farinae; naskórek: psa, kota; pióra – mix (pióra: gęsi, kury, kaczki, indyka); pleśnie – mix (C.herbarum, A.alternata).

PANEL WZIEWNY – 20 alergenów metodą Polycheck

  • Pyłek: brzozy, olchy szarej, leszczyny, dębu, tymotki łąkowej, żyta, bylicy, babki lancetowatej, D. pteronyssinus, D. farinae; naskórek: psa, kota, konia, świnki morskiej, chomika, królika, Aspergillus fumigatus, Cladosporium herbarum, Penicillium notatum, Alternaria alternata.

PANEL WZIEWNY – 30 alergenów metodą Polycheck

  • Pyłek: cyprysu, leszczyny, jesionu, dębu, oliwki, brzozy, żyta, owsa, wiechliny łąkowej, tymotki łąkowej, pszenicy, kupkówki, cyndonu palczastego, babki lancetowatej, komosy, parietarii, ambrozji, bylicy; naskórek: psa, kota, konia, Aspergillus fumigatus, Alternaria alternata, Candida albicans, Blomia tropicalis, D. pteronyssinus, D. farinae, Lateks, Karaluch, CCD.

PANEL REKOMBINANTY PYŁKÓW  6 alergenów metodą Polycheck – diagnostyka komponentowa

  • Tymotka łąkowa (ekstrakt), tymotka łąkowa – rPhl p 1, rPhl p 5, r Phl p 7, r Phl p 12, brzoza (ekstrakt), brzoza – rBet v 1, rBet v 2.

Panele pokarmowe

PANEL POKARMOWY III – 10 alergenów metodą Polycheck

  • Mleko krowie, białko jaja kurzego, żółtko jaja kurzego, Bos d8, kazeina, soja, ryż, kakao, jabłko, marchew, mąka-mix (mąki ze zbóż: pszenica, żyto, jęczmień, owies).

PANEL POKARMOWY IV – 10 alergenów metodą Polycheck

  • Orzech ziemny, sezam, wieprzowina, kurczak, wołowina, dorsz, owoce cytrusowe – mix (cytryna, limonka, pomarańcza, mandarynka), seler, brzoskwinia, pomidor.

PANEL POKARMOWY – 20 alergenów metodą Polycheck

  • Orzech: laskowy, włoski, ziemny, migdał; mleko krowie, białko jaja kurzego, żółtko jaja kurzego, Bos d8, kazeina, ziemniak, seler, marchew, pomidor, dorsz, krewetka, brzoskwinia, jabłko, soja, mąka pszenna, sezam, mąka żytnia.

PANEL POKARMOWY – 30 alergenów metodą Polycheck

  • Pomidor, awokado, banan; owoce cytrusowe –mix (cytryna, limonka, pomarańcza, mandarynka); kiwi; orzech: laskowy, ziemny, groch, soja, seler, wołowina, kurczak, wieprzowina, małż, krewetka, krab, tuńczyk, dorsz, czosnek, cebula, drożdże, sezam, ryż, kukurydza, mąka pszenna, Bos d4, alfa-laktalbumina, Bos d5, beta-laktoglobulina, Bos d8, kazeina, białko jaja kurzego, CCD.

PANEL ALERGENÓW MLEKA 5 alergenów + gluten metodą Polycheck – diagnostyka komponentowa

  • Mleko krowie, Bos d4, alfa-laktalbumina, Bos d5, beta-laktoglobulina, Bos d8, kazeina, Bos d6 (BSA) surowicza albumina wołowa, gluten.

Panel pediatryczny

PANEL PEDIATRYCZNY – 20 alergenów metodą Polycheck

  • Orzech ziemny, mleko krowie, białko jaja kurzego, żółtko jaja kurzego, ziemniak, marchew, dorsz, jabłko, soja, mąka pszenna; pyłek: brzozy, tymotki łąkowej, bylicy, D. pteronyssinus, D. farinae; naskórek: psa, kota, konia, Aspergillus fumigatus, Cladosporium herbarum.

Panele atopowe

PANEL ATOPOWY – 20 alergenów metodą Polycheck

  • Mleko krowie, Bos d4, alfa-laktalbumina, Bos d5, beta-laktoglobulina, Bos d8, kazeina, Bos d6 (BSA) surowicza albumina wołowa, białko i żółtko jaja kurzego, ryż, soja, banan, wieprzowina, wołowina, kurczak, mąka – mix (mąki ze zbóż: pszenica, żyto, jęczmień, owies), drożdże, roztocza kurzu domowego -mix (D. pteronyssinus, D. farinae), pleśnie-mix (C.herbarum, A.alternata), pyłki: drzew późnych, drzew wczesnych, 6 traw- mix (tymotka łąkowa, kłosówka, kupkówka pospolita, rajgras angielski, wiechlina łąkowa, kostrzewa łąkowa), IgE całkowite.

PANEL ATOPOWY – 30 alergenów metodą Polycheck

  • Mleko krowie, Bos d4, alfa-laktalbumina, Bos d5, beta-laktoglobulina, Bos d8, kazeina, Białko jaja kurzego, żółtko jaja kurzego, dorsz, orzech ziemny, kakao, jabłko, marchew, pomidor, mąka – mix (mąki ze zbóż: pszenica, żyto, jęczmień, owies), kurczak, owoce cytrusowe – mix (cytryna, limonka, pomarańcza, mandarynka), ryż, pyłki 6 traw- mix (tymotka łąkowa, kłosówka, kupkówka pospolita, rajgras angielski, wiechlina łąkowa, kostrzewa łąkowa), pyłek żyta, D. pteronyssinus, D. farinae, naskórek: psa, kota, Aspergillus fumigatus, Alternaria alternata, Cladosporium herbarum, pyłek: brzozy, leszczyny, bylicy, CCD.

Panel insekty

PANEL INSEKTÓW – 6 alergenów metodą Polycheck

  • Pszczoła, osa, osa rVes v 5, szerszeń, komar, meszka, CCD.

Bardzo często w gabinecie alergologa badaniami pierwszego wyboru w ustaleniu źródła alergii są testy skórne. Mają jednak swoje ograniczenia i istnieją przypadki, w których testy alergiczne z krwi mają przewagę nad testami skórnymi.

Wskazania do badań laboratoryjnych w kierunku alergii:

  • u pacjentów wymagających stałego przyjmowania leków antyhistaminowych. W przypadku testów skórnych, na ok. 14 dni należy odstawić leki,
  • u niemowląt, małych dzieci (skóra nadreaktywna) i starszych pacjentów z obniżoną reaktywnością skóry,
  • u pacjentów z rozległymi zmianami skórnymi, uniemożliwiającymi wykonanie testów skórnych,
  • przy podejrzeniu alergii pokarmowej, testy alergiczne z krwi wykazują większą czułość,
  • w przypadku obaw pacjenta przed wykonaniem testów skórnych,
  • w przypadku niezgodności między wywiadem, a testami skórnymi.

Testy alergiczne z krwi są bezpieczne, nie wymagają odstawienia leków przeciwhistaminowych czy sterydowych i mogą być wykonywane nawet u chorych ze znacznym nasileniem objawów chorobowych.

Delta i inne warianty koronawirusa SARS-CoV-2

Elwira Zawidzka
-
0
Delta i inne warianty koronawirusa SARS-CoV-2

Wariant Delta, początkowo nazywany indyjską mutacją koronawirusa, od tygodni jest głównym tematem medialnych doniesień związanych z pandemią SARS-CoV-2. Co wiemy na jego temat i jak wygląda diagnostyka osób zakażonych tym wariantem koronawirusa?

Potrzebujesz testu w kierunku SARS-CoV-2? >> Sprawdź ofertę ALAB laboratoria!

Pandemia wywołana przez koronawirusa trwa już od prawie półtora roku. Od chwili pierwszych doniesień z początku 2020 r. o nowym, nieznanym patogenie, który wywołał masowe zachorowania w chińskiej prowincji Wuhan, pojawiło się wiele jego odmian powszechnie zwanych wariantami. Nowe warianty powstają na skutek mutacji zachodzących w genomie wirusa. Zmienność wirusa SARS-CoV-2 jest jego formą walki o przetrwanie w środowisku, a więc również „pokonywaniem” barier, jakie stawia organizm człowieka oraz radzeniem sobie ze środkami stosowanymi przez nas w profilaktyce i terapii choroby.

Mutacje mają wpływ na zakaźność wirusa, odpowiedź immunologiczną organizmu oraz objawy chorobowe COVID-19.

Wariantom nadano nazwy naukowe (nomenklatura Pango). Pojawiły się również nazwy geograficzne, ale ze względu na ich nieprecyzyjność związaną z  miejscem faktycznego pochodzenia i obszarem najczęstszych przypadków zakażeń, WHO zaproponowała nowe nazwy oparte na alfabecie greckim. Wprowadzenie uproszczonej terminologii miało na celu ułatwienie komunikacji dotyczącej COVID-19.

Testy PCR, testy antygenowe, badania przeciwciał >> Sprawdź szczegóły!

Mutacje koronawirusa SARS-CoV-2 podzielono na dwie grupy: warianty wzbudzające obawy (VOC) oraz warianty wzbudzające zainteresowanie (VOI).

Warianty wzbudzające obawy (VOC – Variant of Concern)

Warianty tej grupy, zgodnie z przyjętą definicją roboczą, spełniają definicję VOI (informacja poniżej) i cechuje je co najmniej jedna z poniższych zmian na poziomie globalnego znaczenia dla zdrowia publicznego:

  1. Szybsza transmisja lub niekorzystne zmiany w epidemiologii choroby COVID-19
  2. Wyższa zakaźność lub zmiany w symptomach choroby (np. większa liczba hospitalizacji lub zgonów)
  3. Spadek skuteczności środków zdrowia publicznego i socjalnego lub spadek skuteczności dostępnej diagnostyki, szczepionek, terapii

Do grupy wariantów wzbudzających obawy obecnie należą:

wariant delta i inne warianty VOC koronawirusa

Zakaźność wariantów VOC:

Zakaźność przedstawiana jest często jako współczynnik reproduktywności (R0), który określa, ile osób teoretycznie może zakazić pacjent ze stwierdzonym zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.

zakaźność wariantu delta i innych mutacji sars-cov-2 z grupy VOC

Warianty wzbudzające zainteresowanie (VOI – Variant of Interest)

Grupa obejmuje warianty, które zgodnie z definicją roboczą mogą, ze względu na charakter mutacji, wpływać globalnie na zdrowie publiczne poprzez:

  1. Zmiany w wiązaniu wirusa z receptorem na komórce gospodarza
  2. Powodowanie masowych zachorowań i ognisk COVID-19
  3. Występowanie w wielu krajach
  4. Wpływanie na zmianę skuteczności przeciwciał wytworzonych na skutek zakażenia „pierwotnym” wirusem SARS-CoV-2 lub po szczepieniu
  5. Ograniczanie skuteczności dostępnej diagnostyki, szczepionek, terapii

Wybrane warianty należące do grupy VOI:

warianty koronawirusa z grupy VOI

Wariant Delta

Wariant Delta, określany wcześniej jako indyjski, zdominował ostatnio przekaz publiczny. Związane jest to z wywołującym niepokój szybkim rozprzestrzenianiem się tego wariantu i jego większą zakaźnością w porównaniu do wcześniej poznanych mutacji wirusa SARS-CoV-2.

Podejrzewasz, że mogłeś mieć kontakt z koronawirusem? >> Zbadaj się!

Występowanie

Wariant Delta rozpowszechnił się na całym świecie (ponad 100 państw wg WHO) i obecnie w wielu krajach odpowiada za 50% do ponad 90% przypadków (Wielka Brytania, Izrael, Niemcy, Rosja, Portugalia).

Obecność wariantu Delta potwierdzono również na początku lipca 2021 r. w Polsce.

Zakaźność

Szacuje się, że zakaźność wirusa SARS-CoV-2 z mutacjami charakterystycznymi dla wariantu Delta jest 40%-60% wyższa niż w przypadku wariantu Alfa.

Objawy zakażenia wariantem Delta

Nie ma zdecydowanych dowodów na odmienność symptomów choroby COVID-19 wywołanych przez wariant Delta koronawirusa w porównaniu do objawów pojawiających się na skutek zakażenia innymi wariantami. Co ważne, pojedyncze publikacje i doniesienia na temat różnic wymagają weryfikacji w oparciu o przeprowadzenie analizy objawów na dużej grupie zakażonych.

Diagnostyka

W rutynowych laboratoriach genetycznych najbardziej czułą i wiarygodną metodą identyfikowania koronawirusa w próbkach pobranych od pacjentów jest metoda Real Time RT-PCR. Kolejne mutacje wirusa powodują konieczność stałego rewidowania testów diagnostycznych zarówno przez ich producentów, jak i przez laboratorium.  

W laboratoriach ALAB na terenie całej Polski stosujemy testy wykrywające co najmniej dwa geny charakterystyczne dla wirusów SARS-CoV-2, co eliminuje możliwość wydania fałszywie ujemnego wyniku u osoby zakażonej koronawirusem, w tym zakażonej wariantem Delta.

Przydatność naszych testów do wykrywania osób zakażonych wirusem Delta jest poświadczona przez producentów testów.

>> Dowiedz się więcej o testach służących diagnozowaniu wirusa SARS-CoV-2 dostępnych w ALAB laboratoria!

Ze względu na szybką zmienność wirusa SARS-CoV-2 związaną z  pojawieniem kolejnych mutacji, pełne potwierdzenie zakażenia jednym z wielu znanych obecnie wariantów lub stwierdzenie nowych mutacji wymaga sekwencjonowania genomu wirusa izolowanego z próbki pobranej od pacjenta. Badaniem takim zajmują się placówki naukowe i wybrane laboratoria SANEPID. Różnicowanie mutacji jest wykonywane głównie ze względów epidemiologicznych oraz ma wpływ na tworzenie nowych rozwiązań diagnostycznych, profilaktycznych i terapeutycznych.

Wariant Delta Plus

Chociaż wariant Delta stał się bardzo medialny całkiem niedawno, już pojawiły się doniesienia o jego nowej odmianie – obiektem zainteresowania stał się wariant Delta Plus.  Jest to odmiana wirusa wykazująca cechy zarówno wariantu indyjskiego, jak i południowoafrykańskiego. „Mieszanka” mutacji charakterystyczna dla wariantów Beta i Delta wydaje się szczególnie niebezpieczna dla zdrowia publicznego. Nowy wirus charakteryzuje się większą zakaźnością niż pierwotny wirus SARS-CoV-2, co przejął od wariantu Delta, oraz lepiej radzi sobie z pokonaniem odporności człowieka, co przypomina wariant Beta. Te cechy powodują, że wariant Delta Plus jest porównywany do szczególnie niebezpiecznego wirusa MERS-CoV, który jest odpowiedzialny za  bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej o wysokiej śmiertelności (36%).

Co dalej?

Mutowanie wirusów jest jednym z ich sposobów na przeżycie, ale także dominację w środowisku. Nam natomiast pozostaje niepoddawanie się w tej walce. Istnieje wiele dowodów na to, że jedną z najlepszych metod są szczepionki. Dlaczego? Osoby zaszczepione mają znacznie większe szanse na niezachorowanie na COVID-19 lub, w przypadku, jeśli dojdzie do infekcji, na znacznie lżejszy przebieg choroby albo zakażenie bezobjawowe. Nie do przecenienia jest też dążenie do osiągnięcia odporności populacyjnej, która dałaby nam znaczną przewagę nad wirusem.

Konieczne jest stałe kontrolowanie zmienności wirusa, a idące za tym zmiany muszą być wprowadzane zarówno w produkowanych szczepionkach, jak i w testach służących do wykrywania infekcji.

Biegunka podróżnych

Elwira Zawidzka
-
0
Biegunka podróżnych

Popularna zemsta faraona, czyli biegunka podróżnych to zmora wielu osób spędzających wakacje za granicą. Nieprzyjemne, często gwałtowne objawy żołądkowo-jelitowe potrafią skutecznie zepsuć urlop. Jakie czynniki wywołują biegunkę podróżnych i co można zrobić, by jej uniknąć?

Czym jest biegunka?

Biegunka manifestuje się oddawaniem półpłynnego, płynnego lub wodnistego stolca częściej niż trzy razy dziennie. W stolcu mogą pojawiać się patologiczne składniki takie jak śluz, ropa, krew.

Co oznacza termin „biegunka podróżnych” i kogo najczęściej dotyczy?

Jest to zespół symptomów żołądkowo-jelitowych występujących u osób podróżujących.  Lokalnie można spotkać się z innym określeniami tej choroby:  klątwa lub zemsta faraona, Delhi-belly, zemsta Montezumy, galop gringo.

Biegunki podróżnych są częstym problemem osób wyjeżdżających do krajów tropikalnych i krajów o złych warunkach sanitarnych. Szacuje się, że w zależności od regionu świata, od 20% do ponad 60%  turystów skarży się na dolegliwości ze strony układu pokarmowego spowodowanego pobytem w takich miejscach. Szczególnie narażone są osoby, które na miejsce wypoczynku wybierają Indie, Afrykę, Azję Pd-Wsch. i kraje Ameryki Łacińskiej. Najwyższa zachorowalność obserwowana jest u dzieci do lat 2 oraz wśród osób w wieku 20-30 lat.

Jakie objawy są typowe dla biegunki podróżnych?

  • częste, wodniste wypróżnienia
  • ból brzucha
  • parcie na stolec
  • rzadziej: gorączka, nudności, wymioty, krew i śluz w stolcu

Objawy pojawiają się nagle, zazwyczaj w ciągu pierwszych dni podróży (1-2 tydzień). Dolegliwości ustępują z reguły po kilku dniach. Warto wiedzieć, że czasami symptomy choroby ujawniają się dopiero po powrocie z wyjazdu.

Co jest przyczyną choroby?

Biegunka podróżnych spowodowana jest spożyciem pokarmów lub napojów skażonych drobnoustrojami. Najczęściej za wystąpienie objawów chorobowych odpowiedzialne są bakterie. Zakażenia wirusowe stanowią ok. 10% wszystkich przypadków, natomiast najrzadziej dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (ok. 5%) wynikają z zarażenia pasożytami.

Zobacz też: Zakażenia i zatrucia pokarmowe w okresie letnim

Etiologia biegunki podróżnych

Bakterie

Wirusy

Pasożyty

Jakie objawy powinny skłonić do pilnego kontaktu z lekarzem?

  • wypróżnienia powyżej 10/dobę
  • krew w stolcu
  • wysoka gorączka
  • dolegliwości brzuszne przedłużające się w czasie

Kiedy i jakie badania laboratoryjne wykonać?

Większość przypadków biegunki podróżnych kończy się samoistnie w ciągu kilku dni. Czasami jednak dolegliwości trwają dużo dłużej, a choroba może przybrać postać ciężką, wymagającą hospitalizacji. W takich wypadkach potrzebna jest diagnostyka laboratoryjna, która umożliwia zidentyfikowanie patogennego drobnoustroju oraz ustalenie celowanej terapii.

W laboratoriach ALAB dostępna jest szeroka oferta badań służąca diagnozowaniu biegunek z zastosowaniem metod mikroskopowych, posiewowych, testów immunoenzymatycznych i metod molekularnych. Listę badań można znaleźć na stronie  www.alablaboratoria.pl.

Jak uchronić się przed biegunką w trakcie podróży?

Podstawową zasadą jest przestrzeganie na każdym kroku higieny. Należy pamiętać o częstym myciu rąk, unikaniu zakupu żywności od ulicznych sprzedawców, piciu napojów butelkowanych, unikaniu spożywania niepasteryzowanych produktów mlecznych. Przy podróżowaniu do krajów o złych warunkach sanitarnych zaleca się również szczepienia ochronne zapobiegające chorobom przewodu pokarmowego. W kraju dostępne są szczepionki przeciwko cholerze, durowi brzusznemu oraz WZW typu A.

Zakażenia i zatrucia pokarmowe w okresie letnim

Elwira Zawidzka
-
0
Zakażenia i zatrucia pokarmowe w okresie letnim

Latem często dochodzi do zatruć (zakażeń) pokarmowych o etiologii zakaźnej. Ich przyczyną są głównie bakterie, rzadziej wirusy. Czym różni się zatrucie pokarmowe od zakażenia i jakie są czynniki ryzyka ich wystąpienia? Kiedy są potrzebne badania laboratoryjne? Zachęcamy do przeczytania artykułu.

Wysoka temperatura otoczenia sprzyja szybkiemu namnażaniu drobnoustrojów w źle przechowywanej żywności. Spożycie takich pokarmów może prowadzić do wystąpienia u ludzi dolegliwości w postaci biegunek i/lub wymiotów. Problem dotyczy praktycznie wszystkich: zarówno dzieci, dorosłych, jak i ludzi starszych. Objawy chorobowe mogą pojawiać się u pojedynczych osób lub może dojść do zbiorowych zatruć.

Zatrucie pokarmowe czy zakażenie?

O zakażeniu pokarmowym mówimy, gdy wraz z pokarmem do organizmu dostają się patogenne mikroorganizmy.

Z zatruciem pokarmowym mamy do czynienia wtedy, gdy objawy ze strony przewodu pokarmowego spowodowane są spożyciem pokarmu zanieczyszczonego toksyną.

Rezerwuarem patogennych drobnoustrojów są:

  1. Zwierzęta hodowlane – nośnik: żywność pochodzenia zwierzęcego, woda, warzywa
  2. Zwierzęta morskie – nośnik: owoce morza, woda
  3. Człowiek – nośnik: żywność skażona przez człowieka
  4. Środowisko – nośnik: woda, gleba

Ostre zatrucie pokarmowe pochodzenia bakteryjnego

Objawy ze strony przewodu pokarmowego występują w wyniku intoksykacji organizmu po spożyciu żywności skażonej toksyną wytarzaną przez toksynotwórcze szczepy bakterii. 

Najczęstszą przyczyną zatruć bakteryjnych są:

  • Enterotoksyny gronkowcowe (wytwarzane przez Staphylococcus aureus)

Objawy chorobowe zatrucia spowodowanego toksynami gronkowca występują po 0,5 do 8 godzin od spożycia pokarmu. Pojawiają się nudności, wymioty, biegunka, czasami ból głowy i gorączka. Ostre objawy ustępują po ok. 5-8 godzinach.

Najczęściej do zatrucia dochodzi po spożyciu lodów, kremów, jajek, serów, wyrobów garmażeryjnych i innych. Enterotoksyny gronkowcowe są oporne na wysoką temperaturę, szeroki zakres pH i enzymy proteolityczne, co sprawia, że nie są dezaktywowane podczas termicznej obróbki żywności.

  • Jad kiełbasiany (wytwarzany przez Clostridium botulinum)

Objawy chorobowe zatrucia jadem kiełbasianym występują po 2 godzinach do 8 dni od spożycia skażonego pokarmu (zwykle po 8-36 godzinach). U części pacjentów pojawiają się początkowo nudności, wymioty, biegunka, zaparcia. Główne symptomy zatrucia związane są jednak z zaburzeniami układu nerwowego. U chorych obserwuje się podwójne widzenie, chrypkę, upośledzenie mowy, trudności w połykaniu, porażenie mięśni, niedowład mięśni twarzy, zatrzymanie moczu.

Do zatrucia dochodzi najczęściej poprzez spożycie źle przygotowanych w warunkach domowych lub nieświeżych przetworów mięsnych i weków z warzyw o małej kwasowości (zielony groszek, kukurydza, oliwki, grzyby, szpinak, buraki). Toksyny Clostridium botulinum ulegają zniszczeniu w czasie gotowania, ale zarodniki wytwarzane przez bakterie są oporne na wysoką temperaturę.

Bakteryjne zakażenie pokarmowe

W okresie letnim czynnikami zapaleń żołądkowo jelitowych związanych z przedostawaniem się drobnoustrojów do organizmu są najczęściej:

  • Salmonella non-typhi

Szczepy odzwierzęce (niedurowe) są najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych w Polsce i jedną z najczęstszych w Unii Europejskiej.  Wywołują chorobę zwaną salmonellozą. Wyodrębniono ponad 2600 typów serologicznych w obrębie gatunku Salmonella enterica, spośród których za większość przypadków salmonelloz odpowiada Salmonella Enteritidis. Objawy chorobowe występują po 6 godzinach do 3-7 dni od spożycia skażonego pokarmu (zwykle po 1-2 dniach). Typowymi objawami salmonellozy są biegunka, gorączka, bóle brzucha i mięśni, czasami nudności i wymioty.

Do zakażenia salmonellą dochodzi najczęściej po spożyciu surowych jaj i produktów przygotowywanych na ich bazie (lody, kremy, ciasta, majonez), surowego lub niedogotowanego mięsa, skażonej wody oraz produktów mlecznych. Według danych PZH, w okresie letnim (trzeci kwartał roku) występuje przeszło czterokrotnie więcej zatruć pokarmowych niż w okresie zimowym.

  • Campylobacter jejuni

Gatunek ten jest odpowiedzialny za ok. 95% kampylobakterioz wywoływanych przez bakterie z rodzaju Campylobacter. Objawy chorobowe występują po 3-5 dniach od spożycia skażonego pokarmu. Typowymi objawami chorobowymi są biegunka (bardzo często z domieszką krwi i śluzu), nudności, wymioty, bóle brzucha. 

Do zakażenia wystarczy bardzo mała dawka infekcyjna – ok. 500 komórek. Źródłem zakażenia jest głównie drób, ale również świnie, bydło i owce. Do zakażenia dochodzi najczęściej po spożyciu zainfekowanego niedogotowanego mięsa (najczęściej drobiu), mleka i skażonej wody.

Kiedy są potrzebne badania?

Zakażenia i zatrucia pokarmowe najczęściej ustępują samoistnie po kilku godzinach do kilku dni. W okresie występowania symptomów choroby zazwyczaj wystarczająca jest odpowiednia dieta i uzupełnianie płynów utraconych na skutek wymiotów i biegunki. Czasami jednak może dojść do niepokojących objawów i dolegliwości przedłużających się w czasie. Takie reakcje organizmu wymagają konsultacji z lekarzem, który może zalecić wykonanie badań laboratoryjnych.

Badania mikrobiologiczne służące zidentyfikowaniu czynnika etiologicznego choroby mają zastosowanie przy podejrzeniu zakażenia, czyli w sytuacji, kiedy drobnoustrój przedostaje się do organizmu.

W sklepie internetowym ALAB laboratoria dostępne są badania posiewowe:

Nowe kryterium rozpoznania cukrzycy – hemoglobina glikowana

Agata Strukow
-
0
Nowe kryterium rozpoznania cukrzycy – hemoglobina glikowana

W marcu 2021 Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaktualizowało zalecenia kliniczne dotyczące postępowaniu u chorych na cukrzycę. Po raz pierwszy wytyczne w naszym kraju zawierają nowe kryterium rozpoznania tej choroby – jest nim hemoglobina glikowana. W roku 2022 i 2023 PTD wydało aktualizację zaleceń, rekomendacje dotyczące wykonywania badań laboratoryjnych pozostały niezmienione.

Jak było do tej pory?

Do niedawna rozpoznanie cukrzycy można było postawić tylko na podstawie pomiaru stężenia glukozy we krwi. Jeśli dwukrotne badanie pokazało wynik przekraczający 125 mg/dl, można postawić diagnozę, iż mamy do czynienia z cukrzycą. Przedział 100-125 mg/dl oznacza nieprawidłową glikemię i jest wskazaniem do doustnego testu tolerancji glukozy. Natomiast wynik poniżej 70 mg/dl wskazuje na hipoglikemię, czyli za niski poziom glukozy.

Kryteria rozpoznawania cukrzycy na podstawie pomiaru glikemii na czczo pozostają aktualne. PTD obecnie dołożyło jeszcze jeden parametr – hemoglobinę glikowaną.

Kryteria rozpoznawania cukrzycy – co się zmieniło?

Nowa odsłona wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (marzec 2021) dodaje jeszcze jedno kryterium rozpoznania – jest to hemoglobina glikowana (HbA1c). Już jednorazowy jej wynik we krwi wynoszący co najmniej 48 mmol/ml, czyli więcej niż 6,5%, upoważnia do zdiagnozowania cukrzycy.

pakiet ryzyko cukrzycy rozszerzony

Co to jest hemoglobina glikowana?

Hemoglobina glikowana to dobrze nam znana hemoglobina występująca we krwi, która uległa procesowi tzw. glikacji, czyli przyłączenia glukozy do białka występującego w hemoglobinie. Przy wysokim stężeniu glukozy wszystkie białka w naszym organizmie ulegają temu procesowi, jednak najrzetelniej można go zmierzyć, badając odsetek hemoglobiny glikowanej. Jej poziom dobrze odzwierciedla stężenie glukozy w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Jak to jest możliwe? Wiąże się to ze średnim czasem przeżycia krwinki czerwonej (erytrocytu), który zawiera hemoglobinę. Erytrocyt przeżywa w naszym organizmie ok. 120 dni, po tym okresie ginie. Dlatego poziom hemoglobiny glikowanej to dobry wskaźnik wyrównania cukrzycy w ciągu ostatnich kilku tygodni.

Hemoglobina glikowana – wartości prawidłowe

Im więcej glukozy, tym większy będzie odsetek hemoglobiny glikowanej. U osób z prawidłowym stężeniem glukozy poziom hemoglobiny glikowanej wynosi ok. 5% (pomiędzy 4% a 6%). Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca, aby u pacjentów z rozpoznaną cukrzycą jej poziom był niższy niż 7% – taki powinien być cel terapii cukrzycy, ponieważ pozwala zminimalizować ryzyko powikłań tej choroby.

Należy jednak pamiętać, że optymalny poziom tego hemoglobiny glikowanej zależy również od wieku osoby badanej, chorób towarzyszących, czy ciąży (lub planowania ciąży). Zalecenia PTD są następujące:

  • pacjenci z już rozpoznaną cukrzycą typu 1, krótkotrwałą cukrzycą typu 2 – < 6,5%
  • dzieci i młodzież – < 6,5%
  • kobiety planujące ciążę oraz w I trymestrze ciąży < 6,5%
  • kobiety w ciąży (II i III trymestr ciąży)  – < 6%
  • osoby starsze, pacjenci w wieloletnią cukrzycą i/lub powikłaniami sercowo-naczyniowymi (zawał, udar) – < 8%.

Hemoglobina glikowana – przygotowanie do badania

Materiałem do badania hemoglobiny glikowanej jest krew pobierana z żyły łokciowej. Badanie wykonane z krwi włośniczkowej (z palca) nie może być podstawą diagnostyki cukrzycy.

Badanie hemoglobiny glikowanej nie wymaga specjalnego przygotowania, nie trzeba być na czczo, nie trzeba również odstawiać żadnych leków. Na wynik badania nie ma również wpływu pora dnia.

badanie hemoglobiny glikowanej

Hemoglobina glikowana – jak często wykonywać badanie?

  1. U chorych na cukrzycę początkowo co 3 miesiące, aż do osiągnięcia zindywidualizowanych wartości docelowych, a następnie nie rzadziej niż co 6 miesięcy.
  2. U kobiet w ciąży chorych na cukrzycę, badanie należy wykonywać co miesiąc, ze względu na zmieniony obrót czerwonych krwinek.

Hemoglobina glikowana – dlaczego warto zrobić to badanie?

Hemoglobina glikowana dostarcza bardzo wartościowych informacji na temat wyrównania parametrów gospodarki węglowodanowej. Dlaczego? Test hemoglobiny glikowanej dostarcza informacji o średniej glikemii (poziomie glukozy) w ciągu ostatnich trzech miesięcy. Pozwala na:

  • rozpoznanie nowej cukrzycy
  • ocenę, czy pacjent leczony z powodu cukrzycy ma prawidłowo dobrane leki oraz ich dawki
  • sprawdzenie, czy pacjent stosuje się do zaleceń lekarza
  • ocenę ryzyka rozwoju powikłań cukrzycy – wiadomo, iż im wyższy poziom HbA1c, tym większe ryzyko powikłań tej choroby (problemów z nerkami, powikłań sercowo-naczyniowych – zawału lub udaru, zaburzeń widzenia, zaburzeń układu nerwowego).

Hemoglobina glikowana – co może wpływać na wynik?

Jak wspominaliśmy wyżej, HbA1c jest hemoglobiną, dlatego stany zmieniające poziom hemoglobiny glikowanej we krwi mogą dawać fałszywe informacje. Dzieje się tak u osób z niedokrwistością, u kobiet w ciąży i w okresie po porodzie, u pacjentów dializowanych i po przetoczeniu krwi.

Dlatego u pacjentów, którzy mają rozpoznaną niedokrwistość (niezależnie od przyczyny), są w trakcie jej leczenia lub zachodzi podejrzenie występowania niedokrwistości, warto wykonać dodatkowo morfologię krwi.

Badanie hemoglobiny glikowanej jest dostępne w ALAB laboratoria – sprawdź szczegóły!

Artykuł został zaktualizowany 12.10.2023 r.

Piśmiennictwo

  1. https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecania-aktywni-czlonkowie-2023
  2. https://diabetesjournals.org/care/article/doi/10.2337/dci23-0048/153424/Executive-Summary-Guidelines-and-Recommendations
  3. https://diabetesjournals.org/care/article/46/10/e151/153425/Guidelines-and-Recommendations-for-Laboratory

Bądź gotowy na wstrząs!

Magdalena Bondziul
-
0
Bądź gotowy na wstrząs!

Jedną z najcięższych oraz stanowiących bezpośrednie zagrożenie życia reakcją związaną z alergią jest wstrząs anafilaktyczny. Nie podjęcie leczenia w odpowiednim czasie prowadzi do zgonu. Warto być świadomym, co może być potencjalnym czynnikiem wywołującym wstrząs, jakie objawy powoduje anafilaksja oraz w jaki sposób sprawdzić, czy znajdujemy się w grupie ryzyka.

Wstrząs anafilaktyczny opisywany jest jako nagła, szybko rozwijająca się, ogólnoustrojowa reakcja organizmu, która zagraża życiu i może prowadzić do śmierci. Ten bardzo silny odczyn spowodowany jest kontaktem z alergenem.

Do charakterystycznych objawów związanych z rozwijającą się anafilaksją zaliczamy:

  • Obrzęk języka, pokrzywkę, świąd
  • Spadek ciśnienia tętniczego z przyspieszoną akcją serca
  • Duszność, suchy kaszel, świszczący oddech
  • Bladość skóry z nadmierną potliwością
  • Zawroty głowy, utratę przytomności

Warto podkreślić, że może dojść do nawrotu wstrząsu, ujawniającego się do 72h od pojawienia się pierwszych symptomów.

Czym może być spowodowana anafilaksja? Najczęstsze przyczyny wstrząsu anafilaktycznego

Najczęstszymi czynnikami wyzwalającymi anafilaksję są przede wszystkim jady owadów, leki oraz pokarmy. Dodatkowo występowanie chorób współistniejących, takich jak astma czy choroby sercowo-naczyniowe, zwiększa ryzyko wystąpienia silnego wstrząsu anafilaktycznego. U 20% pacjentów czynniki, takie jak wysiłek fizyczny, niesterydowe leki przeciwzapalne, alkohol, stres czy ostra infekcja mogą być również bodźcem zwiększającym ryzyko wystąpienia anafilaksji.

Rozwój alergologii pozwolił na wyodrębnienie głównych pokarmów o potencjalnie silnych właściwościach anafilaktycznych. Do grupy tej u osób dorosłych zaliczamy przede wszystkim orzeszki ziemne, skorupiaki oraz cytrusy. Natomiast u dzieci są to orzechy ziemne i laskowe, mleko krowie, jajka kurze czy też ryby.

Jak rozpoznać wstrząs anafilaktyczny?

Podstawowym kryterium rozpoznania wstrząsu jest obserwacja objawów klinicznych pacjenta. Symptomy anafilaksji są dość charakterystyczne, jednak mogą być mylone z astmą oskrzelową lub zatruciem pokarmowym. Istotne jest, aby określić czynnik, który jest wyzwalaczem reakcji.

W celu potwierdzenia wstrząsu wykonuje się również badania laboratoryjne, a wśród nich przede wszystkim oznacza się m.in. poziom histaminy. Próbka do badania powinna zostać pobrana do godziny od pojawienia się objawów. Innym testem wykorzystywanym w rozpoznaniu anafilaksji jest tryptaza we krwi. Warto podkreślić, że poziom tego enzymu może być prawidłowy u osób, które mają zdiagnozowaną alergię pokarmową.

badanie diaminooksydazy baner

W jaki sposób zapobiegać anafilaksji?

Anafilaksja jest stanem, który bezpośrednio zagraża życiu, dlatego tak ważne jest aby starać się mu zapobiegać. Istotne jest, aby określić, co wywołuje reakcję alergiczną i w miarę możliwości unikać kontaktu z tym czynnikiem. W celu ustalenia, co nas uczula, należy udać się do lekarza alergologa i wykonać odpowiednie badania.

W ALAB laboratoria dostępna jest szeroka gama testów z zakresu alergologii, które pozwolą precyzyjnie określić nie tylko alergen, który wywołuje u nas reakcję, ale również białko wchodzące w jego skład, a następnie podjąć odpowiednie leczenie. Test ALEX wykrywa, która dokładnie cząsteczka może potencjalnie wywołać anafilaksję. To najszerszy dostępny na rynku panel wykrywający 295 alergenów w jednym oznaczeniu.

Więcej informacji o teście ALEX 295 znajdziesz na stronie www.testalex.com.pl

Zapobiegaj rozwojowi raka jelita grubego!

Elwira Zawidzka
-
0
Zapobiegaj rozwojowi raka jelita grubego!

Obecność w kale niewidocznych gołym okiem śladowych ilości krwi (tzw. krew utajona w kale) może być jednym z pierwszych symptomów zdradliwej choroby, jaką jest rak jelita grubego. Wcześnie wykryty nowotwór jest zwykle w pełni uleczalny. Nieinwazyjne badanie w kierunku krwi utajonej jest badaniem profilaktycznym, wykrywającym krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Co roku odnotowuje się w Polsce około 18 tysięcy przypadków zachorowań na raka jelita grubego. Choroba ta zajmuje trzecie miejsce wśród przyczyn zgonów z powodu nowotworów, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn.

Prawdopodobieństwo zachorowania zwiększają:

  • uwarunkowania genetyczne (rak jelita w rodzinie, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
  • wiek > 50 roku życia
  • otyłość
  • brak aktywności fizycznej
  • błędy dietetyczne (dieta bogata w tłuszcze zwierzęce, wysokokaloryczna, uboga w błonnik i świeże produkty)
  • palenie papierosów

Jakie są objawy raka jelita grubego?

Rak jelita grubego bardzo często rozwija się powoli, nie dając na początku żadnych objawów. Niepokojącymi symptomami, które mogą występować przy tego typu nowotworze są:

  • krwawienie z odbytu
  • bóle w dole brzucha
  • chudnięcie
  • uporczywe biegunki
  • naprzemienne biegunki i zaparcia
  • bolesne parcie na stolec
  • osłabienie
  • niedokrwistość

Pojawienie się powyższych objawów powinno skłonić nas do wykonania badań diagnostycznych. Do takich należą również badania laboratoryjne.

Krew utajona w kale – kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Badanie krwi utajonej w kale jest w diagnostyce raka jelita grubego nieinwazyjnym badaniem wstępnym. Jest pomocne w początkowym stadium choroby, kiedy krwawienia nie są widoczne gołym okiem. Test stosowany jest nie tylko w przypadku pojawienia się niepokojących dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, ale również profilaktycznie raz w roku jako badanie przesiewowe przez osoby:

  • po 40 r.ż., jeśli w wywiadzie rodzinnym stwierdzono raka jelita grubego u bliskiego krewnego (rodzice, rodzeństwo, dzieci)
  • po 50 r.ż.

Test FIT OC Sensor – badanie ilościowe

Test immunochemiczny FIT OC Sensor służy do wykrywania krwi utajonej. Materiałem do badania jest próbka kału pobrana do pojemnika dostępnego w punktach pobrań ALAB laboratoria. W pojemniku należy umieścić materiał pobrany z kilku różnych miejsc oddanego stolca. Ze względu na niejednorodność próbki kału i nieregularne krwawienia zaleca się kilkukrotne wykonanie badania. Testu nie wykonuje się podczas: menstruacji, krwawień z żylaków odbytu, krwiomoczu.

krew utajona w kale met. ilościowa baner

Test posiada certyfikat IVD i jest specyficzny dla hemoglobiny ludzkiej. Wynik badania przedstawiany jest jako wartość stężenia hemoglobiny ( HbA0) wyrażona w ng/ml.

Wartości cut-off (próg odcięcia) dla testu FIT określające, czy wynik jest dodatni czy ujemny, są ustalane w poszczególnych krajach Europy w przedziale między 50 – 200 ng/ml. Ośrodek Profilaktyki Nowotworów przy Instytucie Onkologii w Warszawie w programie pilotażowym „PICCOLINO” ustalił dla metody FIT wartość cut-off na poziomie 50 ng/ml, jako wartość odpowiednią do screeningu dla polskiej populacji.

Wynik testu w zakresie 30-50 ng/ml powinien być wskazaniem do weryfikacji w ponownym badaniu.

Przewaga testu FIT OC Sensor nad rutynowo stosowanymi manualnymi testami jakościowymi:

  • wysoka czułość i swoistość metody (czułość 10 ng/mL, swoistość 98%)
  • ocena ilościowa
  • brak potrzeby stosowania specjalnej diety przed badaniem
  • automatyzacja procesu (ograniczenie błędów ludzkich)

UWAGA: Krew utajona w kale może być symptomem wielu chorób układu pokarmowego. Wynik dodatni należy skonsultować z lekarzem, który podejmie dalszą diagnostykę celem dokładnego rozpoznania przypadku i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Rozpoznanie nowotworu jelita grubego we wczesnej fazie choroby daje 90%-95% szans na wyleczenie.

Badanie jest dostępne w sklepie internetowym ALAB laboratoria – sprawdź szczegóły badania na krew utajoną w kale!

Nużeniec – przyczyna dokuczliwej choroby oczu i skóry

Elwira Zawidzka
-
0
Nużeniec – przyczyna dokuczliwej choroby oczu i skóry

Nużyca (demodekoza) jest przewlekłą chorobą pasożytniczą, którą wywołuje należący do roztoczy nużeniec (Demodex spp. – od gr. demos – skóra i dex – robak). Choroba ta dotyka zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Zarażanie człowieka powiązane jest z dwoma gatunkami: nużeńcem ludzkim (Demodex folliculorum) i nużeńcem krótkim (Demodex brevis).

Nużeniec bytuje w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych, w szczególności w okolicy twarzy i owłosionej skóry głowy. Pasożyty najliczniej umiejscawiają się w okolicy nosa, dookoła oczu, na czole, brodzie oraz w bruździe nosowo-wargowej. Rzadziej natomiast występują na dłoniach, stopach lub sutkach.

Do zarażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z zarażonym lub poprzez przedmioty codziennego użytku, takie jak odzież, kosmetyki, czy przybory do czesania. Warto też wiedzieć, że zwiększone ryzyko zarażenia nużeńcem występuje w trakcie zabiegów kosmetycznych i fryzjerskich. Prawdopodobnie do zarażenia może dojść również za pośrednictwem kurzu, w  którym mogą znajdować się jaja pasożyta.

Co ciekawe, częstość występowania nużeńców u ludzi wzrasta wraz z wiekiem: jest niska u dzieci, natomiast u osób powyżej 70 r.ż. obecność tych pasożytów jest obserwowana u ponad 90% populacji.

Nużeniec – objawy zarażenia

W większości wypadków nużeniec pozostaje niezauważony, a zarażenie przebiega bezobjawowo. Zmiany chorobowe pojawiają się na skutek blokowania przez pasożyta ujść gruczołów łojowych oraz powstawania miejscowej reakcji zapalnej.

Symptomy choroby występują zazwyczaj u ludzi z grup ryzyka. Należą do nich:

  • alergicy
  • ludzie starsi, po 70 r.ż.
  • osoby z obniżoną odpornością
  • pacjenci po kuracjach antybiotykowych
  • narażeni na ciągły stres
  • osoby ze stanami zapalnymi skóry
  • posiadacze cery łojotokowej
  • osoby z zaburzeniami gospodarki hormonalnej lub lipidowej

Objawy, które pojawiają się u osób dotkniętych demodekozą, mogą być mylone z chorobami o innym podłożu np. z alergiami. Niejednokrotnie powoduje to bardzo długotrwałe poszukiwanie przyczyny dolegliwości i, co za tym idzie, wizyty w kolejnych gabinetach lekarskich.

Najczęstsze objawy nużycy, na które skarżą się pacjenci to:

  • swędzenie i zaczerwienie powiek
  • uczucie ciała obcego w oku
  • zespół suchego oka (ZSO)
  • nadmierne łzawienie
  • nierówny wzrost rzęs oraz ich wypadanie
  • zaostrzenie trądziku różowatego nie poddające się leczeniu

Co więcej, u chorych na nużycę oczną występuje zwiększone ryzyko zakażeń bakteryjnych,  co może prowadzić do nawracających jęczmieni i gradówek.

Jak wykryć nużeńca? Diagnostyka laboratoryjna w kierunku nużycy (demodekozy)

Diagnostyka zarażenia nużeńcem polega na mikroskopowej ocenie materiału pobranego od pacjenta z miejsc, w których podejrzewamy obecność pasożyta. W preparacie poszukuje się postaci dorosłych, larwalnych i/lub jaj nużeńca.

Fot. 1 – Jajo nużeńca

nużeniec

Fot. 2 – Nużeniec – dorosły osobnik

Badanie w kierunku nużycy ocznej

Próbką do badania są rzęsy pobrane za pomocą pincety z górnej i dolnej powieki obu oczu.

Badanie w kierunku nużycy skórnej

Próbką do badania są zeskrobiny ze skóry z miejsc zmienionych.

badanie w kierunku nużeńca

Jak przygotować się do badania?

  • W dniu badania nie należy nakładać makijażu – skóra musi być czysta, bez kremu, pudru, fluidu i tuszu do rzęs.
  • Na 7 dni przed badaniem nie należy stosować leków miejscowych (dopuszczalne mycie twarzy letnią wodą z niewielką ilością mydła)
  • Badanie można wykonać po upływie co najmniej 14 dni od odstawienia leków doustnych stosowanych przeciwko trądzikowi różowatemu (np. doksycyklina, tetracyklina, metronidazol)

Badanie może być wykonywane:

  • bez skierowania od lekarza
  • wielokrotnie
  • bez uprzedniego wykonywania dodatkowych badań
  • u kobiet i mężczyzn w różnym wieku
  • także u dzieci, w szczególności w przypadkach przewlekłego zapalenia spojówek i brzegów powiek oraz nawracających gradówek
  • u pacjentów z podejrzeniem trądziku różowatego

Wynik badania

Dla rozpoznania nużycy wynik dodatni badania (obecność postaci dorosłych, larwalnych i/lub jaj nużeńca) musi być powiązany z obrazem klinicznym.

Badanie umożliwiające wykrycie nużeńca wykonasz w ALAB laboratoria – sprawdź szczegóły!

Zapraszamy też do obejrzenia krótkiego filmu na temat diagnostyki nużycy:

Infekcje – reakcja organizmu na zakażenie

Elwira Zawidzka
-
0
Infekcje – reakcja organizmu na zakażenie

Pandemia wywołana przez wirusa SARS-CoV-2 spowodowała wzrost zainteresowania tematyką chorób zakaźnych i sposobów walki z nimi. Jak reaguje nasz własny organizm na zetknięcie z patogenami? Jakie wrodzone mechanizmy obronne posiada człowiek, a jakie wykształcają się dopiero po zetknięciu z nowym drobnoustrojem? Czy każda infekcja kończy się chorobą? Te i inne informacje znajdziesz w naszym artykule.

Czym jest zakażenie (infekcja)?

Pojęcie „zakażenie” definiowane jest jako wtargnięcie do organizmu obcego drobnoustroju – niezależnie od tego, czy wywołuje on chorobę, czy jest przyczyną bezobjawowej kolonizacji. Warto wiedzieć, że zakażenie może być spowodowane przez bakterie, wirusy i grzyby. Natomiast w odniesieniu do pasożytów używa się określenia „zarażenie”.

Pierwsza linia obrony – bariery zewnętrzne

Infekcja nie jest zjawiskiem dla nas pozytywnym, więc organizm stara się przed nią uchronić. Pierwszą przeszkodę stanowią bariery mechaniczne, chemiczne, biologiczne oraz odruchy czynnościowe.

  • Skóra i błony śluzowe stanowią hamulec mechaniczny.
  • Peptydy antybakteryjne (np. β-defensyny),  lizozym, fosfolipaza A, kwas żołądkowy, proteazy, kwasy tłuszczowe to przykłady barier chemicznych. Przed obcymi mikroorganizmami zabezpiecza nas także własna flora fizjologiczna zasiedlająca przewód pokarmowy, drogi moczowo-płciowe czy skórę.  
  • Odruchy czynnościowe, takie jak kaszel, kichanie, łzawienie, perystaltyka jelit pomagają pozbyć się intruza, zanim zdoła zasiedlić nasz organizm lub wywołać objawy chorobowe.

Druga linia obrony – odporność wrodzona

Jeżeli patogenom uda się pokonać pierwszą linię obrony, odzywa się nasza odporność wrodzona. Pobudzenie układu immunologicznego odbywa się za sprawą fragmentów drobnoustrojów zwanych antygenami. Niezwykle złożony układ immunologiczny ma zdolność odróżniania własnych komórek od obcych, które traktuje jako niepożądanych intruzów. Do gry wchodzą komórki fagocytujące (monocyty, makrofagi, granulocyty) i „współpracujące” z nimi białka (układ dopełniacza, interferony, defensyny, laktoferyna, katepsyna).

  • Układ dopełniacza – jest szczególnie istotny w przypadku zakażeń bakteryjnych. Białka szybko docierają do zaatakowanego miejsca i uruchomiają reakcję zapalną. Są odpowiedzialne za  przyciąganie tzw. komórek żernych (neutrofili, makrofagów), stymulują uwalnianie histaminy, opłaszczają patogeny ułatwiając zadanie komórkom żernym, niszczą patogeny
  • Interferon – jest niezwykle ważny w sytuacji, gdy infekcja jest spowodowana przez wirusy. Rozpoczyna ochronę komórek sąsiadujących z komórkami zakażonymi wirusem, poprawia prezentację antygenu, blokuje miejscową replikację wirusa, zapoczątkowuje ogólnoustrojową odpowiedź przeciwwirusową
  • Komórki fagocytujące – zwane są również żernymi, ze względu na swoje zdolności do wyszukiwania i pożerania obcych cząstek. Najważniejsze wśród nich są:

Neutrofile – główny składnik odpowiedzi przeciwbakteryjnej, uczestniczą w powstaniu odczynu zapalnego. Żyją krótko, a martwe komórki są głównym składnikiem ropy

Makrofagi – żyją dłużej od neutrofili, aktywują odpowiedź ostrej fazy i zapalnej. Ponadto produkują interleukiny, TNF-α, TNF-β i INF- α, prezentują antygen komórkom T CD4

Komórki dendrytyczne – produkują cytokiny, INF-α, zapoczątkowują odpowiedź immunologiczną

Trzecia linia obrony – odpowiedź swoista

W swoistej odpowiedzi immunologicznej podstawową rolę odgrywają limfocyty – jeden z rodzajów leukocytów. Powstają one w szpiku kostnym, skąd migrują do różnych części układu limfatycznego. Na powierzchni posiadają receptory rozpoznające obce substancje.

Prezentacja antygenu

Przed rozwinięciem swoistej odpowiedzi immunologicznej niezbędne jest zaprezentowanie antygenów limfocytom T przy udziale zespołu białek głównego układu zgodności tkankowej (MHC).

  • MHC klasy I – prezentują antygeny limfocytom T cytotoksycznym, uczestniczą w obronie przed patogenami wewnątrzkomórkowymi (np. wirusami), komórka prezentująca antygen jest zabijana.
  • MHC klasy II – prezentują antygeny limfocytom T pomocniczym, aktywują limfocyty, które następnie wpływają na regulację odpowiedzi immunologicznej, nie dochodzi do śmierci komórki prezentującej antygen.
  • Prezentacja krzyżowa – pobudzenie zarówno limfocytów Th, jak i limfocytów Tc, określone komórki, prezentują antygeny jednocześnie na MHC obu klas i nie są zabijane przez limfocyty Tc.

Rodzaje swoistej odpowiedzi immunologicznej

Odpowiedź humoralna – ma związek z przeciwciałami wytwarzanymi przez limfocyty B. Przeciwciała chronią przed powtórnym wnikaniem patogenu, jego rozprzestrzenianiem się w krwi i pomagają eliminować drobnoustrój z organizmu.

Rodzaje przeciwciał:

  • IgA – dominują w błonach śluzowych, gdzie neutralizują antygeny, w surowicy pełnią rolę uzupełniającą
  • IgM – przeciwciała 1-szej fazy odpowiedzi immunologicznej, ich pojawienie powiązane jest głównie z pierwotną odpowiedzią immunologiczną
  • IgG – przeciwciała 2-giej fazy, mogą świadczyć o przebyciu zakażenia, są elementami pamięci immunologicznej
  • IgE – maja znaczenie przy diagnostyce chorób pasożytniczych i alergii

Odpowiedź komórkowa – warunkowana przez limfocyty T, zdolne do bezpośredniego niszczenia drobnoustrojów.

Rodzaje limfocytów:

  • Limfocyty T 
    • Limfocyty pomocnicze Th – wspomagają odporność humoralną i komórkową, aktywując  limfocyty B oraz limfocyty T. Rozpoznają antygeny związane z białkami MHC klasy II.
    • Limfocyty cytotoksyczne Tc – atakują komórki organizmu zakażone drobnoustrojami: wirusami, czasem bakteriami. Rozpoznają antygeny związane z białkami MHC klasy I.
  • Limfocyty B
    • Ich podstawową funkcją jest wytwarzanie przeciwciał, maja również zdolność prezentacji antygenu komórkom T.

Pamięć immunologiczna

Po przejściu choroby zakaźnej w naszym organizmie pozostają niewielkie ilości przeciwciał, a także limfocyty pamięci B i T. Limfocyty pamięci B i T mają dużo dłuższą żywotność niż przeciwciała.

Dzięki pamięci immunologicznej przy powtórnym spotkaniu z patogenem reakcja organizmu jest dużo szybsza niż przy pierwszym kontakcie, co może zapobiec pojawieniu się choroby lub w znacznym stopniu ograniczyć jej objawy kliniczne.

Infekcja – diagnostyka laboratoryjna

Objawy kliniczne choroby, szczególnie w zestawieniu z kryteriami epidemiologicznymi,  mogą wskazywać na zakażenie, ale pełne potwierdzenie infekcji można uzyskać dzięki zestawieniu objawów z wynikami badań laboratoryjnych.

O istniejącym zakażeniu mogą świadczyć odstępstwa w morfologii krwi, podwyższony poziom CRP czy prokalcytoniny.

Odpowiednio dobrane badania mogą nie tylko wskazać na toczący się w organizmie proces infekcji, ale również zidentyfikować patogen, który jest przyczyną choroby. Do tego typu oznaczeń wykorzystuje się metodę posiewów materiału pobranego z miejsca zakażenia, metody serologiczne służące wykrywaniu antygenów oraz przeciwciał, czy metody genetyczne, których celem jest zidentyfikowanie materiału genetycznego drobnoustroju.

Więcej informacji na temat badań znajdziesz na stronie alablaboratoria.pl oraz na naszym kanale YouTube.

Jak przygotować dziecko do pobrania krwi?

Agata Strukow
-
0
Jak przygotować dziecko do pobrania krwi?

Drodzy Rodzice, pobranie krwi u dziecka jest stresem dla wielu dorosłych. Dlatego trudno się dziwić, iż takie emocje towarzyszą również najmłodszym pacjentom. Tymczasem wsparcie rodzica odgrywa ogromną rolę podczas wizyty w laboratorium. Jak się do niej przygotować? Jak przygotować do niej nasze dziecko? Zachęcamy do lektury.

Pobranie krwi u dziecka – najczęstsze pytania

  • Czy trzeba być na czczo? Co to znaczy być na czczo? Co można dać dziecku do picia?
  • Czy przed badaniem należy odstawić leki?
  • Dziecko pyta, „czy będzie bolało” – jak z nim rozmawiać ?
  • Dlaczego przed wejściem do gabinetu pobrań należy chwilę odpocząć?

Zanim jednak zaczniemy szczegółowo odpowiadać na powyższe pytania, należy podkreślić jedną, niezwykle ważną rzecz. Jeśli dziecko wie, co się będzie działo, podejdzie do wszystkiego z większym spokojem. Dlatego przed pójściem do laboratorium należy z dzieckiem porozmawiać i opowiedzieć mu, jak będzie wyglądała wizyta w laboratorium. Pomogą Wam w tym przygotowane przez nas materiały:

  • kreskówka opowiadającą historię małego pacjenta w naszym laboratorium. Opowieść powstała we współpracy z wieloma specjalistami, m.in. psychologami. Obejrzyj film razem z dzieckiem przed wizytą w laboratorium.
  • kolorowanka dla dzieci, w której występują również bohaterowie filmu. Można ją pobrać z naszej strony internetowej, wydrukować i zachęcić dziecko do wejścia w świat laboratorium.

Przed wizytą w laboratorium

  • Czy na badanie należy przyjść na czczo? Co to znaczy być na czczo?

Nie na wszystkie badania należy być na czczo, co może znacząco zmniejszać dyskomfort pacjenta. Dlatego najlepiej zwrócić się do lekarza zlecającego badanie lub skontaktować się z naszym Punktem Pobrań, by dowiedzieć się, czy na konkretne badanie dziecko musi przyjść bez śniadania. Jest kilka badań, gdzie jest to zawsze wymagane, np. morfologia, poziom glukozy, badanie hormonów tarczycy (TSH, fT4 i fT3). W pozostałych przypadkach zachęcamy, aby się upewnić.

A co to znaczy „być na czczo”? Trzeba być ok. 8-12 godzin od ostatniego posiłku. Przerwa po kolacji nie może być zbyt krótka, ale nie może również być zbyt długa (powyżej 16 h). Głodzenie również może zmieniać niektóre parametry krwi.

Jeśli na badanie trzeba być na czczo, weź ze sobą kanapkę lub przekąskę, którą dziecko będzie mogło zjeść od razu po pobraniu.

  • Czy można dać dziecku coś do picia?

Przed badaniem można dać dziecku do picia kilka łyków niegazowanej wody. Czasami jest to wręcz wskazane, ponieważ u odwonionego pacjenta trudniej jest pobrać krew. Pamiętajmy jednak, że jeśli badanie ma być pobierane na czczo, to nie może to być inny napój, zwłaszcza słodzony.

  • Czy przed badaniem należy odstawić leki?

Jeśli dziecko przyjmuje na stałe jakieś leki, należy skonsultować z lekarzem, czy w danym przypadku można je zażyć po pobraniu. Pamiętajmy, iż leki multiwitaminowe, zioła czy leki OTC (bez recepty) także mogą wpływać na wyniki badań. Jeśli dziecko bierze leki z powodu infekcji – np. antybiotyki – należy odczekać od 2 do 4 tygodni od jej zakończenia. Infekcja również może zmieniać wyniki badania.

  • „Czy będzie bolało?” – jak odpowiadać dziecku na to pytanie?

Na to pytanie rodzice najczęściej odpowiadają, że nie będzie bolało. Jednak nie należy tego robić. Uprzedź dziecko, że poczuje ukłucie oraz zaznacz, iż jeśli będzie słuchało poleceń pielęgniarki i nie będzie ruszało się w czasie pobrania, to nieprzyjemne odczucia będą trwały tylko chwilę.

W laboratorium

Po przyjściu do laboratorium odpocznijcie kilka minut. Niech dziecko pobawi się chwilę swoją ulubioną zabawką lub zwyczajnie przytuli do opiekuna. Dziecko jest bardzo dobrym obserwatorem, dlatego rodzic powinien również być spokojny. Aktywność lub nasilony stres tuż przed pobraniem mogą zmieniać niektóre parametry krwi.

Ważne jest, aby zarówno dziecko, jak i rodzic współpracowali z pielęgniarką i personelem laboratorium i słuchali jego poleceń. Opanowanie i doświadczenie naszych pracowników pozwoli na komfortowe przejście prze tę stresującą sytuację, jaką jest pobranie krwi u dziecka.

W czasie pobrania bądź z dzieckiem. Dzięki temu będzie się czuło bezpieczniej, pomoże to również odwrócić uwagę do pobierania krwi. Przydatną techniką, ułatwiającą uspokojenie jest głębokie oddychanie i liczenie (w przypadku małych dzieci wystarczy liczenie do dwóch-trzech). Powolne wdechy i wydechy rozluźniają małego pacjenta i rodzica, ułatwiają wkłucie.

Po wszystkim pochwal swoje dziecko. To będzie dla niego najlepsza nagroda – wsparcie rodzica jest najważniejsze.

Artykuł został zaktualizowany 13.10.2023 r.

Page 45 of 51
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51
1...444546...51Strona 45 z 51

Bądź na bieżąco z naszymi artykułami!

Zapisz się na newsletter i zyskaj pewność, że nie umknie Ci żaden ciekawy artykuł! Poinformujemy Cię też o najnowszych akcjach profilaktycznych w naszym e-sklepie.

O nas

Firma ALAB laboratoria to ogólnopolska sieć najnowocześniejszych laboratoriów diagnostycznych w Polsce oferująca najszerszą ofertę ponad 3 500 badań diagnostycznych.

Nasz adres

ul. Stępińska 22/30, 00-739 Warszawa (22) 349 60 12 info@alab.com.pl © ALAB laboratoria Sp. z o.o.